«Αναζητώ έναν κοινό παλμό, κάτι σαν ρυθμό αναπνοής»

ΒΕΡΑ ΙΟΝΑ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ

Η περφόρμανς «Στο Λαιμό» με 10 αυτοτελή έργα, για όσα δεν ειπώθηκαν ποτέ, προσφέρει στους θεατές το πλαίσιο ελευθερίας να βρίσκονται στην παράσταση σαν να παρακολουθούν μια εικαστική έκθεση, ενώ την ίδια στιγμή συνδημιουργούν την προσωπική εμπειρία τους μαζί με τους καλλιτέχνες που ζωντανεύουν το έργο

Η περφόρμανς «Στο Λαιμό», σε δραματουργία και σκηνοθεσία της Βέρας Ιόνας Παπαδοπούλου, είναι ένα πολυφωνικό έργο που περιλαμβάνει καλλιτέχνες από διαφορετικούς χώρους οι οποίοι δημιουργούν και αφηγούνται 10 αυτοτελή έργα εμπνευσμένα από σκηνές του σεναρίου της μεγάλου μήκους ταινίας της «Νεφέλη». Επρόκειτο να ξεκινήσει γυρίσματα στο χωριό Πλαταιές, με ρωσικο-ουκρανικά κεφάλαια, αλλά ο πόλεμος που ξέσπασε στην Ουκρανία τίναξε στον αέρα την παραγωγή. Τρία χρόνια μετά, με διαφορετικά εκφραστικά μέσα, μέσα από μια άλλη διαδικασία και με συνοδοιπόρους καλλιτέχνες της performance, του video art και του sound art επιστρέφει στην ιστορία της Νεφέλης, η οποία ζωντανεύει στο χωριό «Λαιμός», στον χώρο PLEX, σήμερα και για τέσσερις παραστάσεις (8, 11, 15, 18 Μαΐου).

«Ηταν σαν να κρατούσε, το ίδιο το έργο, την αναπνοή του για χρόνια και να περίμενε να ειπωθεί από ένα πιο ώριμο και συνειδητό κομμάτι του εαυτού μου» δηλώνει στην «Εφ.Συν.». Η Βέρα Ιόνα Παπαδοπούλου γεννήθηκε στο Κίεβο από Ελληνα πατέρα, Ουκρανορωσίδα μητέρα και μετακόμισε στην Ελλάδα σε ηλικία δύο ετών. Με ζηλευτές σπουδές σε διαφορετικούς χώρους (αρχιτεκτονική στην Οδησσό, σκηνοθεσία κινηματογράφου στη Μόσχα, ψηφιακές τέχνες στην ΑΣΚΤ) έχει σκηνοθετήσει μικρού μήκους ταινίες, ντοκιμαντέρ, έχει παρουσιάσει περφόρμανς, καθώς πήρε βάπτισμα σε αυτόν τον χώρο από τη συνεργασία της με τις σπουδαίες εικαστικούς, τη Μαρίνα Αμπράμοβιτς και τη Γιόκο Ονο.

● Ποια ήταν η αφετηρία σας για να γράψετε και να εμπνευστείτε την περφόρμανς «Στο Λαιμό»;

Πρόκειται εξαρχής για ένα πείραμα! Περίπου εξήμισι χρόνια πριν έβαλα τον εαυτό μου να παίξει ένα παιχνίδι. Κατά τη διάρκεια ενός μήνα με τη βοήθεια ασκήσεων αναπνοής έμπαινα σε τρανς κι έγραφα ό,τι μου ερχόταν στο μυαλό, χωρίς φιλτράρισμα. Ετσι γεννήθηκε το πρώτο σενάριο μεγάλου μήκους ταινίας «Νεφέλη». Υστερα το ξανάγραψα αρκετές φορές, όπου κατέληξα «Στο Λαιμό». Βρήκα παραγωγή που ήταν ρωσική και ουκρανική και τα γυρίσματα ήταν να ξεκινήσουν στην Ελλάδα, στο χωριό Πλαταιές, στις 4 Μαρτίου του 2022... Ομως 10 μέρες πριν ξεκίνησε ο πόλεμος στην Ουκρανία και όλο το κινηματογραφικό πρότζεκτ ναυάγησε... Και τώρα, έπειτα από 3 χρόνια, επέστρεψα στην ίδια ιστορία, αλλά με άλλο εκφραστικό μέσο και από ένα τελείως διαφορετικό πρίσμα. Ηταν σαν να κρατούσε το ίδιο το έργο την αναπνοή του για χρόνια και να περίμενε να ειπωθεί από ένα πιο ώριμο και συνειδητό κομμάτι του εαυτού μου.

● Πού επικεντρώνεται η ιστορία σας και από πού αντλήσατε ερεθίσματα για την πλοκή της;

Η ιστορία επικεντρώνεται σε τρία κυρίως σημεία. Στη σεξουαλική βία, την έλλειψη επικοινωνίας και το φαινόμενο που ονομάζουμε στην ψυχολογία «προβολή». Οταν δηλαδή επαναλαμβάνουμε -ασυνείδητα- μοτίβα που έχουμε ζήσει, είτε ως θύματα είτε ως μάρτυρες, και τα προβάλλουμε στους άλλους ή στον ίδιο μας τον εαυτό. Αρχικά πίστευα πως η ιστορία είναι μυθοπλασία. Ομως μέσα απ’ όλη αυτή την πολυετή διαδικασία του γράφω και ξαναγράφω την ιστορία, ανακάλυψα μια προσωπική μου εμπειρία, που την είχα θάψει βαθιά και αδυνατούσα να τη θυμηθώ ακόμα και μέσα από επτά χρόνια ψυχανάλυσης.

