Τρία μουσεία για ένα μεγάλο αφιέρωμα στον Takis

ΜΟΥΣΕΙΑ ΙΔΡΥΜΑΤΟΣ ΒΑΣΙΛΗ & ΕΛΙΖΑΣ ΓΟΥΛΑΝΔΡΗ

Με αφορμή τα 100 χρόνια από τη γέννηση του πρωτοπόρου γλύπτη και διανοητή της τέχνης, μια μεγάλη αναδρομική έκθεση των διασημότερων έργων του θα φιλοξενηθεί σε Αθήνα και Ανδρο

Εμβληματική προσωπικότητα της παγκόσμιας εικαστικής σκηνής, πρωτοπόρος της κινητικής τέχνης, πειραματικός, τολμηρός, αυτοδίδακτος εκ πεποιθήσεως, ο Τakis, που συνέδεσε άρρηκτα την τέχνη και τις επιστήμες, συνδυάζοντας στοιχεία της φύσης και της φυσικής στη γλυπτική του, έχει την τιμητική του αυτό το καλοκαίρι. Μία μεγάλη αναδρομική με τίτλο «Takis 1 ∞» οργανώνει το Ιδρυμα Βασίλη & Ελίζας Γουλανδρή, με την ευκαιρία των 100 ετών από τη γέννηση του διακεκριμένου καλλιτέχνη (κατά κόσμον Παναγιώτης Βασιλάκης, 1925-2019), στα μουσεία του στην Αθήνα και στην Ανδρο από τις 22 Ιουνίου έως τις 2 Νοεμβρίου.

Η έκθεση συμπίπτει με την επαναλειτουργία της ανανεωμένης πλέον Παλαιάς Πτέρυγας του Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης στην Ανδρο και, για πρώτη φορά στην ιστορία του Ιδρύματος, όλοι οι χώροι του που προορίζονται για περιοδικές εκθέσεις, και στα τρία μουσεία, θα αφιερωθούν αποκλειστικά στον Takis, ο οποίος άφησε το αποτύπωμά του στη διεθνή τέχνη του 20ού αιώνα.

Το αφιέρωμα βασίζεται στην καθολική υποστήριξη του Ιδρύματος Takis, το οποίο ίδρυσε ο ίδιος ο καλλιτέχνης το 1986, και θα εμπλουτιστεί με δάνεια από σημαντικές δημόσιες και ιδιωτικές συλλογές. Σκοπός της αναδρομικής είναι να δώσει στο κοινό την ευκαιρία να ανακαλύψει το σύνολο του έργου του Takis, καθώς όλα τα στάδια της πορείας του θα αναδειχθούν μέσα από εμβληματικά γλυπτά και εγκαταστάσεις, προσωπικά αντικείμενα και σημαντικό αρχειακό υλικό.

Η έκθεση που θα παρουσιαστεί στην Αθήνα θα επικεντρωθεί στο πάθος του Takis για τον μαγνητισμό. Από το 1959 οπότε και αντιλήφθηκε την αποφασιστική σημασία του μαγνητισμού στην τέχνη δεν έπαψε ποτέ να τον χρησιμοποιεί σε διαφορετικής προσέγγισης έργα όπως τα Télésculptures, Télélumières, Défis à la gravité, Musicales, Murs magnétiques, Magnétrons, Isidos Plants κ.ά. Θα παρουσιαστεί επίσης η περφόρμανς-ορόσημο The Impossible – A Man in Space, που πραγματοποιήθηκε το 1960 στην γκαλερί Iris Clert στο Παρίσι. Τότε παρουσίασε τη δική του εκδοχή για τον διαστημικό ανταγωνισμό του Ψυχρού Πολέμου και χρησιμοποίησε μαγνήτες για να «εκτοξεύσει» στον αέρα, σε στιγμιαία αιώρηση, τον ποιητή Sinclair Beiles, ο οποίος διάβαζε το «αντιπολεμικό μανιφέστο» του Τakis: «Είμαι γλυπτό…Υπάρχουν κι άλλα γλυπτά σαν εμένα…Θα ήθελα να δω όλες τις πυρηνικές βόμβες στη Γη να μετατρέπονται σε γλυπτά…».

Η έκθεση στην Αθήνα συμπληρώνεται με βιντεοπροβολές εφήμερων έργων όπως το Υδρομαγνητικό Γλυπτό του 1969 ή τα Παιχνίδια του 1972.

Η έκθεση στην Ανδρο θα χωριστεί σε δύο μέρη. Στην Παλαιά Πτέρυγα του Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης θα παρουσιαστεί εκτενώς η ενότητα Signals με τα εμβληματικά Σινιάλα, που συνέβαλαν στη διεθνή καταξίωση του Takis και τα οποία είναι φτιαγμένα από διαφορετικά υλικά όπως μπρούντζος, μάρμαρο ή ανοξείδωτο ατσάλι, μοιάζουν με κεραίες, εμπεριέχουν σύμβολα της βιομηχανικής εποχής και λικνίζονται στις παραμικρές δονήσεις.

Στη Νέα Πτέρυγα η προσέγγιση θα είναι χρονολογική, επιτρέποντας στους επισκέπτες να ακολουθήσουν την εξέλιξη του καλλιτέχνη από τις αρχές του το 1946 έως το 2019. Θα εκτεθούν τα πρώτα του γλυπτά από γύψο, μπρούντζο και σίδηρο. Ακολουθούν τα έργα Flowers, Flower Idols και τα Idols, τα Dials και τα Electronic Reliefs του, ενώ σημαντική θέση στην έκθεση καταλαμβάνει και η παραμονή του στο Πανεπιστήμιο του MIT (1969) με τη δημιουργία του Sea Oscillation Hydrodynamics, που βασίζεται στις θαλάσσιες ταλαντώσεις.

Τέλος, μία αίθουσα θα είναι αφιερωμένη στα ερωτικά του έργα -γιατί η σεξουαλικότητα συνομιλεί και με τον μαγνητισμό- και στην πολύ ιδιαίτερη σχέση του με τη μουσική. Ενδεικτικά, η σειρά «Μουσικά» είναι αυτοματοποιημένα όργανα που χρησιμοποιούν ηλεκτρομαγνήτες και εξαρτήματα ηλεκτρικής κιθάρας για να δημιουργήσουν ατμοσφαιρικούς ήχους που ο καλλιτέχνης αποκαλούσε «ωμή μουσική».

Την επιμέλεια της έκθεσης έχουν αναλάβει η Μαρία Κουτσομάλλη Μορώ, υπεύθυνη Συλλογών του Ιδρύματος Β&Ε Γουλανδρή, και ο Toby Kamps, επικεφαλής της Modernist Collection της Πινακοθήκης του Αμβούργου (Hamburger Kunsthalle) και ειδικός στο έργο του Takis.