Η παγίδα υπερφορολόγησης έχει όνομα! "Πλαστικό" χρήμα

Tον κίνδυνο να χρεωθούν άδικα με υπέρογκους φόρους επί ανύπαρκτων εισοδημάτων αντιμετωπίζουν εκατοντάδες χιλιάδες μισθωτοί, συνταξιούχοι, αγρότες, άνεργοι, περιστασιακά απασχολούμενοι ακόμη και άποροι πολίτες, αν εφαρμοστούν ως έχουν οι διατάξεις του νόμου 4446/2016 που προβλέπουν την υποχρέωσή τους να καλύπτουν με δαπάνες εξοφληθείσες είτε δια "πλαστικού" ή "ηλεκτρονικού" χρήματος είτε τοις μετρητοίς ποσοστά από 10% έως και 18,75% του ετησίου εισοδήματός τους.

Αιτία με βάση το ακόλουθο άρθρο από το "dikaiologitika.gr" είναι το γεγονός ότι το συνολικό ετήσιο εισόδημα το οποίο θα λαμβάνεται υπόψη για τον προσδιορισμό του ποσού δαπάνης που πρέπει να καλύπτεται με ηλεκτρονικές πληρωμές θα είναι μεγαλύτερο από το πραγματικά αποκτηθέν, εφόσον τα τεκμήρια διαβίωσης προσδιορίζουν το ύψος του σε υψηλότερο επίπεδο.

Το υπουργείο Οικονομικών με τις διατάξεις του άρθρου 68 του ν. 4446/2016 που ισχύουν από την 1η Ιανουαρίου του τρέχοντος έτους θέσπισε ισχυρά κίνητρα για τη χρησιμοποίηση των χρεωστικών, των πιστωτικών καρτών και της ηλεκτρονικής τραπεζικής (e-banking) στις καθημερινές συναλλαγές των πολιτών οι οποίοι αποκτούν εισοδήματα από μισθούς, συντάξεις ή αγροτικές δραστηριότητες. Στόχος του υπουργείου ήταν οι πολίτες αυτοί, οι οποίοι αποτελούν τη συντριπτική πλειοψηφία των Ελλήνων φορολογουμένων, να υποχρεωθούν να χρησιμοποιούν περισσότερο τα ηλεκτρονικά μέσα πληρωμής και λιγότερο τα μετρητά στις καθημερινές τους συναλλαγές ώστε οι αντισυμβαλλόμενοί τους έμποροι και ελεύθεροι επαγγελματίες να αναγκάζονται να εμφανίζουν όλες σχεδόν τις εισπράξεις τους στις φορολογικές αρχές.

Όμως πίσω από τις διατάξεις του άρθρου 68 του ν. 4446/2016 κρύβεται μια πολύ μεγάλη παγίδα υπερφορολόγησης για εκατοντάδες χιλιάδες μισθωτούς, συνταξιούχους και αγρότες με πενιχρά εισοδήματα, καθώς επίσης και για ανέργους, περιστασιακά απασχολούμενους και γενικά άπορους πολίτες!

Όπως είναι γνωστό, με τις διατάξεις του άρθρου 16 του Κώδικα Φορολογίας Εισοδήματος (ν. 4172/2013) προβλέπεται ότι από τον φόρο που αναλογεί στο εισόδημα από μισθωτή εργασία εκπίπτει ποσό που φθάνει μέχρι τα επίπεδα των 1.900 έως 2.100 ευρώ ανάλογα με την οικογενειακή κατάσταση του φορολογούμενου που έχει αποκτήσει το εισόδημα και ανάλογα με το ύψος του εισοδήματος αυτού. Επίσης με τις διατάξεις του άρθρου 29 του Κ.Φ.Ε. προβλέπεται το ίδιο δικαίωμα και για το εισόδημα από αγροτικές δραστηριότητες εφόσον αυτό αποκτάται από κατά κύριο επάγγελμα αγρότη.

Σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 68 του ν. 4446/2016, που ισχύουν από την 1η Ιανουαρίου του τρέχοντος έτους, oι φορολογούμενοι οι οποίοι αποκτούν εισοδήματα από μισθούς ή συντάξεις και οι κατά κύριο επάγγελμα αγρότες, για να δικαιούνται της ετήσιας έκπτωσης φόρου έως 1.900-2.100 ευρώ υποχρεούνται να πραγματοποιήσουν δαπάνες συνολικού ύψους από 10% έως και 18,75% του συνολικού ετησίου φορολογητέου εισοδήματος του έτους 2017, με πλαστικό χρήμα ή με άλλα ηλεκτρονικά μέσα πληρωμής.

Σε κάθε περίπτωση μη κάλυψης του απαιτούμενου ποσού δαπάνης με τέτοιου είδους μέσα πληρωμής, ο φορολογούμενος θα επιβαρύνεται με επιπλέον φόρο 22% επί του «ακάλυπτου» ποσού.

Εξαιρούνται από την υποχρέωση πληρωμής των δαπανών με "πλαστικό χρήμα" ή με άλλα ηλεκτρονικά μέσα οι συνταξιούχοι ηλικίας 70 ετών ή μεγαλύτερης, καθώς και οι ανάπηροι κατά ποσοστό 80% και άνω. Όμως κι αυτές οι κατηγορίες φορολογουμένων υποχρεούνται να καλύπτουν τα παραπάνω ποσοστά του ετησίου εισοδήματός τους με δαπάνες πληρωθείσες με μετρητά, προσκομίζοντας και τις σχετικές αποδείξεις λιανικών συναλλαγών!

Οι παραπάνω διατάξεις κρύβουν, λοιπόν, μια πολύ μεγάλη παγίδα για εκατοντάδες χιλιάδες φορολογούμενους. Η παγίδα κρύβεται πίσω από τη φράση "ετήσιο φορολογητέο εισόδημα". Ως "ετήσιο φορολογητέο εισόδημα" για τον υπολογισμό του απαιτούμενου ποσού δαπανών το οποίο θα πρέπει να καλυφθεί είτε με πληρωμές σε "πλαστικό" ή "ηλεκτρονικό" χρήμα είτε με πληρωμές σε μετρητά (βάσει προσκομιζόμενων αποδείξεων) θα λαμβάνεται υπόψη από τις υπηρεσίες της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων το μεγαλύτερο ποσό μεταξύ:

• του συνολικού δηλούμενου "ετήσιου εισόδηματος" από μισθωτές υπηρεσίες για τους μισθωτούς και τους συνταξιούχους ή από αγροτικές δραστηριότητες για τους κατά κύριο επάγγελμα αγρότες
• του προσδιοριζόμενου βάσει τεκμηρίων "ετήσιου εισοδήματος" το οποίο φορολογείται επίσης με βάση την κλίμακα φορολογίας των μισθωτών και των συνταξιούχων

Είτε στην περίπτωση (α) είτε στην περίπτωση (β) ο υπολογισμός του φόρου θα γίνεται με έκπτωση, από τον αναλογούντα - βάσει της κλίμακας της παραγράφου 1 του άρθρου 15 του Κ.Φ.Ε. - φόρο, ενός ποσού που μπορεί να φθάνει μέχρι τα 1.900 - 2.100 ευρώ. Η έκπτωση του ποσού αυτού θα υπολογίζεται όμως μόνο υπό την προϋπόθεση της κάλυψης του απαιτούμενου ποσοστού "ετησίου φορολογητέου εισοδήματος" με δαπάνες εξοφληθείσες είτε με ηλεκτρονικά μέσα πληρωμής είτε με μετρητά.

