Οι απαλλαγές από τον ΦΠΑτο στόχαστρο της εφορίας

Την επιβολή προστίμων σε ελεύθερους επαγγελματίες και επιχειρήσεις που απαλλάσσονται από το καθεστώς ΦΠΑ και σήμερα δεν αντιμετωπίζουν κανένα πρόστιμο στην περίπτωση που εντοπιστούν από το φοροελεγκτικό μηχανισμό να μην εκδίδουν αποδείξεις σχεδιάζει τώρα το υπουργείο Οικονομικών.

Την ίδια ώρα, η Γενική Γραμματεία Δημοσίων Εσόδων προγραμματίζει νέου τύπου ελέγχους σε ελεύθερους επαγγελματίες ακολουθώντας το ελεγκτικό μοντέλο που εφαρμόστηκε το καλοκαίρι για τα ξενοδοχεία και τα ενοικιαζόμενα δωμάτια. Οι έλεγχοι θα στηρίζονται στην έρευνα συγκεκριμένων επαγγελματικών κλάδων και σε έμμεσες τεχνικές ελέγχου με βάση τις οποίες οι ελεγκτές από το γραφείο τους θα προσδιορίζουν τα ακαθάριστα έσοδα των ελεύθερων επαγγελματιών.

Γιατροί, ιδιωτικά σχολεία, φροντιστήρια αλλά και πολύ μικρές επιχειρήσεις και επαγγελματίες με τζίρο έως 10.000 ευρώ εξακολουθούν να παραμένουν στο απυρόβλητο αφού μετά και την τελευταία αλλαγή - αυστηροποίηση που έγινε στα πρόστιμα για όσους δεν εκδίδουν αποδείξεις οι συγκεκριμένες κατηγορίες εξαιρούνται από τα πρόστιμα.

«Το θέμα αυτό μας απασχολεί έντονα» αναφέρει κορυφαίο στέλεχος της Γενικής Γραμματείας Δημοσίων Εσόδων προσθέτοντας ότι αναζητούμε λύσεις και σε πολλές περιπτώσεις ούτε το 48ωρο λουκέτο αποτελεί ενδεδειγμένη λύση. Όπως ανέφερε χαρακτηριστικά, αν διαπιστώσουμε ότι ένας γιατρός δεν έχει εκδώσει αποδείξεις για τους πελάτες του θα είναι δύσκολο να κλείσουμε για δυο ημέρες το ιατρείο του καθώς θα πρέπει να λάβουμε υπόψη τους ασθενείς που χρειάζονται ιατρική εξέταση. Σύμφωνα με πληροφορίες, ένα από τα σενάρια που εξετάζεται είναι να ισχύσουν ξανά τα αυτοτελή πρόστιμα, στις περιπτώσεις των γιατρών και φροντιστηρίων που εντοπίζονται να μην εκδίδουν αποδείξεις και να μην εφαρμοστεί για αυτούς το 48ωρο «λουκέτο» διότι θα δημιουργήσει πολλαπλά προβλήματα στον κοινωνικό ιστό της κάθε περιοχής.

Το υπουργείο Οικονομικών πάντως ξαναβλέπει όλο το πλαίσιο των προστίμων αφού από τους ελέγχους που διενεργήθηκαν τους καλοκαιρινούς μήνες στις τουριστικές περιοχές και τα νησιά, οι επιχειρηματίες συνεχίζουν να μην κόβουν αποδείξεις λόγω του μικρού προστίμου που προβλέπεται τουλάχιστον για την πρώτη φορά που θα διαπιστωθεί η παράβαση.

Σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία την οποία παρουσιάζει η "Ημερησία", οι ελεγκτικοί μηχανισμοί κατά τη διαπίστωση παράβασης μη έκδοσης αποδείξεων επιβάλλουν πρόστιμα στο ύψους του 50% του αναλογούντος ΦΠΑ το οποίο δεν μπορεί να είναι χαμηλότερο από 250 ευρώ για όσους τηρούν απλογραφικά βιβλία και 500 ευρώ για υπόχρεους τήρησης διπλογραφικών βιβλίων. Τα πρόστιμα, μάλιστα διπλασιάζονται σε περίπτωση υποτροπής μέσα σε μια πενταετία, ενώ εάν διαπιστωθεί η ίδια παράβαση και άλλη φορά, το πρόστιμο τετραπλασιάζεται.

