Ergasianews.gr Η δυνατή φωνή του κόσμου της μισθωτής εργασίας!
Σιμόν Λι - «Μαύρες Αφροδίτες» | Φωτ.: Γιάννης Κουσκούτης
Αγορά Κέντρου Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος
Τα τρία, μνημειακών διαστάσεων, αφαιρετικά χάλκινα γλυπτά της επιδραστικής Αφροαμερικανίδας γλύπτριας είναι οι τρεις «Μαύρες Αφροδίτες» της, οι οποίες, στο πλαίσιο της έκθεσής της «Ανατομία της Αρχιτεκτονικής», θα παραμείνουν στην Αθήνα έως τα τέλη Οκτωβρίου, συμβολίζοντας την ομορφιά και τη δύναμη των γυναικών της Αφρικής.
Δεν γίνεται να μην τα προσέξεις, αφού το ύψος τους φτάνει τα 2,70 μέτρα, δεν μπορείς να νικήσεις την επιθυμία να τα αγγίξεις ή να χωθείς στις κοιλότητές τους, δεν αποφεύγεις τους ιστορικούς, πολιτιστικούς και φεμινιστικούς συνειρμούς που δημιουργούν. «Vessel», «Bisi» και «Herm»: τρία αφαιρετικά χάλκινα γλυπτά μνημειακών διαστάσεων, τρεις εντυπωσιακές μαύρες θηλυκές φιγούρες, τρεις μαύρες Αφροδίτες, που αντιπροσωπεύουν την ομορφιά και τη δύναμη των γυναικών της Αφρικής, κυριαρχούν από χθες στην Αγορά του Κέντρου Πολιτισμού Ιδρυμα Σταύρος Νιάρχος. Πρόκειται για τα έργα της διεθνώς καταξιωμένης και επιδραστικής Αφροαμερικανίδας γλύπτριας Σιμόν Λι (Simone Leigh), η οποία ήρθε πρώτη φορά στην Αθήνα για την έκθεση με τίτλο «Ανατομία της Αρχιτεκτονικής» – σύμφωνα με τους ειδικούς, η ίδια στο έργο της εξερευνά το σώμα ως αρχιτεκτονική. Γεννημένη το 1967 στο Σικάγο, είναι η πρώτη Αφροαμερικανίδα που εκπροσώπησε τις ΗΠΑ στην Μπιενάλε της Βενετίας το 2022, κερδίζοντας μάλιστα τον Χρυσό Λέοντα για το μνημειακό γλυπτό της Brick House στην κεντρική έκθεση «Milk of Dreams», και το ΚΠΙΣΝ είναι ο πρώτος ευρωπαϊκός προορισμός της μετά τη Βενετία.
Η Σιμόν Λι επικεντρώνεται στα σώματα και τις ζωές των μαύρων γυναικών, εφιστώντας συχνά την προσοχή (και σκόπιμα ανατρέποντας) τους στερεοτυπικούς τρόπους που τα αναπαριστούν η δυτική τέχνη και οι αρχειακές εικόνες. «Για μένα, είναι μεγάλη χαρά που μπορώ να κάνω τις εμπειρίες, τις γνώσεις και τις ιστορίες των μαύρων γυναικών πιο ορατές», δήλωσε η φημισμένη εικαστικός κατά τη χθεσινή ξενάγηση. Η ίδια περιγράφει το έργο της ως αυτοεθνογραφικό, καθώς τα γλυπτά της αντλούν συχνά μορφές από την αφρικανική τέχνη και τις παραδόσεις της. «Πιστεύω ότι, αν ασχολείσαι με τη γλυπτική, πρέπει να πας στη Νιγηρία, πρέπει να πας στην Ινδία και πρέπει οπωσδήποτε να έρθεις στην Ελλάδα», είπε. «Υπάρχει τόση ιστορία εδώ και τόσο υλικό λεξιλόγιο που έχει αναπτυχθεί μέσα σε χιλιετίες και είναι πραγματική τιμή για μένα να νιώθω ότι το έργο μου μπορεί να είναι μέρος αυτού του διαλόγου». Αλλωστε, όπως αποκάλυψε, ειδικά για το γλυπτό «Herm» άντλησε έμπνευση από τα αρχαία ελληνικά αγάλματα, τις Ερμές, που τοποθετούνταν ως προστατευτικά σε σταυροδρόμια, σε τάφους και σε άλλους δημόσιους χώρους.