Επιπλέον, σύμφωνα με τις διατάξεις της παραγράφου 1 του άρθρου 34 και της παραγράφου 35Α του άρθρου 72 του Κώδικα Φορολογίας Εισοδήματος, με βάση την κλίμακα φορολογίας των μισθωτών και των συνταξιούχων της παραγράφου 1 του άρθρου 15 του Κ.Φ.Ε. υπολογίζεται ο φόρος επί του τεκμαρτού εισοδήματος που προκύπτει στις περιπτώσεις:

1. απόρων πολιτών, με μηδενικό πραγματικό εισόδημα
2. φορολογουμένων με εισόδημα μόνο από κεφάλαιο (από τόκους, ακίνητα κ.λπ.) ή/και από υπεραξία μεταβίβασης κεφαλαίου, εφόσον το τεκμαρτό εισόδημα δεν υπερβαίνει το ποσό των 9.500 ευρώ
3. ανέργων πολιτών που είναι εγγραγραμμένοι στο μητρώο του Ο.Α.Ε.Δ.
4. φορολογουμένων με ετήσιο πραγματικό εισόδημα κάτω των 6.000 ευρώ από περιστασιακή απασχόληση (άνεργοι, φοιτητές, νοικοκυρές κ.λπ.) και ετήσιο τεκμαρτό εισόδημα κάτω των 9.500 ευρώ

Σε όλες λοιπόν τις περιπτώσεις φορολογουμένων μισθωτών, συνταξιούχων, κατά κύριο επάγγελμα αγροτών και εισοδηματιών με πάρα πολύ χαμηλά εισοδήματα, καθώς και στις περιπτώσεις ανέργων, απόρων και περιστασιακά απασχολούμενων, κατά τις οποίες το πραγματικό εισόδημα είναι πάρα πολύ χαμηλό και προκύπτει πολύ πιο υψηλό τεκμαρτό εισόδημα, το ποσό των δαπανών που θα πρέπει να έχει εξοφληθεί με "πλαστικό χρήμα" ή με άλλα ηλεκτρονικά μέσα πληρωμής θα υπολογίζεται με βάση το τεκμαρτό εισόδημα, δηλαδή με βάση το ετήσιο φορολογητέο εισόδημα το οποίο προκύπτει από την εφαρμογή των διατάξεων των άρθρων 30-32 του Κ.Φ.Ε. για τα τεκμήρια διαβίωσης και απόκτησης περιουσιακών στοιχείων.

Οι φορολογούμενοι αυτών των περιπτώσεων θα πρέπει, συνεπώς, να μεριμνήσουν φέτος ώστε να εξοφλήσουν με χρεωστικές ή πιστωτικές κάρτες ή με άλλα ηλεκτρονικά μέσα πληρωμής προσωπικές δαπάνες συνολικής αξίας από 10% έως και 18,75% επί του υψηλότερου τεκμαρτού κι όχι του χαμηλότερου πραγματικού φορολογητέου εισοδήματός τους, για να κατοχυρώσουν την έκπτωση φόρου και να αποφύγουν την πληρωμή του "πέναλτυ" του 22%. Επιπλέον οι φορολογούμενοι των παραπάνω περιπτώσεων που εξαιρούνται από την υποχρέωση να πληρώνουν με "πλαστικό χρήμα" ΄ή άλλα μέσα ηλεκτρονικής πληρωμής τις δαπάνες κατοχύρωσης της έκπτωσης φόρου, θα πρέπει να μαζέψουν αποδείξεις αξίας ίσης με 10% έως 18,75% επί του υψηλότερου τεκμαρτού κι όχι του χαμηλότερου πραγματικού φορολογητέου εισοδήματός τους, για να κατοχυρώσουν την έκπτωση φόρου και να αποφύγουν την πληρωμή του "πέναλτυ" του 22%.

Για να γίνουν καλύτερα αντιληπτά τα παραπάνω, παραθέτουμε τα ακόλουθα παραδείγματα:

