«Ενα όμορφο διατηρητέο του 19ου αιώνα στην περιοχή του Σουνίου δίνεται για ανταλλαγή». «Διατίθεται διαμέρισμα στην όμορφη Κρήτη». «Τι υπάρχει για Πορτογαλία για το καλοκαίρι του 2018;». «Ανετο λοφτ στη Βούλα, στην Αθηναϊκή Ριβιέρα, δίνεται για ανταλλαγή».
Μετά την... Airbnb και τις μισθώσεις κατοικιών σε τουρίστες, οι Ελληνες φαίνεται να μαθαίνουν και τις ανταλλαγές σπιτιών, μια παλιά ιδέα για την υπόλοιπη Ευρώπη, καινούρια όμως για την Ελλάδα, παρότι η ζήτηση από το εξωτερικό για τη χώρα μας είναι αυτή τη στιγμή τεράστια. Η ιδέα του HomeExchange.com είναι απλή και πρακτικά σημαίνει ότι εκτός από το κόστος της μεταφοράς, οι διακοπές και τα ταξίδια οπουδήποτε στον κόσμο στοιχίζουν το ίδιο με το να μένει κανείς σπίτι του: χωρίς λογαριασμούς, με δωρεάν διαμονή και τη δυνατότητα να ανταλλάξει κανείς τα πάντα, από αυτοκίνητα μέχρι σκάφη και ποδήλατα!
Η χώρα μας φαίνεται να έχει μείνει πίσω σε σχέση με άλλους Ευρωπαίους -είναι άλλωστε γνωστή η στενή σχέση που έχει κάθε Ελληνας με το ακίνητό του, η οποία αποτυπώνεται σε ένα από τα υψηλότερα ποσοστά ιδιοκατοίκησης στην Ευρώπη-, ωστόσο οι υπόλοιποι Ευρωπαίοι αλλά και οι Αμερικανοί δείχνουν ιδιαίτερη προτίμηση για τη χώρα μας όσον αφορά τις ανταλλαγές σπιτιών.
Οι αριθμοί είναι ενδεικτικοί: ως το τέλος του 2017, οι καταχωρήσεις της μεγαλύτερης κοινότητας ανταλλαγής σπιτιών στον κόσμο από Ελληνες που διαθέτουν τα σπίτια τους για τον σκοπό αυτό υπολογίζεται να έχουν ξεπεράσει τις διακόσιες. Την ίδια στιγμή, με βάση τα αιτήματα που δέχεται η κοινότητα για τη χώρα μας, η ζήτηση για Ελλάδα από την κοινότητα του Home Exchange αντιστοιχεί σε περίπου 5.500 δυνητικούς επισκέπτες! Από το 2014 έως σήμερα οι καταχωρήσεις των Ελλήνων που ανταλλάσσουν τα σπίτια τους έχουν αυξηθεί σημαντικά, αν ληφθεί υπόψη ότι το 2014 ήταν μόλις 42, για να φτάσουν στο τέλος του 2016 στους 125.
Το HomeExchange.com είναι η μεγαλύτερη κοινότητα ανταλλαγής σπιτιών στον κόσμο, με καταχωρήσεις από 65.000 ενεργά μέλη που πραγματοποιούν πάνω από 500.000 ανταλλαγές κάθε χρόνο. Στις αρχές του έτους η αμερικανική πλατφόρμα εξαγοράστηκε από τη γαλλική GuestToGuest, δημιουργώντας ουσιαστικά έναν ολοκληρωμένο όμιλο ανταλλαγής σπιτιών σε παγκόσμιο επίπεδο, με περισσότερα από 400.000 σπίτια συνολικά. Ποιοι είναι οι Ελληνες που διαθέτουν τα σπίτια τους για ανταλλαγή; Κάτι λιγότερο από το ήμισυ των καταχωρήσεων (44%) είναι ζευγάρια άνω των 40 ετών ή συνταξιούχοι, ενώ μόλις το 12% αντιστοιχεί σε νέα ζευγάρια και το 17% σε οικογένειες με μικρά παιδιά.
«Η Αθήνα είναι ο Νο 1 προορισμός όσον αφορά τη ζήτηση για την Ελλάδα», αναφέρει στο «business stories» ο Σαρλ-Εντουάρ Ζιράρ, συνιδρυτής της πλατφόρμας GuestToGuest, εκτελεστικός πρόεδρος του ΗomeExchange.com και υπεύθυνος για τις αγορές της Ευρώπης και της Μέσης Ανατολής, προσθέτοντας ότι η ζήτηση για Ελλάδα αυτή τη στιγμή δεν καλύπτεται γιατί απλώς δεν υπάρχουν τόσες πολλές καταχωρήσεις. «Παρ' όλα αυτά, σκοπεύουμε να επενδύσουμε περισσότερο στην ελληνική αγορά, η οποία εκτιμάμε ότι μπορεί να πάει πολύ καλά γιατί οι Ελληνες τώρα μαθαίνουν την ανταλλαγή. Οι άλλες μεσογειακές αγορές είναι σε καλύτερη θέση γιατί εφαρμόζουν την ανταλλαγή σπιτιών πιο πολλά χρόνια και εντάσσεται πια στις συνήθειές τους. Η μεγαλύτερη δυσκολία που αντιμετωπίζουμε, όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά στο γενικότερο μοντέλο λειτουργίας της ανταλλαγής κατοικιών, έχει να κάνει με τον φόβο των ιδιοκτητών να πραγματοποιήσουν την πρώτη ανταλλαγή. Στη συνέχεια, όμως, τα πράγματα είναι πολύ απλά».
