Στην «κουζίνα» ενός παρεξηγημένου χαράκτη

Το Μουσείο Μπενάκη της οδού Πειραιώς αποκαθιστά την εικαστική φήμη του καλλιτέχνη που το έργο του συνδέθηκε με την απαράδεκτη επίθεση του βουλευτή της Νίκης στην Εθνική Πινακοθήκη και εγκαινιάζει σήμερα μια μεγάλη έκθεσή του η οποία, με τίτλο «Στο εργαστήριο του Χριστόφορου Κατσαδιώτη», αναπαριστά το ατελιέ του και περιλαμβάνει αντιπροσωπευτικά του έργα συμπεριλαμβανομένων και οκτώ animations χαρακτικής

Ενα νέο κεφάλαιο στην καλλιτεχνική του πορεία του ανοίγει ο Χριστόφορος Κατσαδιώτης, το οποίο δεν έχει σχέση με την Εθνική Πινακοθήκη, με τα βανδαλισμένα από τον θρησκόληπτο τέως βουλευτή έργα του και με όλο τον σάλο που προκλήθηκε και σίγουρα τον αδικεί. Μια έκθεση σε ένα μεγάλο μουσείο όπου ο ίδιος μπορεί να ανασάνει και να εκφραστεί ελεύθερα και δεν χρειάζεται να κρυφτεί πίσω από πλεξιγκλάς και αυξημένα μέτρα ασφαλείας. Ενα αφιέρωμα που εστιάζει στον πυρήνα της τέχνης του, τη χαρακτική δηλαδή, αποκαλύπτει την καλλιτεχνική του «κουζίνα» και αναδεικνύει τα αντανακλαστικά του ακόμα και στο ρεπορτάζ (άλλωστε έχει ασκήσει και τη δημοσιογραφία) καθώς παρατηρεί γύρω του πρόσωπα και γεγονότα, τα οποία φιλτράρει με τις ιδέες του και τις εμπειρίες του και τα μετατρέπει σε οπτικά κοινωνικοπολιτικά σχόλια. Ενας «παρεξηγημένος» (λόγω των πρόσφατων γεγονότων), αλλά από τους πιο σημαντικούς χαράκτες της γενιάς του, που ανανεώνει την παραδοσιακή τέχνη με τολμηρή θεματολογία και με animation, ενώ το εκτόπισμά του φτάνει εντός και εκτός Ελλάδας, στην Αθήνα και στο Παρίσι, όπου μοιράζει τη ζωή του τα τελευταία 13 χρόνια.

Στο Μουσείο Μπενάκη της οδού Πειραιώς εγκαινιάζεται σήμερα η νέα έκθεση του 54χρονου καλλιτέχνη με τίτλο «Στο εργαστήριο του Χριστόφορου Κατσαδιώτη», καρπός πολύμηνου σχεδιασμού, σε επιμέλεια του ιστορικού τέχνης Γιώργου Μυλωνά. Εκεί ο Χριστόφορος Κατσαδιώτης στήνει ένα μνημειακό εργαστήρι, έναν χώρο υβριδικό, όπου η τέχνη της χαρακτικής γνωρίζει νέα όρια.

«Τα έργα του πλαισιώνονται από τα ίδια τα υλικά που τον συγκροτούν: σημειώσεις, αποκόμματα, φωτογραφίες, αντικείμενα που έχει μαζέψει από τα «παράσιτα» της πόλης που ανακυκλώνονται σε χαρακτικά έργα. Μαζί, video και ήχος ολοκληρώνουν μια πρωτότυπη οπτικοακουστική εικαστική εμπειρία. Σε αυτό το προσωπικό cabinet de curiosités, το ιδιότυπο animation που προτείνει ο ανήσυχος δημιουργός λειτουργεί σαν προέκταση της χαρακτικής. Δίνει κίνηση στην ακινησία, φωνή στη σιωπή. Τα έργα του Κατσαδιώτη αποκτούν αυτονομία, σαν σκηνές ενός υπόγειου φιλμ, ενός αφηγήματος που δεν υπονοεί, αλλά φανερώνει», επισημαίνει ο επιμελητής της έκθεσης.

