Προσωρινή διαγραφή έξι μηνών δημοσιογράφου από τα μητρώα της ΕΣΗΕΑ

Ελεγκτέος από το Πειθαρχικό Συμβούλιο της ΕΣΗΕΑ , ύστερα από αυτεπάγγελτη δίωξη του Συμβουλίου για τη συμμετοχή του δημοσιογράφου και παρουσιαστή στην διαφήμιση Κάρτας Παροχών Υγείας “Fullcare Pass” της εταιρείας Well Brands, κρίθηκε ο Μιχάλης Κεφαλογιάννης.

Συγκεκριμένα, η ΕΣΗΕΑ επέβαλε την προσωρινή διαγραφή του παρουσιαστή διάρκειας έξι μηνών από τα μητρώα της.

Η συμμετοχή αυτή στη διαφήμιση παραβιάζει το άρθρο 5  του Κώδικα Αρχών Δεοντολογίας που αναφέρει ότι ο δημοσιογράφος οφείλει: «…Να μην επιδιώκει και μη δέχεται τη διαφημιστική χρήση του ονόματος, της φωνής και της εικόνας του, παρά μόνο για κοινωφελείς σκοπούς».

Η διαφήμιση προβλήθηκε, μεταξύ άλλων, στον Τ/Σ «Σκάι» στις 21.11.16 και ώρα 18.30μμ και στον Τ/Σ “Mega” στις 21.11.16 και ώρα 7.30μμ, αλλά και άλλοτε σε διάφορα άλλα Μέσα.

Ο Μιχάλης Κεφαλογιάννης, μάλιστα, απέστειλε απολογητικό υπόμνημα που ανέφερε τα εξής:

«…Με γνώμονα την προσφορά και τη βοήθεια όσων δυσκολεύονται ή αδυνατούν να έχουν πρόσβαση σε προληπτικές εξετάσεις στην δύσκολη αυτή περίοδο της οικονομικής κρίσης, αποδέχθηκα την πρόταση για να συμβάλω με την εικόνα και τη φωνή μου, ώστε να γίνει γνωστή η κάρτα Υγείας Full Care Pass, η οποία διευκολύνει πολλούς ανθρώπους να έχουν πρόσβαση σε προληπτικές εξετάσεις.
Ο κοινωνικός χαρακτήρας της πρότασης και το γεγονός ότι η συγκεκριμένη κάρτα Υγείας υποστηρίχθηκε και διατίθεται από πολλά φαρμακεία, συνέβαλαν στην απόφασή μου για να συμμετάσχω σ' αυτή την καμπάνια ενημέρωσης.

Πριν από την απόφασή μου αυτή αναζήτησα τις Αρχές Δεοντολογίας του Δημοσιογραφικού Επαγγέλματος, οι οποίες έχουν αναρτηθεί στην ιστοσελίδα της Ενώσεως μας. Στον Κώδικα Επαγγελματικής Ηθικής και Κοινωνικής Ευθύνης των δημοσιογράφων-μελών της ΕΣΗΕΑ, στο άρθρο 5, παρ. γ' αναφέρει επί λέξη για τον δημοσιογράφο: "Να μην επιδιώκει και να μη δέχεται τη διαφημιστική χρήση του ονόματος, της φωνής και της εικόνας του, παρά μόνο για κοινωφελείς σκοπούς".

Έχοντας μεγάλο σεβασμό σε όλους σας και στην αξία του οργάνου, εκτιμώ ότι στην περίπτωση αυτή, ο σκοπός είναι κοινωφελής, καθώς δίνει τη δυνατότητα σε χιλιάδες ανθρώπους που δεν έχουν πλέον την οικονομική δυνατότητα ή είναι ανασφάλιστοι, να έχουν πρόσβαση σε προληπτικές εξετάσεις, καταβάλλοντας ένα μικρό οικονομικό αντίτιμο ετησίως.
Αναγνωρίζω ότι στο παρελθόν με έχετε εγκαλέσει για παρόμοιο παράπτωμα για το οποίο είχατε κρίνει πως έπρεπε να τιμωρηθώ. Δέχομαι ότι η απόφαση σας τότε ήταν δίκαιη. Είχα αναγνωρίσει και στην κατάθεση μου ότι ήταν λάθος, αλλά η αλήθεια είναι πως  δεν περίμενα ότι θα σας ενοχλούσε αυτό το παράπτωμα, από τη στιγμή που δεν ανέφερα λεκτικά ή δεν είχα φωτογραφηθεί με το εν λόγω προϊόν. Ήταν μια λάθος εκτίμησή μου για την οποία τιμωρήθηκα.
Όμως δεν μπορώ να μην αναφερθώ συνολικά στο ζήτημα των διαφημίσεων. Σχεδόν όλες οι εκπομπές πλέον σε ραδιόφωνο και τηλεόραση είναι χορηγούμενες από κάποιο προϊόν. Ευχής έργο θα ήταν τα ΜΜΕ να μην λειτουργούσαν ως επιχειρήσεις και να επιβίωναν χωρίς να χρειάζονται τη διαφήμιση. Οι διαφημίσεις γίνονται για να προβάλλονται από τα ΜΜΕ προκειμένου αυτά να στηριχτούν οικονομικά, ιδίως σ αυτή την εξαιρετικά δύσκολη περίοδο. Τα χρήματα αυτά, βοηθούν τα ΜΜΕ να λειτουργούν ομαλά, χωρίς να απολύουν, να αφήνουν για μήνες απλήρωτους τους συναδέλφους, ή ακόμα και να κλείνουν. Το έζησα πρόσφατα, με την ανασφάλεια και την μη καταβολή δεδουλευμένων για σχεδόν ένα ολόκληρο χρόνο από τον τηλεοπτικό σταθμό ΜΕΓΚΑ στον οποίο εργαζόμουν...
Κατανοώ ότι το όργανο οφείλει να ακολουθεί τους υφιστάμενους κανόνες και ζητώ την επιεική αντιμετώπιση και δίκαιη κρίση σας…».

