11 κωδικοί που σας γλιτώνουν φόρο

Τους κωδικούς του βασικού εντύπου Ε1 της φορολογικής δήλωσης τους οποίους πρέπει να εντοπίσουν και να συμπληρώσουν οι φορολογούμενοι για να κατοχυρώσουν δικαιώματα εκπτώσεων ή απαλλαγών από το φόρο εισοδήματος, παρουσιάζει το "money-money.gr" σε έναν αναλυτικό φορολογικό οδηγό.

Πρόκειται για κωδικούς-κλειδιά, η συμπλήρωση των οποίων είναι αναγκαία προκειμένου το σύστημα TAXISNET, κατά την εκκαθάριση των φορολογικών δηλώσεων, να αναγνωρίσει δικαιώματα εκπτώσεων και απαλλαγών σε όσους φορολογούμενους πληρούν τις προϋποθέσεις. Οι κωδικοί αυτοί έχουν ιδιαίτερη σημασία για τους μισθωτούς, τους συνταξιούχους, τους ιδιοκτήτες ακινήτων, τους κατ' επάγγελμα αγρότες και τους φορολογούμενους με αναπηρίες 67% και άνω, για τους οποίους ο Κώδικας Φορολογίας Εισοδήματος προβλέπει ακόμη σημαντικού ύψους φοροαπαλλαγές.

• Αναλυτικά, οι κωδικοί του εντύπου Ε1 που πρέπει να συμπληρώσουν οι φορολογούμενοι για να κατοχυρώσουν τα δικαιώματα μείωσης των φορολογικών τους επιβαρύνσεων είναι οι εξής:

1) Κωδικοί 013-014 του πίνακα 2: Μείωση τεκμηρίων διαβίωσης κατά 30% για συνταξιούχους άνω των 65 ετών. Για τους συνταξιούχους, οι οποίοι εντός του 2017 ήταν άνω των 65 ετών, δηλαδή γι’ αυτούς που γεννήθηκαν μέχρι και την 31η-12-1952, προβλέπεται μείωση κατά 30% του συνολικού τεκμαρτού φορολογητέου εισοδήματός τους το οποίο προκύπτει από την εφαρμογή των τεκμηρίων διαβίωσης (για τη χρήση κατοικιών, Ι.Χ. αυτοκινήτων κ.λπ.). Προκειμένου να κατοχυρώσουν το δικαίωμα της σημαντικής αυτής έκπτωσης, η οποία μπορεί να μειώσει τις τελικές επιβαρύνσεις τους από το φόρο εισοδήματος και την ειδική εισφορά αλληλεγγύης, οι συνταξιούχοι άνω των 65 ετών θα πρέπει να συμπληρώσουν τους κωδικούς 013-014 του πίνακα 2 που βρίσκεται στην 1η σελίδα του Ε1.

2) Κωδικοί 001-002, 005-006 και 009-010 του πίνακα 3: Μείωση φόρου εισοδήματος κατά 200 ευρώ για τους έχοντες αναπηρία 67% και άνω. Πρόσθετη μείωση φόρου ποσού 200 ευρώ προβλέπεται για το φορολογούμενο και τα εξαρτώμενα μέλη της οικογενείας του εφόσον είναι:

α) πρόσωπα με τουλάχιστον 67% αναπηρία βάσει γνωμάτευσης του Κέντρου Πιστοποίησης Αναπηρίας (ΚΕ.Π.Α.) ή της Ανώτατης του Στρατού Υγειονομικής Υπηρεσίας (Α.Σ.Υ.Ε.) για την πιστοποίηση αναπηρίας. Δεν λαμβάνεται υπόψη επαγγελματική ή ασφαλιστική αναπηρία,
β) ανάπηροι αξιωματικοί και οπλίτες, οι οποίοι έχουν αποστρατευτεί ή/και αξιωματικοί, οι οποίοι υπέστησαν τραύμα ή νόσημα που επήλθε λόγω κακουχιών σε πολεμική περίοδο,
γ) θύματα πολέμου ή τρομοκρατικών ενεργειών που δικαιούνται να λαμβάνουν σύνταξη από πολεμική αιτία, συμπεριλαμβανομένων μελών των οικογενειών αξιωματικών και οπλιτών που απεβίωσαν κατά την εκτέλεση διατεταγμένης υπηρεσίας, τα οποία δικαιούνται να λαμβάνουν σύνταξη από τον Κρατικό Προϋπολογισμό.
δ) πρόσωπα που δικαιούνται σύνταξη από το δημόσιο ταμείο ως ανάπηροι ή θύματα εθνικής αντίστασης ή εμφυλίου πολέμου.

