Ergasianews.gr Η δυνατή φωνή του κόσμου της μισθωτής εργασίας!
Oι 51 θάνατοι στους χώρους εργασίας, που σφράγισαν το πρώτο τρίμηνο του 2025 στη χώρα, θεωρούνται ρεκόρ σε μία λίστα εργατικών δυστυχημάτων των τελευταίων ετών, που διαρκώς αυξάνεται. Στις αρχές Απριλίου, εν όψει Πάσχα και τουριστικής σεζόν, δύο ακόμη θάνατοι εργαζομένων σε ξενοδοχεία στη Ρόδο και τη Σαντορίνη ήρθαν να υπενθυμίσουν το δύσκολο καλοκαίρι που έρχεται για τους εργαζομένους στον τουρισμό.
Ο αριθμός των θανατηφόρων εργατικών ατυχημάτων ώς τον Μάρτιο προμηνύει, σύμφωνα με τις συνδικαλιστικές οργανώσεις, πως, μέχρι το τέλος του 2025, ο αριθμός θα είναι υψηλότερος από κάθε άλλη χρονιά: το 2024 συνολικά καταγράφηκαν στην Ελλάδα 146 εργατικά δυστυχήματα, ενώ το 2023 καταγγέλθηκαν 14.920 εργατικά ατυχήματα, εκ των οποίων τα 108 ήταν θανατηφόρα.
Mε αφορμή τη σημερινή Παγκόσμια Ημέρα για την Ασφάλεια και την Υγεία στην Εργασία, ο Ανδρέας Στοϊμενίδης, πρόεδρος της Ομοσπονδίας των Συλλόγων Εργαζομένων στις Τεχνικές Επιχειρήσεις (ΟΣΕΤΕΕ) και γραμματέας Υγείας και Ασφάλειας της ΓΣΕΕ, σημειώνει στην «Εφ.Συν.» πως οι δύο πρόσφατες απώλειες καταγράφηκαν σε ένα περιβάλλον που δεν γίνονται έλεγχοι από τις ελεγκτικές αρχές.
Και, αν και είναι τεράστια η αύξηση της κερδοφορίας, όπως και του αριθμού των τουριστών, στην πράξη δεν καταγράφεται αύξηση στους εργαζόμενους που στελεχώνουν τον κλάδο: «Αρα υπάρχει μεγαλύτερη εντατικοποίηση στην εργασία», σημειώνει.
«Σε μία εβδομάδα στην οποία υπήρχε πολύ μεγάλη εντατικοποίηση για να ανοίξουν τα καταλύματα εν όψει πασχαλινής περιόδου, και οι δύο περιπτώσεις θανατηφόρων εργατικών ατυχημάτων που είδαμε έχουν να κάνουν με την έλλειψη ελέγχων και την έλλειψη κανονιστικού πλαισίου στην εργασία, το οποίο θα περιγράφει ποιο είναι το όριο στο οποίο μπορεί να ασκήσει την εργασία του ένας εργαζόμενος. Είναι στην προαίρεση του εκάστοτε εργοδότη αν μία εργαζόμενη καθαριότητας θα καθαρίσει 10 ή 50 δωμάτια τη μέρα», αναφέρει.
Ενώ καλά καλά δεν έχει ξεκινήσει η τουριστική σεζόν, έχουν καταγραφεί ήδη 5 περιστατικά εργατικών ατυχημάτων, αν και, λόγω των ετερόκλητων επαγγελμάτων που απασχολούνται στον τουρισμό, όπως και των φαινομένων μαύρης εργασίας, ο αριθμός ενδέχεται να είναι μεγαλύτερος. Αλλωστε, η Επιθεώρηση Εργασίας, ειδικά στα νησιά, έχει ελάχιστους τεχνικούς επιθεωρητές.
«Στα Δωδεκάνησα, σε νησιά με μεγάλη δραστηριότητα, όπως στη Μύκονο και τη Σαντορίνη, δεν υπάρχει κανένας επιθεωρητής. Η Κρήτη καλύπτεται από αυτούς της Ανατολικής Αττικής και το Αιγαίο από τη Δυτική Αττική και τον Πειραιά», σημειώνει ο πρόεδρος της ΟΣΕΤΕΕ. Στα αχαρτογράφητα νερά του ελληνικού τουρισμού ισχύει ό,τι ακριβώς και σε κάθε άλλο εργασιακό κλάδο, η υποκαταγραφή των εργατικών ατυχημάτων, θανατηφόρων ή μη.