Εκτός όμως από την τέχνη της, η Λι ένιωσε την ανάγκη να μιλήσει «για κάτι πιο δύσκολο», όπως είπε. «Στις Ηνωμένες Πολιτείες τα πράγματα είναι δύσκολα αυτή τη στιγμή και σκέφτομαι τι μπορεί να κάνει κάποιος μέσα σε τέτοιο κλίμα, τι μπορεί να κάνει η καλλιτεχνική πρακτική σε περιόδους φασιστικής ανόδου. Εχω μελετήσει στρατηγικές όπως φεμινιστικές στρατηγικές και στρατηγικές από την αφροαμερικανική και τζαμαϊκανή ιστορία».
Τα γλυπτά της που εκτίθενται στο ΚΠΙΣΝ δημιουργήθηκαν και παρουσιάστηκαν πρώτη φορά το 2023 στο Smithsonian’s Hirshhorn Museum στην Ουάσινγκτον. Είναι αντιπροσωπευτικά του έργου της Σιμόν Λι, η οποία συνδέει το γυναικείο σώμα με δοχεία οικιακής χρήσης ή αρχιτεκτονικά στοιχεία, εστιάζοντας το ενδιαφέρον της σε παραγνωρισμένες ιστορίες φροντίδας, μόχθου ή και κατανάλωσης.
Ειδικότερα στο «Vessel», η τεράστια θηλυκή φιγούρα, αντί για σώμα, έχει μια οβάλ φόρμα που είναι κενή στο εσωτερικό της, ενώ στηρίζεται γερά μόνο στο ένα πόδι, «εκπέμποντας την αίσθηση της δύναμης, της ισορροπίας και της σταθερότητας». Το «Bisi» –ο τίτλος αποτίνει φόρο τιμής στην εκλιπούσα Νιγηριανή επιμελήτρια Bisi Silva, την οποία η Leigh θεωρεί ηγερία της– απεικονίζει τον κορμό μιας γυναίκας, που αναδύεται από μια κοίλη βάση, η οποία μοιάζει με φούστα. Μπορεί να λειτουργεί «σαν καταφύγιο που προσφέρει προστασία, όσο και σαν συμβολική μήτρα που παραπέμπει στην ανατροφή και στη φροντίδα». Το «Herm» είναι ένας μεγάλης κλίμακας στιλιζαρισμένος γυναικείος κορμός πάνω σε μια ψηλή ορθογώνια βάση, από την οποία βγαίνει προς τα πίσω ένα γυναικείο πόδι. Ο τίτλος «Herm» αναφέρεται στις αρχαιοελληνικές ερμαϊκές στήλες και το πόδι στη συγκεκριμένη στάση παραπέμπει συμβολικά στον θεό Ερμή. «Αξιοποιώντας το οπτικό λεξιλόγιο της αρχαιοελληνικής γλυπτικής, που απεικονίζει την κλασική ομορφιά, για να δημιουργήσει το άγαλμα μιας μαύρης γυναίκας η Leigh επαναπροσδιορίζει την ιστορία με επίκεντρο το θέμα που έχει επιλέξει η ίδια», υπογραμμίζουν οι διοργανωτές της έκθεσης που υλοποιείται με δωρεά του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος και θα διαρκέσει έως τις 31 Οκτωβρίου. Επιμέλεια: Γαβριέλλα Τριανταφύλλη, ΚΠΙΣΝ. Αρχιτεκτονικός σχεδιασμός & επίβλεψη Γιώργος Ρυμενίδης (Grid Office). Φωτιστικός σχεδιασμός Ελευθερία Ντεκώ & Συνεργάτες.