Το ΠΠΣ, αφού έλαβε υπόψη τo απολογητικό υπόμνημα του εγκαλουμένου και τα λοιπά στοιχεία του φακέλου, αποφαίνεται ως ακολούθως:

Δυστυχώς ο εγκαλούμενος συνάδελφος και πάλι παραβιάζει την σαφή διάταξη του Κώδικα Δεοντολογίας που απαγορεύει στους δημοσιογράφους τις εμπορικές διαφημίσεις. Και περιφρονεί προηγούμενη απόφαση, που για  άλλη διαφήμιση κατά το παρελθόν, του είχε επιβάλλει ποινή.  Και φραστικά μεν δηλώνει το σεβασμό του προς τα Πειθαρχικά Συμβούλια, αλλά στην πράξη λειτουργεί με περιφρόνηση προς τις αποφάσεις τους και επιμένει να επαναλαμβάνει το ίδιο πειθαρχικό παράπτωμα.

Ακόμη προσπαθεί να αλλοιώσει με αβάσιμα επιχειρήματα τον χαρακτήρα της καθαρής εμπορικής διαφήμισης που προβάλει, με τον ισχυρισμό ότι διαφημίζοντας κάρτα υγείας συγκεκριμένης εταιρίας, στην ουσία βοηθάει στην προστασία ασθενέστερων κοινωνικών ομάδων και την ιατροφαρμακευτική τους περίθαλψη έναντι μικρής αμοιβής και ως εκ τούτου, όπως ο ίδιος σκόπιμα συμπεραίνει η διαφήμιση έχει «κοινωνικό σκοπό». Η αυταπόδεικτη όμως πραγματικότητα δεν δίνει καμία βάση στον ισχυρισμό αυτό. Πολλές εταιρίες εκδίδουν ανάλογες κάρτες υγείας με αποκλειστικό σκοπό την προσπόριση εμπορικού κέρδους από τις υπηρεσίες τις οποίες προσφέρουν προς τους πελάτες τους. Και προφανώς για να προβάλουν τα προϊόντα τους  ακολουθούν και τη διαφημιστική μέθοδο.
Ο συν. Κεφαλογιάννης που ασχολείται δημοσιογραφικά σε εκπομπές του με θέματα υγείας, αντικειμενικά κρίνεται ως ιδιαίτερα κατάλληλος για να αναλαμβάνει την διαφήμιση προϊόντων που σχετίζονται με θέματα υγείας. Έτσι, παραγνωρίζοντας όσα η δεοντολογία επιτάσσει, επιλέγει
την οικονομική αντιπαροχή, η οποία αναμφίβολα είναι και το κίνητρο για την συμμετοχή του στη διαφημιστική προβολή. Και όχι προφανώς η διάθεση να βοηθήσει οικονομικά ασθενέστερους πολίτες, όπως προσχηματικά ισχυρίζεται.

Σε άλλο σημείο του υπομνήματός του αναφέρεται στην αναγκαιότητα της διαφήμισης για την εξασφάλιση εσόδων για τη λειτουργία των ΜΜΕ. Αυτό είναι αυτονόητο και φυσικά η ΕΣΗΕΑ όχι μόνο δεν αντιλέγει, αλλά αντίθετα θεωρεί ότι η οικονομική ευρωστία των ΜΜΕ, στην οποία η διαφήμιση  κατά κύριο λόγο συμβάλει, είναι προς το συμφέρον και των εργαζομένων. Όμως το
έργο της διαφημιστικής προβολής δεν μπορεί να αναλαμβάνουν δημοσιογράφοι, όπως ρητά υπογραμμίζει ο Κώδικας Δεοντολογίας στη σχετική διάταξη που καθιερώθηκε από το ανώτατο όργανο της ΕΣΗΕΑ, την Γενική Συνέλευση, διάταξη την οποία τα Πειθαρχικά Όργανα οφείλουν να εφαρμόζουν. Και τα μέλη της Ενώσεως υποχρεούνται να την τηρούν, εφόσον επέλεξαν να ενταχθούν και να παραμένουν στους κόλπους της.