Για να κατοχυρώσει κάθε ανάπηρος των παραπάνω κατηγοριών το δικαίωμα έκπτωσης φόρου 200 ευρώ θα πρέπει:

• εφόσον είναι ο ίδιος υπόχρεος υποβολής δήλωσης, να συμπληρώσει την ένδειξη «ΝΑΙ» στον κωδικό 001 του πίνακα 3 στην 1η σελίδα του Ε1
•  εφόσον είναι η σύζυγος του υποχρέου, θα πρέπει να συμπληρώσει την ένδειξη «ΝΑΙ» στον κωδικό 002 του πίνακα 3 στην 1η σελίδα του Ε1

Εάν ένα ή περισσότερα από τα τέκνα της οικογένειας έχουν αναπηρία 67% και άνω, τότε ο υπόχρεος θα πρέπει να αναγράψει τον αριθμό τους στον κωδικό 005 του πίνακα 3 και να συμπληρώσει Χ πάνω στην ένδειξη «ΝΑΙ» στον κωδικό 009, ακριβώς από κάτω. Αν τα ανάπηρα μέλη της οικογένειας έχουν συγγένεια με τη σύζυγο θα πρέπει να αναγραφεί ο αριθμός τους στον κωδικό 006 και να συμπληρωθεί Χ πάνω στην ένδειξη «ΝΑΙ» στον κωδικό 010.

3) Κωδικοί 351-352 του πίνακα 4Α: Μείωση φορολογητέου εισοδήματος λόγω πληρωμής ασφαλίστρων για εξαγορά χρόνου ασφάλισης. Οι ασφαλιστικές εισφορές που κατέβαλαν το 2016 οι μισθωτοί σε ασφαλιστικούς οργανισμούς υποχρεωτικής ασφάλισης για να εξαγοράσουν χρόνο ασφάλισης (π.χ. χρόνο στρατιωτικής θητείας) μειώνουν το φορολογητέο εισόδημα από μισθωτή εργασία. Δηλαδή εκπίπτουν από το φορολογητέο εισόδημά τους. Για να διασφαλίσει τη μείωση αυτή, κάθε μισθωτός θα πρέπει να αναγράψει το ποσό των εισφορών που πλήρωσε για εξαγορά στον κωδικό 351 ή 352 του πίνακα 4Α στην 1η σελίδα του εντύπου Ε1. Στις περιπτώσεις αυτές πρέπει να δηλώνεται υποχρεωτικά ο ΑΦΜ του ασφαλιστικού φορέα στον οποίο καταβλήθηκαν οι εισφορές.

4) Κωδικοί 125-126 του πίνακα 4Δ2: Απαλλαγή από τον φόρο εισοδήματος για τα ανείσπρακτα ενοίκια. Τα ποσά των οφειλόμενων ενοικίων τα οποία δεν κατάφερε να εισπράξει εντός του 2017 φορολογούμενος-ιδιοκτήτης εκμισθούμενων ακινήτων δεν θα συνυπολογιστούν στο συνολικό φορολογητέο εισόδημά του και δεν θα επιβαρυνθούν με φόρο εισοδήματος, εφόσον:

α) δηλωθούν ξεχωριστά στο έντυπο Ε2 και στο έντυπο Ε1. Συγκεκριμένα, στο Ε2 τα ανείσπρακτα ενοίκια πρέπει να δηλωθούν στην στήλη 16 της πρώτης σελίδας, και στο Ε1 πρέπει να αναγραφούν στους κωδικούς 125-126 του πίνακα 4Δ2 στην 3η σελίδα.