Υποκαταγραφή
Σχεδόν τα τρία στα τέσσερα θανατηφόρα εργατικά ατυχήματα στην Ελλάδα περνούν «κάτω από τα ραντάρ» των ελεγκτικών αρχών και είναι αόρατα από τις επίσημες στατιστικές. Αποτέλεσμα, να υπονομεύεται η ακριβής αποτύπωση του προβλήματος και η ανάληψη αποτελεσματικών μέτρων.
Οπως σημειώνει ο κ. Στοϊμενίδης, ο οποίος από τον Φεβρουάριο του 2022 είναι και πρόεδρος της Ομάδας Εργασίας Vision Zero της Κομισιόν, που αναπτύσσει τη στρατηγική για τον εκμηδενισμό των εργατικών ατυχημάτων και των επαγγελματικών ασθενειών στην Ευρώπη, «με αυτόν τον τρόπο, δημιουργείται ένα success story με επίπλαστους αριθμούς, αφού στέλνουμε στην Ε.Ε. το 1/4 των πραγματικών περιστατικών».
Από τα στοιχεία του ΟΣΕΤΕΕ, ο κλάδος με τις μεγαλύτερες απώλειες είναι ο αγροτικός, με 36 νεκρούς το 2024. Ωστόσο, οι απώλειες αυτές δεν καταγράφονται ως θανατηφόρα εργατικά ατυχήματα αλλά, συνήθως, ως τροχαία. Στον αντίποδα, στην Κύπρο για παράδειγμα, οι απώλειες του αγροτικού κλάδου καταγράφονται ως εργατικά δυστυχήματα. Η σοβαρή υποκαταγραφή των εργατικών ατυχημάτων και δυστυχημάτων στη χώρα μας φαίνεται πως έχει γίνει αισθητή και από τους ευρωπαϊκούς οργανισμούς, αφού, όπως είναι γνωστό, το θέμα ερευνάται από τη Eurostat. «Εχω ζητήσει από τη Συμβουλευτική Επιτροπή της Κομισιόν, που συνεδρίασε πέρυσι τον Νοέμβριο, να είναι παρών και εκπρόσωπος της Eurostat στην επόμενη συνεδρίαση, τον ερχόμενο Μάιο, για να γίνει μια συζήτηση όσον αφορά τα στοιχεία και το αίτημα έγινε δεκτό», σημειώνει ο κ. Στοϊμενίδης.
Αντίστοιχα, οι θάνατοι από επαγγελματικές ασθένειες δεν καταγράφονται στην Ελλάδα, με αποτέλεσμα να είναι σχεδόν η μοναδική χώρα της Ε.Ε. που δεν αναφέρει στη Eurostat ούτε μία επαγγελματική ασθένεια, άλλη μια αρνητική εικόνα της χώρας μας στην Ε.Ε. Επίσημες έρευνες του Ευρωπαϊκού Οργανισμού για την Υγεία και την Ασφάλεια στην Εργασία σε συνεργασία με υψηλού κύρους φορείς, ωστόσο, υπολογίζουν τις περιπτώσεις επαγγελματικής ασθένειας μεσοσταθμικά σε 2.500 τον χρόνο.
Η κατάσταση επιδεινώνεται από την έλλειψη νομοθετικού πλαισίου για κρίσιμα ζητήματα, όπως η θερμική καταπόνηση που πλήττει τους εργαζόμενους, λόγω του καύσωνα που εμφανίζεται όλο και συχνότερα. Απουσιάζει, επίσης, σχετική υπουργική απόφαση για μηχανισμό ελέγχου τήρησης των σωστών συνθηκών εργασίας. «Δεν μετριούνται οι καρκινογόνοι παράγοντες. Δεν γίνονται τακτικοί έλεγχοι στους εργαζομένους, ούτε επιδημιολογικοί έλεγχοι, άρα μία ασθένεια από την έκθεση σε έναν επιβαρυντικό παράγοντα (αέριο, καύσιμο, ήλιο κ.λπ.) δεν καταγράφεται. Ούτε, φυσικά, αντιμετωπίζεται στην πορεία», σχολιάζει ο κ. Στοϊμενίδης.
Ψευδής εικόνα
Το μέγεθος του προβλήματος είναι πασιφανές, αν ρίξει κανείς μια ματιά στη λίστα των 27 κρατών-μελών με τα εργατικά ατυχήματα του 2021 (Eurostat): η Ελλάδα βρίσκεται στην τρίτη θέση από το τέλος, με 117 ατυχήματα ανά 100.000 εργαζομένους. Στις πρώτες θέσεις βρίσκονται η Γαλλία με 3.227 ατυχήματα ανά 100.000 εργαζομένους, η Δανία και η Πορτογαλία.