Στην έκθεση κυριαρχούν οκτώ animations χαρακτικής, με το ένα σε προβολή 360 μοιρών, ενώ παράλληλα εκτίθενται χαρακτικά και μεταλλικές οξειδωμένες μήτρες. Ιδιαίτερη θέση κατέχει μια μνημειακή εγκατάσταση που διαμορφώθηκε ειδικά για τον εκθεσιακό χώρο (αρχιτεκτονικός σχεδιασμός: Σπύρος Νάσαινας): ένα ιδιότυπο «καρουζέλ» από ποιήματα, φωτογραφίες έργων τέχνης άλλων δημιουργών από διαφορετικά κινήματα, σκισμένα χαρτιά, σελίδες βιβλίων, σπασμένα παιχνίδια, καθώς και απορρίμματα – πλαστικά από παραλίες, σκουπίδια μαζεμένα από το Παρίσι και την Αθήνα. «Πρόκειται για ένα περιβάλλον που αρθρώνει μια ποιητική σύνθεση απομειναριών, μια χωρική αφήγηση που καταργεί τα σύνορα ανάμεσα στο προσωπικό και το συλλογικό, το παλιό και το νέο, το όμορφο και το απορριπτέο».

Ο Χριστόφορος Κατσαδιώτης προετοιμάζει στη Γαλλία τις χαρακτικές του μήτρες και τις τυπώνει, χειρωνακτικά, στο αθηναϊκό του ατελιέ. «Εκεί, ανάμεσα σε πρέσες, παλιά ραδιόφωνα και χαρτιά, γεννιούνται φιγούρες αταξινόμητες. Πρόσωπα ζωόμορφα, παραμορφωμένα, βγαλμένα από κάποιο σκοτεινό παραμύθι ή αλληγορία. Δεν έχουν ηρωισμό, δεν διεκδικούν λύτρωση. Είναι οι «απάτριδες» της καθημερινότητας – πρόσωπα της παρακμής, της κραιπάλης, του περιθωρίου. Κι όμως, σ’ αυτά εντοπίζει ο Κατσαδιώτης «τη λύσσα για ζωή». Τη διχοστασία ανάμεσα στην ομορφιά και τον πόνο. Σ’ αυτά τα πρόσωπα αναγνωρίζει ήρωες καθημερινούς, εκείνους που επιβιώνουν, χωρίς να ανήκουν πουθενά», συνεχίζει ο επιμελητής.

Ο Χριστόφορος Κατσαδιώτης δίνει άλλες διαστάσεις σε μια παραδοσιακή τεχνική, την οξυγραφία, που έχει ρίζες στον Μεσαίωνα. Κεντρίζει και μαγεύει τον θεατή δημιουργώντας κόσμους ονειρικούς και εφιαλτικούς, που αναστατώνουν και γαληνεύουν. Σίγουρα οι δημιουργίες του προκαλούν τη σκέψη, σίγουρα έχουν στόχο τον κοινωνικό διάλογο και αυτή η έκθεση μας προκαλεί να γνωρίσουμε καλύτερα, όπως το δικαιούται, αυτόν τον καλλιτέχνη, ο οποίος γεννήθηκε στην Αθήνα, σπούδασε χαρακτική στη Σχολή Καλών Τεχνών του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και στην Ακαδημία «The Eugeniusz Geppert Academy of Art and Design» στο Βρότσλαβ της Πολωνίας. Χαρακτικά του έχουν χρησιμοποιηθεί σε βιβλία των εκδοτικών οίκων: Gutenberg, Διάττων, Μανδραγόρας, Πολύτροπον, Κέδρος, Μελάνι, Μπαρτζουλιάνος, Κουκκίδα. Tο 2015 στο Παρίσι, τα θέατρα Eurydice, Zérο και Théâtre du Cristal χρησιμοποίησαν έργα του για την προβολή των παραστάσεών τους.

Είναι μέλος της Ενωσης Χαρακτών και του Επιμελητηρίου Καλών Τεχνών Ελλάδος. Εχει εκθέσει στο Μουσείο Χαρτιού Duszniki Zdrόj της Πολωνίας, στο Μουσείο Halle Saint Pierre και στην Γκαλερί De L΄Angle στο Παρίσι, στην γκαλερί Ζουμπουλάκη στην Αθήνα, στο «Φουγάρο» στο Ναύπλιο κ.α. Βραβεύτηκε στην 1η Μπιενάλε Ελλήνων Σπουδαστών Χαρακτών Ex-Libris (Kρήτη, 2012) και στο 12ο Athens Animfest (2017). Από το 2014 αρθρογραφεί στον ελληνικό Τύπο (και στην «Εφημερίδα των Συντακτών») για τα εικαστικά δρώμενα στο Παρίσι.

• ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ: Μουσείο Μπενάκη, Πειραιώς 138. Από 29/5 έως 27/7, www.benaki.org