β) έως την προθεσμία υποβολής της δήλωσης, έχει εκδοθεί εις βάρος του ενοικιαστή διαταγή πληρωμής ή διαταγή απόδοσης χρήσης μίσθιου ή δικαστική απόφαση αποβολής ή επιδίκασης μισθωμάτων ή έχει ασκηθεί εναντίον του μισθωτή αγωγή αποβολής ή επιδίκασης μισθωμάτων. Ο ιδιοκτήτης θα πρέπει, πριν την υποβολή της δήλωσης, να προσκομίσει στην αρμόδια Δ.Ο.Υ. ευκρινή φωτοαντίγραφα των διαταγών, δικαστικών αποφάσεων ή ασκηθεισών αγωγών που κατά περίπτωση υπάρχουν. Ειδικά για την περίπτωση που ο μισθωτής έχει πτωχεύσει αρκεί η προσκόμιση αντιγράφου του πίνακα αναγγελίας χρεών στον οποίο εμφανίζεται η απαίτηση του εκμισθωτή/υπεκμισθωτή.

Εξαιρετικά και προκειμένου να δηλωθούν ανείσπρακτα εισοδήματα για το χρονικό διάστημα που μεσολαβεί από την έκδοση της απόφασης αποβολής ή της διαταγής απόδοσης χρήσης μισθίου μέχρι την εκτέλεση αυτής, η οποία έλαβε χώρα μέχρι τη λήξη της προθεσμίας υποβολής της δήλωσης φορολογίας εισοδήματος, αρκεί η υποβολή υπεύθυνης δήλωσης και έκθεσης αποβολής και εγκατάστασης που έχει συνταχθεί από τον δικαστικό επιμελητή, ότι για το ανωτέρω διάστημα τα μισθώματα δεν έχουν εισπραχθεί. Τα απαραίτητα δικαιολογητικά προσκομίζονται στην αρμόδια Δ.Ο.Υ. όπου ελέγχονται και καταχωρούνται πριν από την υποβολή της δήλωσης.

5) Κωδικοί 159-160 του πίνακα 4Δ2: Έκπτωση δαπανών για γαίες. Οι δαπάνες για γαίες εκπίπτουν σε ποσοστό 10% επί του ακαθάριστου εισοδήματος από εκμίσθωση, υπεκμίσθωση, δωρεάν παραχώρηση και ιδιόχρηση γαιών. Στα ποσά αυτά, τα οποία δηλώνονται στους κωδικούς 159-160 του πίνακα 4Δ2, περιλαμβάνονται οι δαπάνες για αντιπλημμυρικά έργα και έργα αποξήρανσης ελών.

6) Κωδικοί 163-164 του πίνακα 4Δ2: Έκπτωση αποζημίωσης που καταβλήθηκε σε ενοικιαστή. Από το ακαθάριστο εισόδημα εκμίσθωσης επαγγελματικής στέγης εκπίπτει το ποσό της αποζημίωσης που έχει καταβάλει ο ιδιοκτήτης στον ενοικιαστή για την πρόωρη λύση της επαγγελματικής μίσθωσης. Το ποσό της αποζημίωσης αυτής δηλώνεται στους κωδικούς 163-164 του πίνακα 4Δ2 της φορολογικής δήλωσης.

7) Κωδικοί 905-906, 913-914 του πίνακα 2 και 657,658,659 και 660 του πίνακα 6: Απαλλαγές από το φόρο εισοδήματος για άτομα με αναπηρία 80% και άνω: Οι μισθοί, οι συντάξεις και η πάγια αντιμισθία που χορηγούνται σε άτομα με ποσοστό αναπηρίας τουλάχιστον 80% απαλλάσσονται από το φόρο εισοδήματος. Οι δικαιούχοι των εισοδημάτων αυτών, για να κατοχυρώσουν την απαλλαγή, θα πρέπει:

