Το Ζωγράφειο Κωνσταντινούπολης στην Ήπειρο, πατρίδα του ιδρυτή του [εικόνες]

Εκατόν τριανταένα χρόνια μετά την ίδρυση του Ζωγραφείου Ελληνικού Λυκείου Κωνσταντινούπολης, οι Ζωγραφειώτες μαθητές ταξίδεψαν στη γη του Χρηστάκη Ζωγράφου, τα Γιάννενα, καθώς επίσης επισκέφτηκαν τη Ζωσιμαία Σχολή, το Αργυρόκαστρο, το Κεστοράτι και τα πρώτα Ζωγράφεια Διδασκαλεία, για να αποτίσουν φόρο τιμής στον ιδρυτή τους. Είναι το δεύτερο ταξίδι που πραγματοποίησαν στη γενέτειρα του Ηπειρώτη Μεγάλου Ευεργέτη. Το πρώτο ταξίδι ήταν την Άνοιξη του 2015, 10 χρόνια πριν.

Με ανακοίνωσή του το σχολείο εξέφρασε θερμές ευχαριστίες προς το δήμαρχο Ιωαννιτών Θωμά Μπέγκα, τους συνεργάτες του, τον επιχειρηματία Θανάση Νάτση για την χορηγία της δαπάνης διαμονής τους, τον συγγραφέα Μιχάλη Σπέγγο για την επιμέλεια του προγράμματος της επίσκεψης και τον Δημήτρη Πάνου, γιατροό και πρόεδρο του Συλλόγου Αποφοίτων Ζωσιμαίας Σχολής.

Το οδοιπορικό ξεκίνησε την Τρίτη 22 Απριλίου. Πρώτος σταθμός ήταν το Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης «Θεόδωρος Παπαγιάννης», όπου τους Ζωγραφειώτες περίμενε ο ίδιος ο γλύπτης, τους ξενάγησε στα εκθέματα του Μουσείου και τους μίλησε με θέρμη για το χωριό Ελληνικό, την ιστορία του και τους ανθρώπους του.

Το βράδυ της ίδιας μέρας στον Πολιτιστικό Χώρο «Δημήτρης Χατζής» πραγματοποιήθηκε εκδήλωση με θέμα: «Γιάννενα -Κωνσταντινούπολη. Γέφυρες παιδείας και πολιτισμού τότε και τώρα». Συμμετείχαν ο Γιάννης Δεμιρτζόγλου Διευθυντής Ζωγραφείου Λυκείου Κωνσταντινούπολης, Άρχων Μ. Ρεφερενδάριος της Μ.Χ.Ε., ο Νίκος Κόλμαν πρόεδρος του Συνδέσμου των Εν Ελλάδι Ζωγραφειωτών, ο κ. Πάνου και ο Γιάννης Παπαδημητρίου δικηγόρος και κάτοχος Βραβείου Ιπεκτσί. Την εκδήλωση χαιρέτισε ο κ. Μπέγκας και ο αντιδήμαρχος Ιωαννιτών Μηνάς Πασχόπουλος, ενώ τον συντονισμό είχε η Άσπα Χασιώτη, Δρ. Φιλολογίας του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων και γενική διευθύντρια των ιδιωτικών Εκπαιδευτηρίων Μαντουλίδη. Στην εκδήλωση προβλήθηκαν βίντεο για το Ζωγράφειο και τη Ζωσιμαία Σχολή, δόθηκαν από το Ζωγράφειο τιμητικές πλακέτες στον Δήμαρχο Ιωαννιτών για τη στήριξή του και στον κ. Νάτση, στους ομιλητές, στον κ. Σπέγγο και στον Αντιδήμαρχο Πολιτισμού των Ιωαννίνων.

Την Τετάρτη 23 Απριλίου το πρωί οι Ζωγραφειώτες επισκέφτηκαν το Πρότυπο Λύκειο Ζωσιμαίας Σχολής, το σχολείο όπου φοίτησε ο Ζωγράφος και άλλοι επώνυμοι Ηπειρώτες. Εκεί τους υποδέχτηκαν η διευθύντρια, οι μαθητές και οι εκπαιδευτικοί και παρόλο που το σχολείο ήταν κλειστό λόγω διακοπών, τους ξενάγησαν σε αυτό.

Στη συνέχεια πραγματοποιήθηκε στο Δημαρχείο Ιωαννίνων η επίσημη τελετή υποδοχής των μαθητών, αποφοίτων και φίλων του Ζωγραφείου.