Αντίστοιχα, στη λίστα με τα περισσότερα θανατηφόρα εργατικά ατυχήματα η Ελλάδα βρίσκεται προτελευταία, μόλις μπροστά από την Ολλανδία, με 0,58 νεκρούς ανά 100.000 εργαζομένους. Την πρώτη θέση κατέχει η Λετονία με 4,29 νεκρούς ανά 100.000 εργαζομένους, ενώ ακολουθούν η Λιθουανία και η Μάλτα.
Προφανώς, στην πραγματικότητα είμαστε σε πολύ πιο δυσμενή θέση και από την Ισπανία, η οποία καταγράφει ακόμη και τα ατυχήματα που συμβαίνουν κατά τη διάρκεια της διαδρομής από και προς τον χώρο εργασίας. Ετσι, καταλήγουμε να κατατασσόμαστε κάπου μεταξύ Σουηδίας, Βελγίου και Κύπρου.
Η δυσανάλογα υποβαθμισμένη εικόνα που καταγράφεται στη χώρα γίνεται ακόμη πιο εμφανής, αν συγκρίνει κανείς τα επαγγέλματα όπου εντοπίζονται τα πιο πολλά εργατικά ατυχήματα από τους ελεγκτικούς φορείς στην Ελλάδα σε σχέση με τα αντίστοιχα στην Ευρώπη.
Στα καθ’ ημάς, μετά τον αγροτικό κλάδο, όπου καταγράφονται τα περισσότερα εργατικά ατυχήματα, ακολουθεί ο κατασκευαστικός κλάδος, τα επαγγέλματα των ΟΤΑ, τα ναυπηγεία αλλά και τα επαγγέλματα της θάλασσας και ο τουρισμός. Τα ναυπηγεία ανήκουν στην αρμοδιότητα του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας, το οποίο διαθέτει λιγότερους από 10 επιθεωρητές πανελλαδικά, για να καλύψει μερικές χιλιάδες εργαζομένους.
Η περίθαλψη
Στη Γαλλία, όμως, που καταγράφει ετησίως εκατοντάδες χιλιάδες εργατικά ατυχήματα μαζί με επαγγελματικές ασθένειες, σύμφωνα με το γαλλικό υπουργείο Εργασίας, οι κλάδοι που παρουσιάζουν το μεγαλύτερο πρόβλημα είναι αυτοί που σχετίζονται με την υγειονομική περίθαλψη και την κοινωνική εργασία. Δύο Γάλλοι εργαζόμενοι πεθαίνουν καθημερινά, σύμφωνα με τα πιο πρόσφατα διαθέσιμα στοιχεία του 2022, και αναφέρονται συνολικά 679.240 εργατικά ατυχήματα: 128.860 αφορούν τους τομείς της υγείας και της κοινωνικής εργασίας και ακολουθούν οι επισκευές αυτοκινήτων και δίκυκλων (89.310) και οι δραστηριότητες διοικητικών υπηρεσιών και υποστήριξης (86.690). Εργασίες που παραδοσιακά συνδέουμε με ατυχήματα είναι αριθμητικά πολύ πιο πίσω στη Γαλλία: στον αγροτικό τομέα, για παράδειγμα, τα ατυχήματα έφταναν τις 13.000, ενώ στον τομέα των επισκευών, τις 75.000.
Η Γαλλία κατέχει την «πρωτιά» στα εργατικά ατυχήματα μεταξύ των χωρών της Ευρωπαϊκής Ενωσης, ωστόσο οι αριθμοί - ρεκόρ που καταγράφει η χώρα θα μπορούσαν να εξηγηθούν από τον ευρύ ορισμό που χρησιμοποιεί για τα εργατικά ατυχήματα. Σύμφωνα με τη γαλλική νομοθεσία, «κάθε σωματική βλάβη ή ψυχολογική ζημία που προκύπτει από ή σε σχέση με την εργασία» θεωρείται εργατικό ατύχημα. Για παράδειγμα, το 2019, το 1/2 των καταγεγραμμένων εργατικών ατυχημάτων αφορούσε λιποθυμίες στον χώρο εργασίας. Ωστόσο, ταυτόχρονα, εκτιμάται πως και εκεί το φαινόμενο εν μέρει υποκαταγράφεται, επειδή αρκετές κατηγορίες εργαζομένων διαφεύγουν από το ραντάρ των στατιστικών, όπως, μεταξύ άλλων, εργαζόμενοι στη δημόσια διοίκηση και αυτοαπασχολούμενοι.