• να έχουν στη διάθεσή τους γνωματεύσεις των οικείων υγειονομικών επιτροπών του Κέντρου Πιστοποίησης Αναπηρίας (ΚΕ.Π.Α) ή των Ανωτάτων Υγειονομικών Επιτροπών του Στρατού (Α.Σ.Υ.Ε), του Ναυτικού (Α.Ν.Υ.Ε), της Αεροπορίας (Α.Α.Υ.Ε.), της Ελληνικής Αστυνομίας και του Πυροσβεστικού Σώματος ή βεβαιώσεις των συνταξιοδοτικών τους φορέων ή αποφάσεις συνταξιοδότησης ή παράτασης της σύνταξης
• οι μεν ολικά τυφλοί ή βαριά κινητικά ανάπηροι να συμπληρώσουν τους κωδικούς 905-906 του πίνακα 2 του εντύπου Ε1
• οι λοιποί ανάπηροι να συμπληρώσουν τους κωδικούς 913-914 του πίνακα 2 του εντύπου Ε1.
• να δηλώσουν τα απαλλασσόμενα ποσά εισοδημάτων τους στον πίνακα 6 - στους κωδικούς 659-660 όσοι δεν είναι ολικά τυφλοί ή βαριά κινητικά ανάπηροι, στους κωδικούς 657-658 οι ολικά τυφλοί ή βαριά κινητικά ανάπηροι - εφόσον τα ποσά αυτά δεν έχουν προσυμπληρωθεί από τις υπηρεσίες της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων εσόδων στους κωδικούς 619-620 και 617-618, αντίστοιχα.

8) Κωδικοί 659-660 του πίνακα 6: Απαλλαγή αναπηρικών επιδομάτων από το φόρο εισοδήματος: Το εξωϊδρυματικό επίδομα και κάθε συναφές ποσό που καταβάλλεται σε ειδικές κατηγορίες ατόμων με αναπηρίες απαλλάσσονται από το φόρο εισοδήματος. Τα ποσά αυτά πρέπει να αναγραφούν στους κωδικούς 659-660 του πίνακα 6, εφόσον δεν έχουν προσυμπληρωθεί από τις υπηρεσίες της Α.Α.Δ.Ε. στους κωδικούς 619-620.

9) Κωδικοί 049-050 του πίνακα 7: Δαπάνες για αγορές αγαθών και λήψη υπηρεσιών: Κάθε μισθωτός, συνταξιούχος και κατ' επάγγελμα αγρότης φορολογούμενος ηλικίας κάτω των 70 ετών, που δεν υπάγεται σε ορισμένες ειδικές κατηγορίες για τις οποίες ισχύουν εξαιρέσεις, οφείλει φέτος να συμπληρώσει στον κωδικό 049 του πίνακα 7 της φετινής φορολογικής δήλωσης το συνολικό ποσό των δαπανών για αγορές αγαθών και λήψη υπηρεσιών που εξόφλησε το 2017 μέσω πιστωτικών ή χρεωστικών καρτών ή άλλων ηλεκτρονικών μέσων πληρωμής προκειμένου να διασφαλίσει τη μείωση του ετήσιου αναλογούντος φόρου εισοδήματος μέχρι ποσού 1.900-2.100 ευρώ ή αλλιώς για να εξασφαλίσει αφορολόγητο όριο εισοδήματος έως 8.636-9.545 ευρώ, ανάλογα με την οικογενειακή κατάσταση και τον αριθμό των εξαρτώμενων τέκνων του. Στον κωδικό 050 πρέπει να συμπληρώσει αντίστοιχο ποσό για τη σύζυγο.

Επίσης, κάθε μισθωτός, συνταξιούχος και κατ' επάγγελμα αγρότης φορολογούμενος ηλικίας 70 ετών και άνω, κάθε άτομο με αναπηρία 80% και άνω, κάθε φορολογούμενος μισθωτός ή συνταξιούχος ή κατ' επάγγελμα αγρότης που κατοικεί μόνιμα σε χωριό με πληθυσμό έως 500 κατοίκους και σε νησί με πληθυσμό κάτω των 3.100 κατοίκων, κάθε φορολογούμενος που δεν έχει εισόδημα από καμία κατηγορία ή έχει εισόδημα μόνο από κεφάλαιο (από ακίνητα, τόκους καταθέσεων κ.λπ.) ή και από υπεραξία μεταβίβασης κεφαλαίου και το τεκμαρτό του εισόδημα δεν υπερβαίνει το ποσό των 9.500 ευρώ, κάθε άνεργος εγγεγραμμένος στον ΟΑΕΔ, κάθε δικαιούχος του Κοινωνικού Εισοδήματος Αλληλεγγύης (ΚΕΑ), κάθε φορολογούμενος που υπηρετεί την υποχρεωτική στρατιωτική του θητεία και κάθε φορολογούμενος που βρίσκεται σε κατάσταση μακροχρόνιας νοσηλείας (πέραν των 6 μηνών) πρέπει να συμπληρώσει στον κωδικό 049 του πίνακα 7 της φετινής φορολογικής δήλωσης το συνολικό ποσό των δαπανών για αγορές αγαθών και λήψη υπηρεσιών που εξόφλησε το 2017 με μετρητά προκειμένου να διασφαλίσει τη μείωση του ετήσιου αναλογούντος φόρου εισοδήματος μέχρι ποσού 1.900-2.100 ευρώ ή αλλιώς για να εξασφαλίσει αφορολόγητο όριο εισοδήματος έως 8.636-9.545 ευρώ, ανάλογα με την οικογενειακή κατάσταση και τον αριθμό των εξαρτώμενων τέκνων του. Στον κωδικό 050 πρέπει να συμπληρώσει αντίστοιχο ποσό για τη σύζυγο.