Για παράδειγμα εάν διαπιστωθεί ότι σε μια ταβέρνα δεν εκδόθηκαν πέντε αποδείξεις στις οποίες αναλογεί ΦΠΑ 60 ευρώ, το πρόστιμο αυτόματα διαμορφώνεται στα 250 ευρώ. Εάν ο ίδιος επιτηδευματίας μέσα σε μια πενταετία υποπέσει στην ίδια παράβαση, ακόμα και αν δεν έχει εκδώσει μία απόδειξη, το πρόστιμο διαμορφώνεται σε 500 ευρώ, ενώ η εκ νέου διάπραξη της ίδιας παράβασης συνεπάγεται πρόστιμο 1.000 ευρώ.

Έμμεσες τεχνικές ελέγχου

Με πιλότο το νέο μοντέλο ελέγχων και διασταυρώσεων στοιχείων που εφαρμόστηκε στα ξενοδοχεία και τα ενοικιαζόμενα δωμάτια, ο φοροεισπρακτικός μηχανισμός στρέφει τώρα την προσοχή του στους ελεύθερους επαγγελματίες και ιδίως στις κατηγορίες των επαγγελμάτων που εμφανίζουν μεγάλη παραβατικότητα. Η Γενική Γραμματεία Δημοσίων Εσόδων έχει εκπονήσει σχέδιο για τους ελέγχους στους ελεύθερους επαγγελματίες (γιατροί, δικηγόροι, ηλεκτρολόγοι, λογιστές, μηχανικοί, υδραυλικοί κ.λπ.) οι οποίοι θα γίνονται ανάλογα με τον βαθμό «επικινδυνότητας» του εκάστοτε κλάδου, όπως αυτός προκύπτει από την «ανάλυση κινδύνου» (risk analysis). Σύμφωνα με το σχέδιο οι ελεγκτές θα ψάχνουν ακόμη και τα εισοδήματα και την περιουσιακή κατάσταση γονιών, παιδιών και αδελφών, για να εντοπιστούν περιπτώσεις φορολογούμενων που εργάζονται παράνομα και αποκτούν περιουσιακά στοιχεία.

Οι έλεγχοι θα στηρίζονται στην έρευνα ανάλογα με την κατηγορία του επαγγέλματος ή ανά ομάδα των κλάδων και θα γίνονται με μέθοδο που θα προσδιορίζει με έμμεσο τρόπο τον τζίρο των επαγγελματιών. Με τη συλλογή και την επεξεργασία στοιχείων από την «ελεγκτική παρατήρηση» ο ελεγκτής θα υπολογίζει εξ αποστάσεως από το γραφείο του το ακαθάριστο εισόδημα των επαγγελματιών, συγκρίνοντας τι δηλώνουν οι ίδιοι, αλλά και τι δηλώνουν άλλοι επαγγελματίες του ίδιου κλάδου που δραστηριοποιούνται στην ίδια περιοχή. Αν αυτό που δηλώνουν αποκλίνει από τα έσοδα όπως τα υπολογίζει η εφορία, τότε θα εκδίδονται εντολές ελέγχου.

•Το υπουργείο Οικονομικών «ξαναβλέπει» όλο το πλαίσιο των προστίμων, αφού από τους ελέγχους που διενεργήθηκαν τους καλοκαιρινούς μήνες στις τουριστικές περιοχές και τα νησιά, οι επιχειρηματίες συνεχίζουν να μην κόβουν αποδείξεις.

