«Πρωτότυπες αφηγήσεις πολλαπλών αναγνώσεων» | ΕΦΣΥΝ

Το βλέμμα του ζωγράφου ανοίγεται στη φύση και ο χρωστήρας του Μίλτου Σκούρα δημιουργεί εικόνες που εντυπωσιάζουν με την τελειότητα της απόδοσης του τοπίου και του τόπου. Τα μεγάλων διαστάσεων έργα του, υποβλητικά τοπία τυλιγμένα άλλοτε στην πάχνη του χειμώνα και άλλοτε στην κάψα του θέρους, εστιάζουν σε καταπράσινα λιβάδια, σπαρτά που χρυσίζουν καμένα από τον ήλιο, το απέραντο γαλάζιο του ουρανού και της θάλασσας, κορυφογραμμές, χιονισμένες πλαγιές.

Ολα συνομιλούν με τα μικρών διαστάσεων ασπρόμαυρα έργα, εκεί όπου αποτυπώνονται η φθορά του χρόνου και το πέρασμα του ανθρώπου από το φυσικό περιβάλλον. Η ανθρώπινη φιγούρα απουσιάζει από το κάδρο, αλλά υπομνηματίζεται όπως και η σχέση μας με τη φύση. Ενα κομμάτι συρματοπλέγματος που αιωρείται, μια μπότα πεταμένη πλάι στον λάκκο με τα λασπόνερα, ένα πλαστικό μπουκάλι που επιπλέει στη λίμνη, μια κυνηγητική σφαίρα, το τσίγκινο κουτάκι του αναψυκτικού που έμεινε πεταμένο. Αυτή είναι η πρώτη φορά που ο ζωγράφος ασχολείται αποκλειστικά με το τοπίο χωρίς ίχνος από την ανθρώπινη φιγούρα, που έχει εξυμνήσει σε προηγούμενες ενότητες.

Τα έργα παρουσιάζονται με τη μορφή δίπτυχου στην ατομική έκθεση του Μίλτου Σκούρα με τίτλο «Τοπίο, η μικρή και η μεγάλη εικόνα», σε επιμέλεια του ιστορικού της τέχνης Γιάννη Μπόλη, που φιλοξενείται στην αίθουσα τέχνης «έκφραση – γιάννα γραμματοπούλου», για ακόμα λίγες ημέρες, μέχρι το Σάββατο 7 Ιουνίου.

Στη νέα ενότητα όπου ο ζωγράφος αποτυπώνει με φωτογραφική ακρίβεια τη φύση, τα αυτόνομα έργα συνομιλούν μεταξύ τους και λειτουργούν ως εννοιολογικό δίπολο που ενεργοποιεί έναν εύγλωττο διάλογο γύρω από τη σχέση του ανθρώπινου αποτυπώματος στο φυσικό περιβάλλον. «Οι έννοιες της ζωής, της βίας και του θανάτου, της φθοράς, του χρόνου και του τόπου, της οικολογίας και της προβληματικής σχέσης του ανθρώπου με τη φύση βρίσκονται στον πυρήνα των έργων της συγκεκριμένης ενότητας. Τα έργα αυτά συνιστούν πρωτότυπες αφηγήσεις πολλαπλών αναγνώσεων, ενώ παράλληλα καταδεικνύουν τη στέρεη καλλιτεχνική παιδεία, τη συνοχή των μορφοπλαστικών αναζητήσεων του δημιουργού τους και την εξέλιξη των προβληματισμών του», παρατηρεί ο Γιάννης Μπόλης.

Οπως εξηγεί ο ζωγράφος, «η προσέγγιση του τοπίου, αν και απρόβλεπτη στην εικαστική μου αναζήτηση, έχει όλα εκείνα τα στοιχεία που με απασχόλησαν και διερεύνησα στις προηγούμενες ενότητες των έργων μου. Δηλαδή, το μυστήριο της ύπαρξης, τα σύνθετα συναισθήματα, τον χρόνο, τη μνήμη, το αίνιγμα, το ομιχλώδες, την κρυμμένη ιστορία και εν τέλει την αφήγηση.

Τα ευρείας όρασης τοπία προέκυψαν τη στιγμή που αντιλήφθηκα έξαφνα ότι με περιέβαλλαν ολοκληρωτικά. Οπως συμβαίνει με εκείνη την τυχαία αλλά καθοριστική στιγμή που το βλέμμα ανακαλύπτει τη σύνθετη μοναδικότητα μιας ανθρώπινης μορφής, ενός δρώμενου, μιας κατάστασης πραγμάτων.

Εκείνη τη στιγμή που ο χρόνος παγώνει και αποκαλύπτεται αυτό το «κάτι αλήθεια συμβαίνει εδώ».

Από την άλλη, τα κοντινής όρασης τοπία με τράβηξαν από το μανίκι και μου ψιθύρισαν την ύπαρξή τους.

Είναι σπαράγματα σχέσεων σε λήθη κι απαξίωση. Είναι παντού παρόντα σαν τις παρατημένες μας μνήμες. Διαβρώνονται και διαβρώνουν το περιβάλλον που τελικά κατέληξαν, σε μια εκ των προτέρων προδιαγεγραμμένη αναμέτρηση. Είναι η ιστορία μας.

Στα μικρά μαυρόασπρα έργα μέσω της μονοχρωμίας η σύλληψη της εγγύτητας, της απομόνωσης, της λήθης, της φθοράς, της διάβρωσης και του υπαινιγμού της ανθρώπινης παρουσίας οδηγεί από τη ζωγραφική στην εννοιολογική υπόσταση του έργου, μεταβάλλοντας την αρχική πρόσληψη των έγχρωμων εικόνων και επαναπροσδιορίζοντας το συνολικό αφήγημα».

Από την πλευρά της η Μαρία Τσαντσάνογλου, διευθύντρια του MOMus, αναφέρει μεταξύ άλλων: «Το βλέμμα είναι σαν τον φακό που αναζητά τις ισορροπίες και την αρμονία του συνόλου αλλά εστιάζει στη λεπτομέρεια, αναγνωρίζοντας ότι η πλήρης εικόνα δεν είναι ποτέ μονάχα μία. Η μεγάλη εικόνα είναι σαν τη μεγάλη αφήγηση. Είναι η ιδέα ότι τα πράγματα έχουν μια ενιαία ερμηνεία και μια ασφαλή βεβαιότητα. Η λεπτομέρεια μπορεί να υπονομεύει αυτή τη σιγουριά.

Αμφισβητεί την αυτάρκεια της σύνθεσης, λειτουργεί σαν παρέμβαση, σαν σχόλιο, σαν θραύσμα. Δεν είναι απλώς μια λεπτομέρεια· είναι η αποδόμηση της εικόνας, φέρει μέσα της το αναπάντεχο, το αμφισβητούμενο, το αποσιωπημένο, το τραυματικό. Ο Μίλτος Σκούρας μετατρέπει τον θεατή σε ερευνητή. Δεν δίνει απαντήσεις, δίνει ενδείξεις προτρέποντας να ξανακοιτάξουμε γιατί αυτό που βλέπουμε ίσως να μην είναι ό,τι φαίνεται. Οπως συμβαίνει με τις σκηνές εγκλήματος, η ηρεμία μπορεί να είναι επιμελώς σκηνοθετημένη».