Οι φορολογούμενοι των περιπτώσεων αυτών θα πρέπει να έχουν συλλέξει και διακρατήσει αποδείξεις λιανικών συναλλαγών με ημερομηνίες έκδοσης έτους 2017 και με συνολική αξία τουλάχιστον ίση των ποσών που θα αναγράψουν στους κωδικούς 049-050, ώστε αν κληθούν για έλεγχο να αποδείξουν ότι όντως πραγματοποίησαν τις παραπάνω δαπάνες.

Σε κάθε περίπτωση, το ποσό της δαπάνης που θα δηλωθεί στον κωδικό 049 από τον υπόχρεο ή στον κωδικό 050 από τη σύζυγο θα πρέπει να καλύπτει ποσοστό κυμαινόμενο από 10% - 18,75% επί του ετησίου φορολογητέου - δηλούμενου ή τεκμαρτού - εισοδήματος, αναλόγως του ύψους του εισοδήματος αυτού, ώστε να κατοχυρωθεί πλήρως το δικαίωμα της μείωσης του φόρου. Ειδικότερα, για την κατοχύρωση του δικαιώματος έκπτωσης φόρου, το ποσό που θα αναγραφεί στον κωδικό 049 ή 050 του πίνακα 7 της φορολογικής δήλωσης θα πρέπει να καλύπτει:

•  το 10% του τμήματος του ετησίου εισοδήματος μέχρι τα 10.000 ευρώ
•  το 15% του τμήματος του ετησίου εισοδήματος από τα 10.001 έως 30.000 ευρώ
•  το 20% του τμήμα του ετησίου εισοδήματος πάνω από τα 30.000 ευρώ.
• Το ποσό της δαπάνης που θα δηλωθεί δεν μπορεί να υπερβαίνει τα 30.000 ευρώ.

Σε περίπτωση μη κάλυψης του απαιτούμενου συνολικού ποσοστού επί του ετησίου εισοδήματος με δαπάνες εξοφληθείσες με πλαστικό χρήμα ή άλλα ηλεκτρονικά μέσα πληρωμής, το ακάλυπτο ποσό θα φορολογείται με 22%.

Για παράδειγμα, αν το ετήσιο φορολογητέο εισόδημα ενός άγαμου μισθωτού εργαζόμενου χωρίς παιδιά είναι 15.000 ευρώ, τότε το ποσό της δαπάνης που έπρεπε να έχει πραγματοποιήσει το 2017 με πλαστικό χρήμα ή άλλα ηλεκτρονικά μέσα πληρωμής για να δικαιούται το σύνολο της μείωσης φόρου των 1.900 ευρώ ισούται με το 10% των πρώτων 10.000 ευρώ του εισοδήματός του και με το 15% των υπολοίπων 5.000 ευρώ του εισοδήματός του, δηλαδή ανέρχεται στο ποσό των 1.750 ευρώ (10% Χ 10.000 ευρώ + 15% Χ 5.000 ευρώ). Αν ο φορολογούμενος αυτός πραγματοποίησε το 2017 δαπάνες με πλαστικό χρήμα ή άλλα ηλεκτρονικά μέσα πληρωμής ύψους μόλις 1.000 ευρώ, τότε για την ακάλυπτη διαφορά των 750 ευρώ θα κληθεί να πληρώσει επιπλέον φόρο 22%, δηλαδή επιπλέον 165 ευρώ.