Με βάση τις ελληνικές καταχωρήσεις, τα περισσότερα σπίτια είναι μεγάλες, ευρύχωρες κατοικίες, κατά κύριο λόγο μονοκατοικίες, σε δημοφιλείς περιοχές, όπως η Αθήνα, το παραλιακό μέτωπο της Αττικής αλλά και νησιωτικοί προορισμοί, ενώ ένα χαρακτηριστικό των Ελλήνων ιδιοκτητών είναι ότι διαθέτουν κυρίως τα εξοχικά τους, σε αντίθεση με το εξωτερικό, όπου η συντριπτική πλειονότητα αφορά την πρώτη κατοικία. Το κόστος για τον ιδιοκτήτη που θα ανταλλάξει το σπίτι του είναι ουσιαστικά η ετήσια συνδρομή στην πλατφόρμα ανταλλαγής ή τα δυνητικά κόστη για την ασφάλεια του σπιτιού (130 ευρώ για την HomeExchange.com, ενώ για την GuestToGuest η εγγραφή είναι δωρεάν, με υπηρεσίες όμως ως προς την ασφάλεια του σπιτιού που μπορεί να επιλέξει ο ιδιοκτήτης).
Οι δύο πλατφόρμες εξακολουθούν να διατηρούν μέχρι στιγμής την αυτονομία τους, με τη HomeExchange.com να συγκεντρώνει πιο ακριβές κατοικίες, κυρίως λόγω του ετήσιου κόστους, ενώ προσφέρονται και προγράμματα ανταμοιβής με συγκέντρωση πόντων για μελλοντική χρήση.
O συνδυασμός των δύο κοινοτήτων έχει δώσει τη δυνατότητα στην εταιρεία να ανταγωνίζεται πλατφόρμες όπως η Airbnb και το HomeAway, αν και στην περίπτωση αυτή η διαμονή έχει τον χαρακτήρα ανταλλαγής και δεν υφίσταται θέμα «γκρίζων» εσόδων από τους οικοδεσπότες. Οι καταχωρήσεις σπιτιών είναι διασπαρμένες σε 150 χώρες, τόσο σε δημοφιλείς προορισμούς, όπως η Γαλλία, η Ιταλία, η Ισπανία, η Τουρκία, όσο ακόμα και σε μακρινούς ή εξωτικούς όπως η Βραζιλία, η Αυστραλία, το Χονγκ Κονγκ και ο Μαυρίκιος, ενώ περίπου 200 νέα μέλη εγγράφονται ανά εβδομάδα.
Στο ερώτημα γιατί το μοντέλο της ανταλλαγής ταιριάζει στην Ελλάδα και τους Ελληνες η απάντηση έχει να κάνει αφενός με τη μεγάλη ζήτηση για τους ελληνικούς προορισμούς αλλά και με το υψηλό ποσοστό ιδιοκατοίκησης στη χώρα μας, πάνω από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο, έστω και αν μέσα στην κρίση και λόγω υψηλής φορολογίας το ποσοστό υπολογίζεται να έχει μειωθεί πέριξ του 75%, από 80% και πάνω, που υπολογιζόταν την προηγούμενη δεκαετία. Πολύ περισσότερο δε από τη στιγμή που είναι πολλοί εκείνοι που διαθέτουν ένα εξοχικό που δεν το χρησιμοποιούν παρά για περιορισμένο χρονικό διάστημα. Οι ανταλλαγές δεν χρειάζεται να είναι παράλληλες και άρα τα μέλη έχουν τη δυνατότητα να χρησιμοποιήσουν πολλαπλώς τη συνδρομή τους καθ' όλη τη διάρκεια του χρόνου.
Διεθνώς, η ανταλλαγή κατοικιών χρησιμοποιείται κυρίως για διακοπές και ταξίδια αναψυχής αλλά στην Ελλάδα, όπως επισημαίνεται, μπορεί να δώσει λύση στους φοιτητές αλλά και σε όσους πλέον, εν μέσω της κρίσης, αναζητούν εργασία στο εξωτερικό, αφού κάθε χρόνο την περίοδο του φθινοπώρου χιλιάδες Ελληνες φοιτητές, αλλά και εργαζόμενοι ή υποψήφιοι εργαζόμενοι ψάχνουν στέγη με πολύ υψηλό κόστος σε άλλες πόλεις της Ελλάδας ή στο εξωτερικό.