Ο κ. Μπέγκας καλωσόρισε τα μέλη της αποστολής, τονίζοντας τη σημασία της παρουσίας τους και τον συμβολικό αλλά και τον ουσιαστικό χαρακτήρα της επίσκεψης. Aναφέρθηκε στο έργο και την παρακαταθήκη του Ζωγράφου, επισημαίνοντας ότι η ευεργεσία του «δεν ήταν απλώς υλική, αλλά μια πράξη βαθιάς πίστης στη δύναμη της γνώσης, της προόδου και της συνείδησης». Ιδιαίτερη μνεία έγινε και στο ταφικό μνημείο του Ζωγράφου στο Α΄ Νεκροταφείο Αθηνών –το μεγαλύτερο ιδιωτικό ταφικό μνημείο στην Ευρώπη– το οποίο αντιμετωπίζει σοβαρό κίνδυνο λόγω έλλειψης χρηματοδότησης. Μάλιστα δεσμεύτηκε ότι θα αναλάβει άμεσα πρωτοβουλίες για την ανεύρεση των κατάλληλων πόρων, ώστε να συντηρηθεί το μαυσωλείο όπως του αρμόζει. Τέλος ο κ. Μπέγκας δήλωσε: «Η επίσκεψή σας είναι μια υπενθύμιση πως το παρελθόν μάς διδάσκει, μας εμπνέει και μας οδηγεί. Το παράδειγμα του Χρηστάκη Ζωγράφου αποτελεί φάρο αξιών. Ας κρατήσουμε αυτό το φως αναμμένο, μέσα από συνεργασίες, ανταλλαγές, ανοιχτούς διαλόγους και πολιτιστικές γέφυρες. Το στοίχημα από εδώ και πέρα είναι να υπάρχει μια συνεχής αλληλεπίδραση μεταξύ των δύο κοινοτήτων –και όχι να περιοριστούμε σε μια επίσκεψη– έτσι ώστε να ενδυναμώσουμε τις σχέσεις μας, κάτι που θα επιφέρει πολλαπλά οφέλη για όλους».

Από τη πλευρά του ο κ. Δεμιρτζόγλου τόνισε τη σημασία της επίσκεψης στην πατρίδα των μεγάλων ευεργετών του Έθνους και ιδιαίτερα στη γη του Ζωγράφου. Εξέφρασε την ιδιαίτερη χαρά του για την ενίσχυση της σχέσης των δύο κοινοτήτων, υπογραμμίζοντας ότι το Ζωγράφειο συνεχίζει να ζει χάρη στη στήριξη των φίλων από την Ελλάδα. Αναφέρθηκε στις προσπάθειες διατήρησης της ελληνικής ταυτότητας στην Πόλη μέσα σε δύσκολες συνθήκες, τονίζοντας τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι μαθητές του σχολείου, πολλοί εκ των οποίων προέρχονται από μικτούς γάμους ή έχουν ως μητρική γλώσσα την τουρκική ή την αραβική. «Παρ’ όλα αυτά», όπως είπε χαρακτηριστικά, «όλοι μαζί κυνηγάμε ένα θαύμα επιβίωσης, για να διατηρηθεί ζωντανή η φλόγα των Ελλήνων στην Κωνσταντινούπολη». Υπογράμμισε πως «το Ζωγράφειο είναι ένα αστέρι που λάμπει τη νύχτα» και κάλεσε τους Έλληνες να συνεχίσουν να στηρίζουν την προσπάθεια λέγοντας ότι «κάθε ρωμέικη, ελληνική ψυχή είναι κέρδος για μας».

Ακολούθησε ξενάγηση στο Αρχαιολογικό Μουσείο Ιωαννίνων από την αρχαιολόγο Ιουλία Κατσαδήμα και στο Ιτς Καλέ από τον καθηγητή Απόστολο Κατσίκη, όπου πραγματοποιήθηκαν αναγνώσεις αποσπασμάτων λογοτεχνικών έργων για τα Γιάννενα και την Κωνσταντινούπολη από μαθητές και μαθήτριες του Ζωγραφείου.

Το απόγευμα ξεναγήθηκαν στο Σουφαρί Σαράι (Ιστορικό Αρχείο Ηπείρου) και στην έκθεση για τους ευεργέτες από την Μάρθα Παπαδοπούλου, παρουσία και της υποδιευθύντριας των Γενιλών Αρχείων Κράτους Αμαλίας Παππά, ενώ αργότερα παρακολούθησαν τη μουσική εκδήλωση «Μουσική Ζωγραφιά» που ήταν αφιερωμένη στο Ζωγράφειο, με την Ορχήστρα Ποικίλης Μουσικής του Δημοτικού Ωδείου Ιωαννίνων.

