-Χόρχε Λουίς Μπόρχες: Δεν υπάρχει λόγος να δημιουργήσουμε έναν λαβύρινθο όταν ολόκληρο το σύμπαν είναι ένας ατέλειωτος λαβύρινθος.
- Οι ιδιοφυείς ελέγχουν το χάος του λαβύρινθου.
Μια λαβυρινθώδης ιστορία από την πατρίδα των παιδικών χρόνων: Το Ηράκλειο Κρήτης.
Εξήντα χρόνια πριν, γύρω στο 1965, άρχισαν μεγάλα έργα στο Στάδιο Ελευθερίας του Ηρακλείου(1). Το γήπεδο, όπως το λέγαμε, ήταν ανάμεσα στα μπεντένια (τείχη), στην οδό Πυράνθου και στη Χανιόπορτα. Ήταν ο τόπος που πέρασα με τ` αδέλφια μου την παιδική και εφηβική ηλικία, πριν μετακομίσουμε οικογενειακώς στην Αθήνα.(2) Εκεί στο Γήπεδο όταν έσκαβαν για να δημιουργήσουν χώρο για τις κερκίδες, φάνηκε η είσοδος μιας στοάς. Τα πιο τολμηρά παιδιά, ανάμεσα τους και ο αδελφός μου, χωρίς καμιά προφύλαξη μπήκαν μέσα με φακούς και όταν βγήκαν έλεγαν ενθουσιασμένοι ότι ανακάλυψαν τον περίφημο λαβύρινθο του Μίνωα. Μετά μπήκαμε και οι υπόλοιποι για να δούμε. Το έργο ήταν εντυπωσιακό. Δεν επρόκειτο όμως για τον λαβύρινθο του βασιλιά Μίνωα, του Δαιδάλου και του Μινώταυρου αλλά για σήραγγες που είχαν σκάψει οι Τούρκοι για την άλωση του Χάνδακα, του σημερινού Ηρακλείου. Λίγο μετά οι σήραγγες αυτές χάθηκαν κάτω από το μπετόν των κερκίδων του Σταδίου Ελευθερίας.
Ο Λαβύρινθος της Κνωσού, στην Ελληνική Μυθολογία, ήταν μια κατασκευή του αρχιτέκτονα, γλύπτη και εφευρέτη Δαιδάλου την οποία σχεδίασε και κατασκεύασε με εντολή του βασιλιά Μίνωα. Ήταν το σπίτι και η φυλακή του ανίκητου Μινώταυρου γιου του Μίνωα. Η Αριάδνη, με τον μίτο της βοήθησε τον πρίγκιπα της Αθήνας Θησέα να μπει στον λαβύρινθο και να σκοτώσει το ανθρωποφάγο τέρας. Το ζεύγος Αριάδνη - Θησεύς έφυγαν από την Κνωσό ερωτευμένοι. Ο Θησέας, άπιστος, την εγκατέλειψε στη Νάξο. Εκείνη βρήκε παρηγοριά στην αγκαλιά του θεού Διόνυσου.(3), (4).
Οι στενοί, δαιδαλώδεις δρόμοι εντός την τειχών του Ηρακλείου, παραπέμπουν και αυτοί σ` ένα λαβύρινθο που συχνά χάνεσαι μέσα του.
Ο όρος Λαβύρινθος χρησιμοποιείται για να δηλώσει μια κατασκευή με πολλές σήραγγες με δυσεξιχνίαστη διάταξη που κάνουν δύσκολη ή αδύνατη την έξοδο.
Ο μύθος του Λαβύρινθου εκφράζει την ανάμνηση του πολύπλοκου και δαιδαλώδους ανακτόρου της Κνωσού.
Σχετικά με τον λαβύρινθο:
-Cyril Connolly: Η ζωή είναι ένας λαβύρινθος όπου παίρνουμε λάθος κατεύθυνση, πριν ακόμα αρχίσουμε να περπατάμε.
-Τζών Κένεθ Γκαλμπρέιθ: Μη σας προβληματίζει η απλούστευση. Η πολυπλοκότητα είναι συνήθως μια προσπάθεια να αποδείξουμε ότι είμαστε βαθυστόχαστοι ή για να αποφύγουμε τις απλές αλήθειες.
-Μπρανκούζι ( γλύπτης): Η απλότητα είναι τακτοποιημένη πολυπλοκότητα.
- Ζαν Λυκ Γκοντάρ: Μερικές φορές η πραγματικότητα είναι υπερβολικά περίπλοκη. Οι ιστορίες που λέμε της δίνουν ένα σχήμα.
- Edsger W. Dijkstra: Η απλότητα είναι μεγάλο προσόν αλλά χρειάζεται σκληρή δουλειά για να την πετύχεις και παιδεία για να την εκτιμήσεις. Και το χειρότερο: η πολυπλοκότητα πουλάει καλύτερα.
- Northcote Parkinson: Ανάπτυξη σημαίνει πολυπλοκότητα και πολυπλοκότητα σημαίνει υποβάθμιση.
- Kurt Gödel: Κάθε πολυδιάστατο σύστημα τείνει προς το άπειρο, αυξάνοντας από μόνο του την πολυπλοκότητα του.
- Michel H.A. Patin: Η ζωή είναι ένας λαβύρινθος στον οποίο κανένας δεν εύχεται να βρει την έξοδο.
-Γεωργία Σάνδη: Το αληθινό είναι υπερβολικά απλό. Πρέπει να φτάνεις σ’ αυτό πάντα μέσα από το πολύπλοκο.
- Charles Mingus ( Τσάρλυ Μίνγκους, Τζαζίστας): Το να κάνεις το απλό περίπλοκο είναι συνηθισμένο. Το να κάνεις το περίπλοκο απλό, είναι δημιουργικότητα.
- Malcolm de Chazal: Αυτό που μας εμποδίζει να δούμε τον Θεό είναι ότι το πνεύμα μας είναι πολύπλοκο και λαβυρινθώδες ενώ του Θεού είναι απλό.
(1). Ηράκλειο Κρήτης ή Χάνδακας ή Χώρα, ή Μεγάλο Κάστρο ή Κάντια.
(2). Μέχρι το 1969 που μετακομίσαμε οριστικά και οικογενειακά στην Αθήνα δεν υπήρχαν στην Κρήτη πανεπιστήμια, πολυτεχνεία και ανώτατα ιδρύματα σπουδών. Είχα σαφή προσανατολισμό για σπουδές στο Πολυτεχνείο, ο αδελφός μου για σπουδές στην Ιατρική και η αδελφή μας για οικονομικά. Η οικογενειακή μετακίνηση στην πρωτεύουσα ήταν μονόδρομος. Οι καλοί μας γονείς το αποφάσισαν χωρίς κανένα δισταγμό.
(3). Η όπερα "Θησέας και Αριάδνη" "Thésée" του Ζαν-Μπατίστ Λιλί (Jean-Baptiste Lully) με λιμπρέτο του Φιλίπ Κινό (Philippe Quinault). 1675.
(4). Όπερα « Η Αριάδνη στη Νάξο», του Ρίχαρντ Στράους. Λιμπρέτο του Ούγκο φον Χόφμανσταλ. 1912. Η υπόθεση της όπερας είναι βασισμένη στον αρχαίο ελληνικό μύθο της Αριάδνης και του Διόνυσου.
1*. Αρχιτέκτων. Ιστορικός Αρχιτεκτονικής. Ιστορικός Τέχνης.
2*. Στους αγαπημένους: Ιωάννα – Μαρίνα, Ειρήνη, Κωνσταντίνο, Μπάμπη και Νικόλα.