• Εάν ένας μισθωτός ή κατά κύριο επάγγελμα αγρότης δηλώσει για το 2017 ετήσιο ατομικό εισόδημα 10.000 ευρώ, αλλά το εισόδημα που θα προσδιοριστεί γι’ αυτόν με βάση τα τεκμήρια είναι 17.000 ευρώ, τότε το συνολικό ποσό των δαπανών που πρέπει να έχει καλύψει με τη χρήση χρεωστικών ή πιστωτικών καρτών ή άλλων ηλεκτρονικών μέσων πληρωμής δεν θα υπολογιστεί με βάση το δηλούμενο εισόδημα των 10.000 ευρώ, αλλά με βάση το μεγαλύτερο ποσό του τεκμαρτού εισοδήματος των 17.000 ευρώ. Έτσι, στην περίπτωση αυτή, το ποσό δαπανών που θα πρέπει να καλυφθεί με "πλαστικό" ή "ηλεκτρονικό" χρήμα δεν θα είναι 1.000 ευρώ (το 10% των 10.000 ευρώ), αλλά 2.050 ευρώ (το 10% των 10.000 ευρώ συν το 15% των επόμενων 7.000 ευρώ του ετησίου τεκμαρτού εισοδήματος)! Ο συγκεκριμένος φορολογούμενος όμως θεωρώντας ενδεχομένως ότι θα ληφθεί υπόψη το πραγματικό του εισόδημα μπορεί να αρκεστεί στην πληρωμή με "πλαστικό" ή "ηλεκτρονικό" χρήμα μόνο των 1.000 ευρώ και να αφήσει "ακάλυπτο" το ποσό των 1.050 ευρώ που υπολείπεται μέχρι τα 2.050 ευρώ. Στην περίπτωση αυτή το εκκαθαριστικό που θα του σταλεί για την φορολογική δήλωση που θα υποβάλει το 2018 (για το έτος 2017) θα περιλαμβάνει μια δυσάρεστη έκπληξη: την βεβαίωση επιπλέον ποσού φόρου εισοδήματος ίσου με το 22% του "ακάλυπτου" ποσού των 1.050 ευρώ, δηλαδή τον καταλογισμό επιπλέον φόρου 231 ευρώ (22% Χ 1.050 ευρώ) ως "πέναλτυ" για τη μη κάλυψη όλου του απαιτούμενου ποσού δαπάνης των 2.050 ευρώ με "πλαστικό" ή "ηλεκτρονικό" χρήμα! Μάλιστα, η απρόβλεπτη πρόσθετη επιβάρυνση δεν θα σταματήσει στο ύψος των 231 ευρώ αν ο φορολογούμενος είναι κατά κύριο επάγγελμα αγρότης. Κι αυτό διότι στην περίπτωση αυτή θα κληθεί να καταβάλει επί του πρόσθετου ποσού φόρου εισοδήματος των 231 ευρώ και προκαταβολή φόρου με συντελεστή 100%, δηλαδή άλλα 231 ευρώ επιπλέον, με συνέπεια η συνολική του πρόσθετη χρέωση να φθάσει τελικά στα 462 ευρώ!
• Ένας άγαμος χαμηλόμισθος που λαμβάνει μηνιαίο μισθό 300 ευρώ έχει πραγματικό "ετήσιο εισόδημα" μόλις 4.200 ευρώ (300 ευρώ Χ 14 = 4.200 ευρώ). Ο συγκεκριμένος εργαζόμενος μπορεί να νομίσει ότι ξεμπερδεύει με την Εφορία πραγματοποιώντας το 2017 δαπάνες ύψους μόλις 420 ευρώ με "πλαστικό" χρήμα ή με πληρωμές μέσω e-banking (το 10% του πραγματικού εισοδήματος των 4.200 ευρώ). Όμως το ποσό της δαπάνης που πρέπει να καλύψει στην πραγματικότητα με "πλαστικό" χρήμα ή μέσω e-banking δεν θα είναι 420 ευρώ αλλά πολύ μεγαλύτερο, εφόσον διαμένει σε ιδιόκτητο ή δωρεάν παραχωρούμενο ή ενοικιαζόμενο διαμέρισμα 80 τετραγωνικών μέτρων και κατέχει κι ένα παλιό Ι.