Αγώνα δρόμου 40 ημερών δίνει το υπουργείο Οικονομικών, προκειμένου ως το τέλος του έτους να έχει καθορίσει νέες αντικειμενικές αξίες στα επίπεδα ή κοντά στις πραγματικές τιμές. Η υποχρέωση που περιγράφεται στο τρίτο Μνημόνιο, αλλά και οι πρόσφατες αποφάσεις του Συμβουλίου της Επικρατείας επιταχύνουν τις διαδικασίες καθορισμού νέων αντικειμενικών τιμών ακινήτων, σύμφωνα με πληροφορίες του «Βήματος», και για έναν ακόμη λόγο. Βάσει του νόμου, ο υπολογισμός του ΕΝΦΙΑ γίνεται με τις αξίες των ακινήτων, όπως αυτές ισχύουν την 1η Ιανουαρίου κάθε έτους. Κατά συνέπεια, για να υπολογιστεί ο ΕΝΦΙΑ του 2017 με τις νέες αντικειμενικές αξίες θα πρέπει αυτές να έχουν καθοριστεί και εφαρμοστεί πριν από το τέλος του τρέχοντος έτους.
Αλλωστε στο υπουργείο Οικονομικών η αρμόδιος υφυπουργός Οικονομικών κυρία Κατερίνα Παπανάτσιου γνωρίζει πολύ καλά ότι η απόφαση του ΣτΕ για τους 4 δήμους της χώρας όπου είχαν γίνει οι προσφυγές (Φιλοθέη, Ψυχικό, Νέος Βουτζάς και Δελφούς) θα φέρει αλυσιδωτές αντιδράσεις και για άλλες περιοχές της επικράτειας.
Ωστόσο, η μείωση των αντικειμενικών αξιών δεν θα φέρει μείωση των συνολικών φορολογικών επιβαρύνσεων. Αυτό διότι ο προϋπολογισμός του κράτους και πάλι θα προβλέπει για το 2017 ότι πρέπει να βεβαιωθούν περίπου 3,25 δισ. ευρώ για να εισπραχθούν κοντά στα 3 δισ. ευρώ με βάση και τα εφετινά δεδομένα.
Η εισπραξιμότητα
Οπως αναφέρει αρμόδιος παράγοντας του υπουργείου Οικονομικών στο «Βήμα», τα προηγούμενα χρόνια το κράτος βεβαίωνε 3,2 δισ. ευρώ σε ΕΝΦΙΑ και εισέπραττε πολύ λιγότερα, δηλαδή περίπου 2,65 δισ. ευρώ. Εφόσον παγιωθεί η αύξηση του ποσοστού εισπραξιμότητας στα επίπεδα των 3 δισ. ευρώ, τότε είναι βέβαιο ότι θα υπάρξει καλύτερη προσέγγιση των φορολογικών συντελεστών και των φοροαπαλλαγών που απολαμβάνουν σήμερα οι ευπαθείς ομάδες και τα χαμηλά εισοδήματα. Με άλλα λόγια, στο υπουργείο Οικονομικών λένε «πληρώστε όλοι τον ΕΝΦΙΑ, για να μπορέσουμε να σας τον μειώσουμε».
Τι σημαίνει όμως στην πράξη μείωση αντικειμενικών αξιών αλλά διατήρηση του ποσού βεβαίωσης στα επίπεδα των 3,2 δισ. ευρώ; Οι συντελεστές που εφαρμόζονται σήμερα για τον υπολογισμό του ΕΝΦΙΑ θα αυξηθούν προκειμένου να προκύπτει το ίδιο εισπρακτικό αποτέλεσμα.
Μπορεί, όπως λένε αρμοδίως, να αυξηθούν γενναία για ακίνητα που βρίσκονται στις λεγόμενες ακριβές περιοχές και να μειωθούν ή να παραμείνουν το ίδιο στις φθηνές περιοχές. Ομως η εξίσωση των 3,2 δισ. ευρώ για να βγει θα πρέπει να ληφθούν υπόψη όλα τα δεδομένα, όπως για παράδειγμα ότι κάποιος που διαθέτει ένα ακίνητο σε περιοχές με υψηλές αξίες, δεν σημαίνει ότι θα έχει και το ανάλογο εισόδημα για να πληρώσει τον ΕΝΦΙΑ.
Η πρόσφατη απόφαση του ΣΤΕ, με βάση το eisodima.gr, κάνει λόγο για λάθος τρόπο προσδιορισμού των αντικειμενικών αξιών σε 4 περιοχές και στο αιτιολογικό αναφέρεται ότι δεν υπήρχε διαφανής, ορισμένη, πρόσφορη και οικονομετρικά άρτια μεθοδολογία προσδιορισμού των αξιών. Αυτό ακριβώς είναι που πρέπει πλέον να αποφύγει το υπουργείο Οικονομικών, αν δεν θέλει κάθε τρεις και λίγο να προσφεύγουν οι πολίτες στο ΣΤΕ.
Η παγίδα
Η μείωση των αντικειμενικών αξιών είναι σχεδόν βέβαιο ότι θα οδηγήσει σε αναπροσαρμογή προς τα κάτω των υφιστάμενων φοροαπαλλαγών για απόκτηση 1ης κατοικίας, καθώς επίσης και τις κλίμακες γονικών παροχών, κληρονομιών και δωρεών.
Για παράδειγμα, σήμερα ισχύει φοροαπαλλαγή για απόκτηση 1ης κατοικίας αντικειμενικής αξίας 200.000 έως 250.000 ευρώ. Μια μείωση των αντικειμενικών αξιών κατά 20% αναμένεται να επιφέρει αντίστοιχη μείωση στο παραπάνω αφορολόγητο.
Μάλιστα, όπως επισημαίνουν στο υπουργείο Οικονομικών, με την τελευταία μείωση των τιμών ζώνης (Μάιος 2015), ενώ ήταν έτοιμες οι νέες κλίμακες και τα νέα αφορολόγητα, τελικά ποτέ δεν ήρθαν στη Βουλή προς ψήφιση, προς όφελος χιλιάδων ιδιοκτητών ακινήτων.