Την Πέμπτη 24 Απριλίου ταξίδεψαν στην Αλβανία. Προορισμός τους το Κεστοράτι, η πατρίδα του ιδρυτή. Εκεί τους περίμεναν κάτοικοι του γειτονικού χωριού Δοξάτι που είχαν πληροφορηθεί το ταξίδι τους, τους κέρασαν ηπειρώτικα γλυκά, τραγούδησαν και χόρεψαν ηπειρώτικα παραδοσιακά τραγούδια μαζί με τους Ζωγραφειώτες στο προαύλιο των Ζωγράφειων Διδασκαλείων, αφηγήθηκαν ιστορίες για τον Ζωγράφο και την οικογένειά του και μοιράστηκαν τους προβληματισμούς και τις αγωνίες τους. Τέλος αποχαιρέτισαν την αποστολή του Ζωγραφείου. Τις ευχαριστίες του εξέφρασε το σχολείο προς τους ντόπιους κ. Βασίλη, κ. Πανωραία και κ. Ηλέκτρα, μέλος του γνωστού πολυφωνικού μουσικού συγκροτήματος «Ισοκράτισσες». «Δεν θα ξεχάσουμε ποτέ τη ζεστή και ειλικρινή υποδοχή τους, την ανθρωπιά τους και κυρίως την αγάπη τους για τον τόπο τους. Το μόνο που μας στενοχώρησε ήταν η κατάσταση του σπουδαίου αυτού σχολείου που σε δύσκολους καιρούς διατήρησε άσβεστη τη φλόγα της παιδείας, και που τώρα στέκει έρημο και εγκαταλελειμμένο, σκοτεινό και άδειο», ανέφερε σχετικά ο κ. Δεμιρτζόγλου.

Ακολούθησε επίσκεψη στο Αργυρόκαστρο και στον Δήμο Δρόπολης. Εκεί τους Ζωγραφειώτες περίμενε ο δήμαρχος Δημήτρης Τόλης. Τέλος πραγματοποιήθηκε στάση στο νεκροταφείο του χωριού Βουλιαράτες, όπου είναι θαμμένοι οι πρώτοι πεσόντες στον Ελληνοϊταλικό πόλεμο και όπου έψαλλαν όλοι μαζί το «Χριστός Ανέστη».

Το βράδυ οργανώθηκε βραδιά πολίτικης κουζίνας προς τιμήν των Ζωγραφειωτών στο Ναυτικό Όμιλο Ιωαννίνων με γλέντι, συνοδεία των εξαίσιων μουσικών του γυναικείου συγκροτήματος «Fortissimo» και των χορών από τους μαθητές και τια μαθήτριες του Ζωγραφείου.

Την Παρασκευή 25 Απριλίου στο πρόγραμμα ήταν ο αρχαιολογικός χώρος της Δωδώνης και το αρχαίο θέατρο, ενώ η τελευταία στάση έγινε στο Μέτσοβο, την πατρίδα των μεγάλων ευεργετών Γεωργίου Αβέρωφ και Μιχαήλ Τοσίτσα. Προηγήθηκε το πρωί της ίδιας μέρας η επίσκεψη των κ. Δερμιτζόγλου και Κόλμαν και του μαθητή Ανδρέα Σκαρλάτου στην Πρύτανη του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, καθηγήτρια Άννα Μπατιστάτου.

«Το ξεχωριστό αυτό ταξίδι μνήμης και τιμής θα μείνει για πάντα χαραγμένο στις καρδιές των 32 μαθητών/μαθητριών του Λυκείου του Ζωγραφείου, των 20 περίπου εκπαιδευτικών, αποφοίτων και φίλων που τους συντρόφευσαν», ανέφερε το Ζωγράφειο σε σχετική ανακοίνωσή του.

Ποιο είναι το Ζωγράφειο Ελληνικό Λύκειο Κωνσταντινούπολης

Το Ζωγράφειο Ελληνικό Λύκειο Κωνσταντινούπολης ιδρύθηκε το 1893 και σύμφωνα με την σχετική απόφαση της Κοινότητας Σταυροδρομίου πήρε το όνομα του «μεγαθύμου χορηγού του, ευγνωμοσύνης και τιμής ένεκα» του μεγαλοεπιχειρηματία Χρηστάκη Ζωγράφου, που παραχώρησε στην κοινότητα το ποσό των 10.000 χρυσών λιρών με στόχο να ιδρυθεί ένα σχολείο σύγχρονο και προοδευτικό. Το Ζωγράφειο σήμερα διανύει το 131ο έτος αδιάλειπτης λειτουργίας του και έχει 73 μαθητές και μαθήτριες.

Ο Χρηστάκης Ζωγράφος

Ο Ζωγράφος καταγόταν από το Κεστοράτι, κοντά στο Αργυρόκαστρο. Αποφοίτησε από τη Ζωσιμαία Σχολή Ιωαννίνων και εργάστηκε στην Κωνσταντινούπολη και στο Παρίσι ως τραπεζίτης. Στήριξε την ελληνική παιδεία με τη χρηματοδότηση και ίδρυση σχολείων αλλά συνέβαλε και στην ίδρυση σχολείων στην πατρίδα του στο Κεστοράτι.