● Για την πραγματοποίηση της παράστασης συνεργαστήκατε καλλιτέχνες από διαφορετικά πεδία της τέχνης. Υπάρχουν δυσκολίες και, αν ναι, ποιες προκύπτουν από τέτοιες συνεργασίες;

Η αλήθεια είναι πως για μένα προσωπικά δεν υπάρχει μεγαλύτερη χαρά από το συνεργάζομαι με ανθρώπους από διαφορετικά πεδία και να προσπαθώ να δημιουργώ συνθήκες όπου ο καθένας μπορεί να εκφράσει το εγώ του! Η ίδια προέρχομαι από διαφορετικά πεδία, εφόσον αρχικά σπούδασα Αρχιτεκτονική στην Οδησσό, ύστερα σκηνοθεσία κινηματογράφου στη Μόσχα στο VGIK, ψηφιακές τέχνες στην ΑΣΚΤ και συνεργάστηκα στη Μόσχα με τη Μαρίνα Αμπράμοβιτς και τη Γιόκο Ονο, όπου άνοιξε για μένα κι ο κόσμος της περφόρμανς. Κι έχω πειραματιστεί με διαφορετικά καλλιτεχνικά μέσα και δημιουργήσει σε διαφορετικά πεδία. Επίσης η ίδια πάσχω από αφαντασία ύστερα από ένα παιδικό τραύμα, όταν δηλαδή κλείνω τα μάτια μου βλέπω μονάχα σκοτάδι! Οπότε ο δρόμος της υλοποίησης του οράματος του καλλιτέχνη σίγουρα δεν είναι ο δικός μου δρόμος. Αλλά ο δρόμος να δώσω φωνή στους άλλους είναι ό,τι πιο φυσικό υπάρχει για μένα. Κι η δημιουργία ενός οργανισμού με κοινό όραμα που προκύπτει από την ίδια τη διαδικασία είναι κάτι που βγαίνει αβίαστα και δίνει νόημα τόσο σε μένα όσο και στους συνεργάτες μου. Εξάλλου το ζητούμενο δεν είναι η ομοιομορφία, αλλά η συν-αντήχηση. Αναζητώ πάντα έναν κοινό παλμό, κάτι σαν ρυθμό αναπνοής, μέσα από τον οποίο κάθε φωνή μπορεί να υπάρξει αυτόνομα, αλλά και να συντονιστεί με τις υπόλοιπες.

● Αν σας ζητούσα να μας πείτε τον σημαντικότερο λόγο για να έρθουν οι θεατές να δουν τη συλλογική δουλειά σας, ποιος είναι αυτός;

Σε μια εποχή όπου όλα είναι προσχεδιασμένα, προσφέρουμε ένα πλαίσιο ελευθερίας. Μία εμπειρία όπου ο καθένας μπορεί να υπάρξει με τον δικό του τρόπο. Αυτό το έργο έχει αρκετά ενδιαφέροντα στοιχεία που όλα μαζί συνθέτουν μια πρωτότυπη εμπειρία. Από τη μία παρακολουθείς μια παράσταση/περφόρμανς, από την άλλη εσύ ως θεατής επιλέγεις τη δική σου μέθοδο! Δηλαδή μπορείς να περιφέρεσαι στον χώρο και να στρέφεις το βλέμμα σου όπου εσύ θέλεις, σαν να είσαι σε μια εικαστική έκθεση! Μπορείς να κάτσεις και να διαλέξεις κυριολεκτικά μια οπτική γωνία και να παρακολουθήσεις παράσταση! Μπορείς απλά να ακούσεις! Μπορείς απλά να δεις! Μπορείς να μπεις ακόμα και στη μέση της περφόρμανς και να φύγεις όποτε θέλεις. Με λίγα λόγια εσύ ως θεατής γίνεσαι δημιουργός της δικής σου προσωπικής εμπειρίας και μαζί με μας συνδημιουργός του έργου, ζωντανεύοντας το χωριό Λαιμός.

ℹ️ Δραματουργία, σκηνοθεσία: Βέρα Ιόνα Παπαδοπούλου. Performance artists: Αναστασία Αναστασιάδου, Ευγενία Βακαλοπούλου, Αντωνίνα Βλουτή, Ελίζα Κρικώνη, Ελένη Παναγιωτακοπούλου, Καλλιόπη Τακάκη, Μαργαρίτα Τσουλουχά. Video art: Κωστής Κοντογεώργος, Ελένη Τσαμαδιά. Sound artist: Andrii Sichkovskyi. Σκηνογραφία: Ελίζα Κρικώνη. Γραφιστική επιμέλεια: Κωστής Κοντογεώργος. Παραγωγή: Spiti8, Full Flight Studio Είσοδος με ελεύθερη συνεισφορά Η περφόρμανς παρουσιάζεται στα ελληνικά, με εξαίρεση την παράσταση της 11ης Μαΐου