10) Κωδικοί 059-060 του πίνακα 7: Έκπτωση χρηματικών δωρεών: Το ποσό του φόρου εισοδήματος που προκύπτει από τη φορολογική κλίμακα μειώνεται κατά το 10% των χρηματικών δωρεών προς το Δημόσιο, προς φορείς του Δημοσίου (νοσοκομεία, πανεπιστημιακά ιδρύματα, γηροκομεία κ.λπ.), προς ιερούς ναούς, ιερές μονές, νομικά πρόσωπα ιδιωτικού δικαίου και λοιπούς μη δημοσίους φορείς που λειτουργούν για κοινωφελείς σκοπούς (ιδρύματα, κληροδοτήματα κ.λπ.), εφόσον οι δωρεές αυτές υπερβαίνουν στη διάρκεια του προηγούμενου έτους τα 100 ευρώ. Το συνολικό ποσό των δωρεών δεν μπορεί να υπερβαίνει το 5% του φορολογητέου εισοδήματος.

Το συνολικό ποσό της ετήσιας δαπάνης για χρηματικές δωρεές προς το Δημόσιο, τους φορείς του Δημοσίου κ.λπ. πρέπει να αναγραφεί στον πίνακα 7 του Ε1 και συγκεκριμένα στον κωδικό 059 από τον υπόχρεο ή 060 από την σύζυγο του υποχρέου.

11) Πίνακας 8: Πρόσθετες εκπτώσεις φόρου λόγω τέκνων: Όπως αναφέραμε παραπάνω, οι φορολογούμενοι που απέκτησαν το 2017 εισοδήματα από μισθούς ή συντάξεις καθώς και όσοι άσκησαν κατά τη διάρκεια του 2016 αγροτικές δραστηριότητες ως κατ' επάγγελμα αγρότες δικαιούνται ετήσιας έκπτωσης φόρου. Η έκπτωση αυτή μπορεί να φθάσει μέχρι τα 1.900 ευρώ για κάθε άγαμο χωρίς εξαρτώμενα τέκνα, μέχρι τα 1.950 ευρώ για κάθε έγγαμο γονέα με 1 εξαρτώμενο τέκνο, μέχρι τα 2.000 ευρώ για κάθε έγγαμο γονέα με 2 εξαρτώμενα τέκνα και μέχρι τα 2.100 ευρώ για κάθε έγγαμο γονέα με 3 ή περισσότερα εξαρτώμενα τέκνα. Σε κάθε περίπτωση, όσοι μισθωτοί, συνταξιούχοι και κατ' επάγγελμα αγρότες βαρύνονται με τέκνα δικαιούνται προσαυξημένης έκπτωσης φόρου. Για να την κατοχυρώσουν θα πρέπει να δηλώσουν τα στοιχεία των τέκνων τους στον πίνακα 8, στην τελευταία σελίδα του εντύπου Ε1 της φορολογικής δήλωσης. Αμέσως μόλις αναγραφούν στον πίνακα αυτό τα στοιχεία των τέκνων, «ενημερώνεται» και συμπληρώνεται αυτόματα με τον αριθμό των συγκεκριμένων τέκνων ο κωδικός 003 για τον υπόχρεο ή ο κωδικός 004 για τη σύζυγο.

Ως «εξαρτώμενα τέκνα» τα οποία βαρύνουν τον φορολογούμενο και του δίνουν το δικαίωμα προσαυξημένης έκπτωσης φόρου θεωρούνται φέτος:

• Τα άγαμα τέκνα που γεννήθηκαν από 1/1/1999 έως 31/12/2017.
• Τα άγαμα τέκνα που γεννήθηκαν από 1/1/1992 και φοιτούν σε σχολές ή σχολεία ή ινστιτούτα επαγγελματικής εκπαίδευσης ή κατάρτισης του εσωτερικού ή του εξωτερικού ή είναι εγγεγραμμένα στα μητρώα ανέργων του ΟΑΕΔ ή υπηρετούν τη στρατιωτική τους θητεία.
• Τα άγαμα τέκνα που παρουσιάζουν ποσοστό νοητικής ή σωματικής αναπηρίας τουλάχιστον 67%.