Διαφορές στην προσέγγιση μεταξύ των χωρών της Ε.Ε. εντοπίζονται και στα χρονικά περιθώρια που δίνονται από τα κράτη για να καταγραφεί επίσημα ένας θάνατος στην εργασία: στην Ολλανδία, ένα εργατικό ατύχημα καταγράφεται ως θανατηφόρο, μόνο εάν το θύμα πεθάνει την ημέρα του ατυχήματος. Στη Γερμανία, το όριο είναι 30 ημέρες μετά το ατύχημα, ενώ στην Ισπανία 18 μήνες. Στη Γαλλία, το Βέλγιο και την Ελλάδα δεν υπάρχει χρονικό όριο.
Ο κορονοϊός
Χαρακτηριστικό παράδειγμα ετερογενών πρακτικών των χωρών της Ε.Ε. στην καταγραφή είναι η καταγραφή των κρουσμάτων κορoνοϊού στους χώρους εργασίας. Κατά τη διάρκεια της πανδημίας, δόθηκε η δυνατότητα στις ευρωπαϊκές χώρες να αναγνωρίζουν τις περιπτώσεις κρουσμάτων κόβιντ ως εργατικά ατυχήματα ή/και επαγγελματικές ασθένειες.
Οι χώρες που αναγνώρισαν ότι η μετάδοση του ιού θα μπορούσε να σχετίζεται με τον χώρο εργασίας και, επομένως, να σχετίζεται με την εργασία είναι, για παράδειγμα, η Ιταλία, η Γερμανία και η Δανία, οι οποίες είδαν σημαντική αύξηση στα σχετικά στατιστικά κατά τη διάρκεια της πανδημίας.
Αλλά και η Ισπανία εξακολουθεί να καταγράφει τον κορoνοιό ως εργατικό ατύχημα ή/και επαγγελματική ασθένεια. Το 2023, η χώρα κατέγραψε συνολικά 647.495 εργατικά ατυχήματα. Από αυτά, ήταν 3.111 τα εργατικά ατυχήματα που οφείλονταν στο κορονοϊό, εκ των οποίων κανένα δεν ήταν σοβαρό ή θανατηφόρο. Εναν χρόνο πριν, το 2022, αναφέρθηκαν 36.650 εργατικά ατυχήματα, με αιτία τον κόβιντ, εκ των οποίων 14 ήταν σοβαρά και δύο θανατηφόρα.
*Το άρθρο γράφτηκε στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού προγράμματος PULSE, στο οποίο συμμετέχει κατ’ αποκλειστικότητα η «Εφ.Συν.». Συνεργάστηκαν οι Ieva Kniukštienė (Delfi, Λιθουανία), Lola García-Ajofrín (El Confidencial - Ισπανία), Sarah Rost (Voxeurop - Γαλλία).
Η ομάδα του PULSE
Εφ.Συν.- Ελλάδα
OBCT [1] - Ιταλία
Delfi [2] - Λιθουανία
Deník Referendum [3] - Τσεχία
Der Standard [4] - Αυστρία
El Confidencial [5] - Ισπανία
Gazeta Wyborcza [6] - Πολωνία
Hotnews [7] - Ρουμανία
HVG [8] - Ουγγαρία
Il Sole 24 Ore [9] - Ιταλία
Mediapool [10] - Βουλγαρία
n-ost [11] (Γερμανία)
VoxEurop [12] (Γαλλία)
Links:
------
[1] https://www.
[2] https://www.delfi.lt/
[3] https://denikreferendum.
[4] https://www.derstandard.
[5] https://www.
[6] https://wyborcza.pl/0,
[7] https://www.hotnews.ro/
[8] https://hvg.hu/
[9] https://www.ilsole24ore.
[10] https://www.mediapool.bg/
[11] https://n-ost.org/
[12] https://voxeurop.eu/it/
[13] https://drive.google.com/
[14] https://ec.europa.eu/
[15] http://www.efsyn.gr
[16] http://www.miir.gr
Τα περιεχόμενα του προγράμματος Pulse διανέμονται με άδεια Creative Commons BY-NC-ND 2.5 IT. Η αναδημοσίευση προϋποθέτει υποχρεωτική αναφορά στους συντάκτες και στο πρόγραμμα με έναν άμεσο ενεργό σύνδεσμο προς την αρχική σελίδα του άρθρου.