Προληπτικοί έλεγχοι σε όλη τη χώρα

Η ΓΓΔΕ θα συνεχίζει τους προληπτικούς ελέγχους σε όλη τη χώρα. Το καλοκαίρι οι 2.188 φοροελεγκτές έβαλαν 48ωρο λουκέτο σε 110 καταστήματα σε τουριστικούς προορισμούς της χώρας (μπαρ και ταβέρνες) ενώ πραγματοποίησαν 39.246 έλεγχους. Η υψηλότερη παραβατικότητα εντοπίζεται στην Κέρκυρα (39%) και από κοντά ακολουθούν και τα υπόλοιπα Ιόνια νησιά, με ποσοστά παραβατικότητος 35,2% στην Κεφαλλονιά, 34,01% στη Ζάκυνθο, 32,9% στη Λευκάδα, και ακολουθεί η Λάρισα με ποσοστό παραβατικότητας 30,3%. Αντίθετα στα πλέον δημοφιλή νησιά του Αιγαίου όπως η Μύκονος και η Σαντορίνη η παραβατικότητα έχει μειωθεί, με αποτέλεσμα και τα έσοδα του δημοσίου από τον ΦΠΑ να εκτοξευτούν στα ύψη.

Βέβαια, ο σημαντικότερος λόγος που τα έσοδα από ΦΠΑ στα νησιά καταγράφουν θεαματική αύξηση οφείλεται στην κατάργηση της έκπτωσης κατά 30% του ΦΠΑ που ίσχυε στα νησιά του Αιγαίου. Μάλιστα σε όσες περιοχές οι έλεγχοι πραγματοποιούνταν από κλιμάκια ελεγκτών που ανήκουν σε άλλη χωρική αρμοδιότητα οι παραβάσεις ήταν υψηλότερες, ενώ όταν τοπικά κλιμάκια διενεργούσαν ελέγχους σε επιχειρήσεις της περιοχής τους το ποσοστό έπεφτε σημαντικά. Σύμφωνα με τα στοιχεία οι παραβάσεις που διαπιστώθηκαν ήταν 70% υψηλότερες, σε σχέση με τις παραβάσεις που διαπίστωσαν οι ελεγκτές στις περιοχές της χωρικής αρμοδιότητάς τους. Όπως προκύπτει από τα στοιχεία:

• το 78,4% των παραβατών είχε μία έως τρεις παραβάσεις που σχετίζονται με την μη έκδοση αποδείξεων
• το 9,6% τέσσερις έως έξι παραβάσεις
• το 3,5% επτά έως 9 παραβάσεις
• το 2,6% 10 παραβάσεις και άνω
• το 5,7% διάφορες παραβάσεις που δεν σχετίζονται με την έκδοση ή μη αποδείξεων

Οι έλεγχοι ανέβασαν τις εισπράξεις ΦΠΑ στα νησιά. Τα στοιχεία της ΓΓΔΕ δείχνουν εκτίναξη των εισπράξεων ΦΠΑ έως και 253%, η οποία συντελέστηκε κυρίως στα πλέον τουριστικά νησιά, όπως η Μύκονος, η Ρόδος και η Σαντορίνη.

Πιο συγκεκριμένα τον Σεπτέμβριο:

1. Στη Μύκονο τα έσοδα από τον ΦΠΑ ήταν κατά 253% % υψηλότερα του στόχου και ανήλθαν στα 4,3 εκατ. ευρώ έναντι πρόβλεψης για 1,225 εκατ. ευρώ.
2. Στη Ρόδο οι εισπράξεις του ΦΠΑ ήταν αυξημένες κατά 238,5% έναντι του στόχου
3. Στη Ζάκυνθο η υπέρβαση έφθασε το 132,5% έναντι του στόχου
4. Στην Κέρκυρα οι εισπράξεις ήταν μεγαλύτερες κατά 92,4% παρά το γεγονός ότι εκτοξεύτηκε και η φοροδιαφυγή.
5. Στη Σαντορίνη η υπέρβαση έφθασε το 87,7% έναντι του στόχου
6. Αντίθετα στην Αττική τα έσοδα από ΦΠΑ ήταν μειωμένα κατά 37%
7. Συνολικά το Σεπτέμβριο τα έσοδα από τον ΦΠΑ ήταν υψηλότερα κατά 4,6% έναντι του στόχου.