Μονή Σινά: Τουριστικό αξιοθέατο ή αυθαίρετο προς κατεδάφιση;

Της Δώρας Αντωνίου

Την επίσημη ενημέρωση για το ακριβές περιεχόμενο της δικαστικής απόφασης που εκδόθηκε από αιγυπτιακό δικαστήριο και αφορά το ιδιοκτησιακό καθεστώς των εγκαταστάσεων της Μονής Σινά και των εκτάσεων που την περιβάλλουν, αναμένει η Αθήνα, προκειμένου να διαπιστωθεί τι ακριβώς ισχύει, αν μεταβάλλεται το καθεστώς λειτουργίας ή απειλείται η μακραίωνη ιστορία της παλαιότερης χριστιανικής μονής στον κόσμο. 

Στον απόηχο της αναστάτωσης που προκλήθηκε μετά την ανακοίνωση ότι εκδόθηκε δικαστική απόφαση τη στιγμή που αναμενόταν ότι το θέμα των διεκδικήσεων έναντι της Μονής θα έκλεινε με την υπογραφή συμφωνίας, αργά χθες το βράδυ η αιγυπτιακή Προεδρία, με ανακοίνωσή της, έσπευσε να επισημάνει τη δέσμευσή της στη διατήρηση του θρησκευτικού καθεστώτος της Μονής Σινά και να διαβεβαιώσει ότι η δικαστική απόφαση εδραιώνει αυτό το καθεστώς και είναι συνεπής με όσα τόνισε ο Αιγύπτιος πρόεδρος Αλ Σίσι κατά την πρόσφατη επίσκεψή του στην Αθήνα. 

Η ελληνική κυβέρνηση είχε φροντίσει να διαμηνύσει διά του κυβερνητικού εκπροσώπου ότι ο πρωθυπουργός «παραμένει στη δέσμευση που έλαβε δημοσίως και κατ’ ιδίαν από τον Πρόεδρο της Αιγύπτου κατά τη διάρκεια του Ανωτάτου Συμβουλίου Συνεργασίας των δύο χωρών στην Αθήνα, για τη διατήρηση του λατρευτικού Ελληνορθόδοξου χαρακτήρα της Μονής και αναμένει άμεσα την υπογραφή της σχετικής συμφωνίας, όπως είχε διαμορφωθεί μεταξύ των μερών». Η Αθήνα φρόντισε να καταστήσει σαφές ότι το ενδιαφέρον της για τις εξελίξεις σε σχέση με τη Μονή παραμένει ενεργό και ότι οι όποιες εξελίξεις δεν μπορεί να διαφοροποιούν τις δημόσιες διαβεβαιώσεις που έχουν δοθεί. 

Καθυστερήσεις στην υπογραφή της συμφωνίας

Η ανησυχία που προκλήθηκε από τη δικαστική απόφαση εκκινεί από το γεγονός ότι υπήρχε εμπεδωμένη πεποίθηση τόσο στην ελληνική κυβέρνηση όσο και στη Σιναϊτική κοινότητα ότι η συμφωνία που έχει επέλθει, έπειτα από πολύμηνες διαπραγματεύσεις για διακοπή των δικαστικών διεκδικήσεων επί των εγκαταστάσεων και των περιουσιακών στοιχείων της Μονής, θα έλυνε το θέμα. Ωστόσο, οι καθυστερήσεις στην υπογραφή της συμφωνίας, που από ορισμένους περισσότερο υποψιασμένους θεωρούνταν εδώ και καιρό προσχηματικές, είχαν αρχίσει να επιβαρύνουν τι κλίμα. Η έκδοση της δικαστικής απόφασης προκάλεσε συναγερμό. 

Οι πληροφορίες που δημοσιεύθηκαν σε αιγυπτιακά μέσα ενημέρωσης σχετικά με το περιεχόμενο της απόφασης είναι αυτές που έφεραν την αντίδραση της ελληνικής πλευράς και γιγάντωσαν τις ανησυχίες της Σιναϊτικής κοινότητας για τις προοπτικές απρόσκοπτης συνέχισης της μακραίωνης παρουσίας και λειτουργίας της Μονής. Σύμφωνα με τα δημοσιεύματα αυτά, η απόφαση αναφέρεται σε κατοχή των χώρων της Μονής από το αιγυπτιακό κράτος, καθώς θεωρούνται δημόσια περιουσία και για δυνατότητα των μοναχών να ασκούν τις θρησκευτικές τελετουργίες υπό την ηγεσία του επισκόπου της Μονής, ο οποίος διορίστηκε με το Προεδρικό Διάταγμα 306 του 1974, καθώς και ότι όλοι οι χώροι θεωρούνται αρχαιολογικοί και εποπτεύονται από το Ανώτατο Συμβούλιο Αρχαιοτήτων. Σε δηλώσεις πάντως που έκανε το βράδυ της Πέμπτης ο εκπρόσωπος του αιγυπτιακού υπουργείου Εξωτερικών σημειώνει πως «η δικαστική απόφαση κάνει αναφορά στην ύπαρξη ορισμένων απομακρυσμένων περιοχών φυσικών καταφυγίων μακριά από τη μονή και ακατοίκητων, και ότι δεν έχουν θεσπιστεί έγγραφα ιδιοκτησίας ή κατοχής. Επομένως, αυτές οι περιοχές θεωρούνται κρατική γη».

