Στο παραπάνω ποσό δεν συμπεριλαμβάνονται ενισχύσεις που πρέπει να επιστραφούν, διότι οι φορείς των επενδυτικών σχεδίων δεν τήρησαν τις προβλεπόμενες από τη νομοθεσία προϋποθέσεις. Κατά καιρούς εκδίδονται υπουργικές αποφάσεις με καταλογισμούς προστίμων και επιστροφή ενισχύσεων, όμως ο όγκος των φακέλων που πρέπει να ελεγχθούν είναι τεράστιος και το προσωπικό λιγοστό. Ολα αυτά τα χρήματα, το ακριβές ύψος των οποίων δεν μπορεί να υπολογιστεί, λείπουν στην πραγματικότητα από επενδυτικά σχέδια που έχουν υλοποιηθεί ή που βρίσκονται στο στάδιο της υλοποίησης και δεν έχουν λάβει ακόμη τις εγκεκριμένες ενισχύσεις.
Οι πληρωμές
Μέσα στον Φεβρουάριο αναμένεται να διατεθούν 39 εκατ. ευρώ για πληρωμές επενδυτικών σχεδίων των προηγούμενων αναπτυξιακών νόμων (κυρίως του 3299/2004 και δευτερευόντως του 3908/2011), χρήματα που προέρχονται από αδιάθετα κονδύλια του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων και του ΕΣΠΑ.
Στο πλαίσιο πάντως του νέου αναπτυξιακού νόμου, του 4399/2016, έχουν υποβληθεί 391 επενδυτικά σχέδια (στοιχεία έως 21/1/2017), ενώ στο Πληροφοριακό Σύστημα έχουν εισέλθει συνολικά προχωρώντας στο πρώτο στάδιο των αιτήσεων, χωρίς ακόμη να το έχουν ολοκληρώσει, 1.491 επενδυτικοί φορείς. Τα 390 αυτά σχέδια έχουν συνολικό προϋπολογισμό 1,14 δισ. ευρώ και ένα πολύ μεγάλο μέρος της αιτούμενης ενίσχυσης, 65,7% ή 751,5 εκατ. ευρώ, αφορά φορολογικές απαλλαγές. Τα πρώτα στοιχεία δείχνουν ότι κατά βάση τα σχέδια αφορούν επενδύσεις στον τουρισμό και στη γεωργία με έμφαση στην ανάπτυξη μονάδων υδροπονικής καλλιέργειας.
Από τα 391 επιχειρηματικά σχέδια που έχουν ήδη υποβληθεί τα 246 αφορούν το καθεστώς «Γενική Επιχειρηματικότητα», 96 το καθεστώς «Νέες ανεξάρτητες Μικρομεσαίες Επιχειρήσεις» και 48 το καθεστώς «Ενισχύσεις μηχανολογικού εξοπλισμού». Το τέταρτο καθεστώς που «τρέχει» είναι οι «Επενδύσεις μείζονος μεγέθους», χωρίς, ωστόσο, να έχει υποβληθεί ακόμη κάποιο επενδυτικό σχέδιο. Σύμφωνα, πάντως, με τα στοιχεία του υπουργείου Οικονομίας, υπάρχουν 19 επενδυτικές προτάσεις, η υποβολή των οποίων στο Πληροφοριακό
Σύστημα δεν έχει ακόμη ολοκληρωθεί. Για τα δύο πρώτα καθεστώτα δόθηκε παράταση στην καταληκτική ημερομηνία υποβολής των αιτήσεων την 30/1/2017, ενώ οι ηλεκτρονικοί φάκελοι τεκμηρίωσης θα επιτρέπεται να υποβάλλονται έως 20/2/2017. Για τα άλλα δύο καθεστώτα η καταληκτική ημερομηνία υποβολής αιτήσεων είναι η 28η Απριλίου 2017, εφόσον δεν εξαντληθεί νωρίτερα ο προϋπολογισμός.
Το ζητούμενο
Το κρίσιμο ζήτημα, βεβαίως, είναι το πότε θα αξιολογηθούν οι επενδυτικές προτάσεις έτσι ώστε να αποφασιστεί ποιες από αυτές είναι επιλέξιμες προς ενίσχυση. Στόχος είναι η αξιολόγηση να έχει ολοκληρωθεί το αργότερο έως τις αρχές Μαρτίου. Ο στόχος πριν λίγο καιρό θα έμοιαζε φιλόδοξος δεδομένου ότι στην υπηρεσία υπάρχουν μόλις 70 άτομα για να κάνουν και τους ελέγχους των υλοποιούμενων επενδυτικών σχεδίων με πολύ χαμηλή αμοιβή.
Προκειμένου να ξεπεραστεί αυτό το εμπόδιο υπάρχουν πλέον σύμφωνα με την "Καθημερινή", 341 ελεγκτές και περίπου 300 αξιολογητές που έχουν εγγραφεί στα αντίστοιχα μητρώα και πρόκειται για εξωτερικούς συνεργάτες, η συνδρομή της ΜΟΔ (Μονάδα Οργάνωσης της Διαχείρισης των Αναπτυξιακών Προγραμμάτων), ενώ το υπουργείο προχωρεί σε προγραμματική σύμβαση με υπηρεσία του ευρύτερου δημοσίου τομέα (πρόκειται να ανακοινωθεί τις επόμενες ημέρες), η οποία δεν έχει περιορισμούς σε προσλήψεις για προγραμματιστές και λοιπές αναγκαίες ειδικότητες.
Βεβαίως, υπάρχουν τέσσερα ακόμη καθεστώτα του νέου αναπτυξιακού, τα οποία δεν έχουν ακόμη προκηρυχθεί. Οι πληροφορίες αναφέρουν ότι τα καθεστώτα «Ενισχύσεις καινοτομικού χαρακτήρα για ΜμΕ» και «Συνέργειες και δικτυώσεις» θα προκηρυχθούν μέσα στο επόμενο δίμηνο, ενώ αντιθέτως θα καθυστερήσει η προκήρυξη για τα «Ταμεία συμμετοχών» και «Ολοκληρωμένα χωρικά και κλαδικά σχέδια».