Χ. αυτοκίνητο 1.300 κυβικών εκατοστών 15ετίας. Συγκεκριμένα, στην περίπτωση αυτή, η Εφορία θα τού καταλογίσει τεκμαρτό εισόδημα συνολικού ύψους 8.500 ευρώ. Το εισόδημα αυτό θα προκύψει βάσει του ελάχιστου τεκμηρίου διαβίωσης των 3.000 ευρώ που προβλέπεται για τον άγαμο, του τεκμηρίου διαβίωσης για την χρήση κατοικίας, το οποίο ανέρχεται σε 3.200 ευρώ και του τεκμηρίου διαβίωσης του Ι.Χ., το οποίο ανέρχεται σε 2.300 ευρώ (3.000 ευρώ + 3.200 ευρώ + 2.300 ευρώ = 8.500 ευρώ). Συνεπώς, το πραγματικό ποσό ετήσιας δαπάνης που θα απαιτηθεί να καλύψει ο συγκεκριμένος χαμηλόμισθος δεν θα είναι μόνο 420 ευρώ (το 10% του πραγματικού εισοδήματος των 4.200 ευρώ) αλλά 850 ευρώ (το 10% του τεκμαρτού εισοδήματος των 8.500 ευρώ, που είναι μεγαλύτερο). Αν ο φορολογούμενος αρκεστεί να καλύψει μόνο τα 420 ευρώ, τότε με το εκκαθαριστικό της φορολογικής δήλωσης για το εισόδημα του 2017 θα κληθεί να πληρώσει επιπλέον φόρο εισοδήματος 94,60 ευρώ, που αντιστοιχεί στο 22% του ακάλυπτου ποσού των 430 ευρώ (στο 22% επί της διαφοράς μεταξύ 850 και 420 ευρώ).
• Ένας άπορος, άγαμος, με μηδενικό εισόδημα, ο οποίος διαμένει σε δωρεάν παραχωρηθέν διαμέρισμα 60 τ.μ. (όχι ως "φιλοξενούμενος") μπορεί να νομίζει ότι φέτος δεν χρειάζεται να πραγματοποιήσει καμία δαπάνη με "πλαστικό" ή "ηλεκτρονικό" χρήμα, αφού δεν έχει εισόδημα. Όμως στην πραγματικότητα θα χρειαστεί να πραγματοποιήσει δαπάνες με "πλαστικό" ή "ηλεκτρονικό" χρήμα συνολικού ύψους 540 ευρώ, καθώς το 2018 η Εφορία, κατά την εκκαθάριση της φορολογικής του δήλωσης, θα τού προσδιορίσει για το 2017 ετήσιο τεκμαρτό εισόδημα 5.400 ευρώ! Το εισόδημα αυτό θα προκύψει με βάση το ελάχιστο τεκμήριο των 3.000 ευρώ που προβλέπεται για τον άγαμο καθώς επίσης και με βάση το τεκμήριο του σπιτιού το οποίο ανέρχεται σε 2.400 ευρώ. Συνεπώς, αν δεν λάβει υπόψη του το τεκμαρτό εισόδημα των 5.400 ευρώ ο συγκεκριμένος φορολογούμενος θα κληθεί να πληρώσει φόρο εισοδήματος 118,80 ευρώ, ο οποίος θα αντιστοιχεί στο 22% του "ακάλυπτου" ποσού των 540 ευρώ.

ΤΙ ΠΟΣΑ ΚΑΙ ΠΟΣΟΣΤΑ ΕΤΗΣΙΟΥ ΕΙΣΟΔΗΜΑΤΟΣ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΚΑΛΥΠΤΟΥΝ ΜΕ ΠΛΗΡΩΜΕΣ ΣΕ ΠΛΑΣΤΙΚΟ ΧΡΗΜΑ Ή ΜΕ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΕΣ ΠΛΗΡΩΜΕΣ ΜΙΣΘΩΤΟΙ, ΣΥΝΤΑΞΙΟΥΧΟΙ ΚΑΙ ΑΓΡΟΤΕΣ ΑΠΟ ΤΗΝ 1Η ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ 2017

Δαπάνες αγοράς αγαθών ή παροχής υπηρεσιών εξοφληθείσες με «πλαστικό χρήμα» ή άλλα ηλεκτρονικά μέσα πληρωμών ή με μετρητά για όσους εξαιρούνται από την υποχρέωση χρήσης ηλεκτρονικών μέσων πληρωμών. Σε περίπτωση μη κάλυψης του απαιτούμενου ποσού κατά περίπτωση, το ακάλυπτο ποσό θα φορολογείται με 22%.