Από θρησκευτικό λίκνο με μακραίωνη παράδοση, τουριστικό αξιοθέατο;

Οι εκτιμήσεις εκκλησιαστικών κύκλων και πηγών κοντά στη Μονή Σινά είναι ότι επί της ουσίας με μια τέτοια απόφαση διευκολύνεται ένα σχέδιο μετατροπής της Μονής από θρησκευτικό λίκνο με μακραίωνη παράδοση σε τουριστικό αξιοθέατο, καθώς, εάν επιβεβαιωθούν τα στοιχεία που δημοσιεύονται, όχι μόνο δεν αναγνωρίζεται κανένα ιδιοκτησιακό δικαίωμα, παρά μόνο δικαίωμα χρήσης επί των εγκαταστάσεων, αλλά τίθενται σοβαρά ερωτήματα για το κατά πόσο μπορεί να εξασφαλιστεί συνέχιση της παρουσίας μοναχών στη Μονή. Στις δηλώσεις που έκανε ο εκπρόσωπος του Αιγύπτιου ΥΠΕΞ και αναφερόμενος στο συγκεκριμένο θέμα υποστηρίζει πως «η δικαστική απόφαση όρισε ότι οι μοναχοί της μονής συνεχίζουν να επιτρέπεται να τη χρησιμοποιούν, καθώς και τους θρησκευτικούς και αρχαιολογικούς χώρους της περιοχής». 

Με δεδομένο ότι γίνεται σαφής αναφορά στον αναγνωρισμένο από το 1974 Αρχιεπίσκοπο Δαμιανό, προκαλείται ανησυχία για το τι μέλλει γενέσθαι με τη διάδοχο κατάσταση. Ο Αρχιεπίσκοπος βρίσκεται στο 91ο έτος της ηλικίας του και είναι ο μόνος στον οποίο έχει παραχωρηθεί αιγυπτιακό διαβατήριο. Για τους υπόλοιπους μοναχούς ισχύει καθεστώς ετησίως ανανεούμενης βίζας. 

Πώς φτάσαμε έως εδώ

Η χθεσινή εξέλιξη είναι η κατάληξη μιας πολυετούς δικαστικής διαμάχης για τις εγκαταστάσεις και τις ιδιοκτησίες της Μονής, η οποία ξεκίνησε όταν η έρημος που περιβάλλει τη Μονή και για αιώνες φιλοξενούσε μόνο μερικές φυλές βεδουίνων, άρχισε να αναπτύσσεται τουριστικά. Καθώς οι εκτάσεις αυτές άρχισαν να αποκτούν αξία, δρομολογήθηκε τη δεκαετία 2000 - 2010 μια διαδικασία δήλωσης ιδιοκτησιών. Η Μονή δήλωσε με λεπτομέρεια τις ιδιοκτησίες της και το 2015 άρχισαν οι πρώτες αμφισβητήσεις από τον τότε κυβερνήτη του Νοτίου Σινά, οι οποίες κλιμακώθηκαν, έφτασαν να αφορούν συνολικά 71 ιδιοκτησίες, μεταξύ των οποίων οι εγκαταστάσεις της Μονής, οι κήποι και οι ξενώνες της. Στην προσφυγή γινόταν λόγος για καταπάτηση από την πλευρά του Αρχιεπισκόπου Δαμιανού, ενώ ζητείτο ακόμα και κατεδάφιση της Μονής. 

Η κινητοποίηση της Αθήνας και οι διαπραγματεύσεις που έγιναν όλο το προηγούμενο διάστημα για την επίτευξη συμφωνίας, προκειμένου να λήξουν οι δικαστικές διεκδικήσεις, είχαν δημιουργήσει ελπίδες ότι το θέμα θα κλείσει. Μένει να φανεί ποιες θα είναι οι εξελίξεις τις επόμενες μέρες, καθώς η ελληνική πλευρά αναμένει τη δημοσίευση της απόφασης στην ολότητά της.

Πηγή: skai.gr

Διαβάστε τις Ειδήσεις σήμερα και ενημερωθείτε για τα πρόσφατα νέα.
Ακολουθήστε το Skai.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.