Εξάλλου, το Εποπτικό Όργανο Δεοντολογίας, έχει επανειλημμένα επισημάνει την υποχρέωση των δημοσιογράφων να απέχουν από διαφημιστικές δραστηριότητες, όπως και με την από 18.07.07  ανακοίνωσή του στην οποία τονίζει:
«…Η ενασχόληση δημοσιογράφων με διαφημίσεις προϊόντων και υπηρεσιών βρίσκεται σε απόλυτη αντίθεση με το Καταστατικό και τις Αρχές Δεοντολογίας της ΕΣΗΕΑ.
Δυστυχώς το τελευταίο διάστημα όλο και περισσότεροι «επώνυμοι» της δημοσιογραφίας παραβιάζουν κατάφωρα και προκλητικά τις σχετικές διατάξεις. Η εμπορευματοποίηση της αξιοπιστίας που συνδέεται με το δημοσιογραφικό επάγγελμα γίνεται χωρίς την παραμικρή αναστολή.
Είναι αυτονόητο ότι η ιδιότητα του μέλους της ΕΣΗΕΑ δεν είναι συμβατή με την παραβατική αυτή συμπεριφορά, που ευτελίζει την δημοσιογραφία».

Όσον αφορά τα επικαλούμενα παραδείγματα εκπομπών κατά τις οποίες αναφέρονται οι χορηγοί, που παρουσιάζονται από τους υπεύθυνους των εκπομπών, υπάρχει μια ιδιότυπη λειτουργία, την οποία τα Πειθαρχικά Όργανα αντιμετωπίζουν με ανεκτικότητα. Και τούτο γιατί η περιορισμένη προβολή των χορηγών στο πλαίσιο εκπομπής δεν είναι το ίδιο με την καθαρή εμπορική διαφήμιση που, όπως στην κρινόμενη περίπτωση του συν. Κεφαλογιάννη, προβάλλεται σε διάφορα Μέσα Ενημέρωσης.

Η μειοψηφία πρότεινε την προσωρινή διαγραφή 6 μηνών με το σκεπτικό ότι:
Ο δημοσιογραφικός κλάδος πλήρωσε και πληρώνει βαρύ τίμημα την περίοδο της βαθιάς οικονομικής κρίσης, που βιώνει η χώρα με μεγάλο αριθμό  συναδέλφων να βρίσκονται στην ανεργία ενώ άλλοτε επιτυχημένοι συνάδελφοι να διάγουν μεγάλη οικονομική δυσχέρεια. Το γεγονός αυτό, προβλημάτισε πρόσφατα (09.03.17) και το Εποπτικό Όργανο Δεοντολογίας της ΕΣΗΕΑ με τις γνώμες να διχάζονται, δεδομένης της σχετικής απαγορευτικής πρόβλεψης (άρθρο 5, παρ. γ') του Κώδικα Αρχών Δεοντολογίας. Ως εκ τούτων, στην κρίση της μειοψηφίας βάρυνε ιδιαίτερα η εργασιακή κατάσταση του συν. Κεφαλογιάννη την περίοδο που διέπραξε το -κατά τον Κώδικα Αρχών Δεοντολογίας- παράπτωμα με συνέπεια να υποστηρίξει μικρότερη ποινή.

Κατόπιν αυτών, το ΠΠΣ έκρινε ομόφωνα ότι ο εγκαλούμενος συν. Μιχάλης Κεφαλογιάννης είναι πειθαρχικά ελεγκτέος, για παράβαση του άρθρου 7, παρ. 1, εδ. α' και θ' του Καταστατικού και άρθρου 5, παρ. γ' του Κώδικα Αρχών Δεοντολογίας, κατ' εξακολούθηση.

Ως προς την ποινή, με ψήφους 3 έναντι 2 επέβαλε την προσωρινή διαγραφή 12 μηνών από τα μητρώα της ΕΣΗΕΑ. Η μειοψηφία πρότεινε την προσωρινή διαγραφή 6 μηνών.

Το ΠΠΣ, αποφάσισε την ανάρτηση της συγκεκριμένης απόφασης στην ιστοσελίδα της ΕΣΗΕΑ, σύμφωνα με το άρθρο 23α, του Εσωτερικού Κανονισμού Λειτουργίας των Π.Σ., κρίνοντας ότι υπάρχει λόγος ενημέρωσης ευρύτερου αριθμού προσώπων, εξαιτίας των εντυπώσεων που έχουν δημιουργηθεί από την συνεχή και κατ' εξακολούθηση προβολή της διαφημιστικής δραστηριότητας του συγκεκριμένου συναδέλφου.»