Μυστικά και παγίδες της φορλολόγησης των ακινήτων

Τα τεκμήρια ταλαιπωρούν κάθε χρόνο εκατοντάδες χιλιάδες φορολογουμένους. Δεν είναι λίγοι αυτοί που πιάνονται στην τσιμπίδα της Εφορίας και φορολογούνται για μεγαλύτερο εισόδημα από το πραγματικό τους επειδή διαμένουν σε ιδιόκτητη ή μισθωμένη ή δωρεάν παραχωρούμενη κατοικία και διαθέτουν ένα αυτοκίνητο.

Η κατοικία ανεξαρτήτως επιφάνειας, αποτελεί υποστηρίζουν "Τα Νέα", τεκμήριο διαβίωσης για τους φορολογουμένους το οποίο υπολογίζεται με βάση τα τετραγωνικά μέτρα και την τιμή ζώνης στην οποία βρίσκεται η κατοικία. Οι νέες αντικειμενικές αξίες θα επηρεάσουν το τεκμήριο της κατοικίας, αλλά αυτό θα συμβεί το 2019, καθώς οι νέες τιμές ζώνης εφαρμόζονται φέτος μόνο για τον υπολογισμό του ΕΝΦΙΑ.

Η ιδιοκατοικούμενη ή μισθωμένη ή δωρεάν παραχωρούμενη κύρια κατοικία καθώς και έως δύο δευτερεύουσες κατοικίες δηλώνονται στον πίνακα 5 του εντύπου Ε1 της φορολογικής δήλωσης του 2018.

Τα σημεία-κλειδιά για τη συμπλήρωση των κωδικών του πίνακα 5.1 της φορολογικής δήλωσης για το τεκμήριο της κατοικίας είναι τα εξής:

1. Εικόνα των ακινήτων: Επιλέξτε το κίτρινο πλαίσιο που υπάρχει στο πεδίο συμπλήρωσης των στοιχείων της διεύθυνσης της κύριας κατοικίας. Θα εμφανιστεί ένας πίνακας, στον οποίο δίνεται η δυνατότητα επιλογής εμφάνισης είτε της περυσινής εικόνας της δήλωσης του Ε1 είτε της εικόνας του Ε9. Επιλέξτε μία από τις δύο εικόνες. Στη συνέχεια θα πρέπει να επιλέξετε τα ακίνητα που χρησιμοποιήσατε το 2017 για τη διαμονή σας και να τα χαρακτηρίσετε ανάλογα. Δηλαδή να δηλώσετε αν είναι κύρια ή 1η δευτερεύουσα ή 2η δευτερεύουσα κατοικία. Στη συνέχεια, πρέπει να κάνετε επιβεβαίωση και να επιλέξετε «Μεταφορά στη Δήλωση», ώστε να μεταφερθούν και να αποτυπωθούν στον πίνακα 5.1 του Ε1. Εάν δεν εμφανίζονται στον πίνακα τα στοιχεία ενός ακινήτου που θέλετε να δηλώσετε πρέπει να επιλέξετε «εισαγωγή νέου ακινήτου» και να καταχωρίσετε όλα τα στοιχεία του ακινήτου. Στη συνέχεια θα πρέπει να επιλέξετε «Μεταφορά στη Δήλωση» για να εμφανιστούν στον πίνακα 5.
2. Αλλαγή κατοικίας: Σε περίπτωση που αλλάξατε κύρια κατοικία μέσα στο 2017, πρέπει κατά τη συμπλήρωση του πίνακα 5.1 να επιλέξετε και πάλι το κίτρινο πλαίσιο που υπάρχει στο πεδίο συμπλήρωσης των στοιχείων της διεύθυνσης της κύριας κατοικίας. Στη συνέχεια, πρέπει να εισαγάγετε τα στοιχεία της καινούργιας κύριας κατοικίας, να τη χαρακτηρίσετε, να την καταχωρίσετε και να επιλέξετε «Μεταφορά στη Δήλωση». Χρειάζεται προσοχή στα μηνύματα που εμφανίζονται κατά την εισαγωγή των στοιχείων των ακινήτων.
3. Κατοικία που πουλήθηκε: Εάν κατά την επιλογή του κίτρινου πλαισίου στον πίνακα 5.1 εμφανιστούν δύο ακίνητα, εκ των οποίων το ένα το έχετε πουλήσει κατά τη διάρκεια του 2017, τότε πρέπει να χαρακτηρίσετε ως κύρια κατοικία μόνο το ακίνητο στο οποίο ιδιοκατοικείτε και στη συνέχεια να επιλέξει «Μεταφορά στη Δήλωση». Το ακίνητο που έχει πουληθεί δεν θα το χαρακτηρίσετε και επομένως αυτό θα διαγραφεί από τη δήλωση.
4. Αλλαγή στοιχείων κατοικίας: Στην περίπτωση που θέλετε να τροποποιήσετε τα στοιχεία μιας κατοικίας σας, θα πρέπει πρώτα να επιλέξετε το κίτρινο πλαίσιο προκειμένου να εμφανιστεί ο πίνακας με την εικόνα των ακινήτων σας. Επιλέγοντας τα ακίνητα που σας ενδιαφέρουν, μπορείτε να τροποποιήσει τα περιγραφικά στοιχεία τους και να χαρακτηρίσει και πάλι ένα από αυτά ως κύρια κατοικία και τα υπόλοιπα ως δευτερεύουσες. Στη συνέχεια πρέπει να επιλέξετε «Μεταφορά στη Δήλωση». Οι αλλαγές αυτές αφορούν αποκλειστικά τη συμπλήρωση του Ε1 και δεν επηρεάζουν την εικόνα της ακίνητης περιουσίας όπως αυτή έχει περιληφθεί στο Ε9.
5. Παροχή ρεύματος: Ενα από τα στοιχεία που πρέπει να δηλωθεί υποχρεωτικά για κάθε κατοικία είναι ο Αριθμός Παροχής Ρεύματος. Τον αριθμό αυτόν μπορείτε να τον αναζητήσει στους λογαριασμούς ηλεκτρικού ρεύματος ή πάνω στον μετρητή κατανάλωσης. Από τον αριθμό αυτόν πρέπει να αναγράψετε μόνο τα εννέα πρώτα ψηφία χωρίς κενά.
6. Μη ηλεκτροδοτούμενο ακίνητο: Αν υπάρχει κάποια κατοικία που δεν ηλεκτροδοτείται μετά από αίτηση διακοπής που έχετε καταθέσει στη ΔΕΗ, τότε και πάλι πρέπει να δηλώσετε τον Αριθμό Παροχής Ρεύματος. Ο αριθμός αυτός μπορεί να βρεθεί σε παλιότερους λογαριασμούς.
7. Ακίνητο χωρίς παροχή ρεύματος: Αν κάποια κατοικία δεν έχει ηλεκτροδοτηθεί και δεν υπάρχει μετρητής κατανάλωσης, ο φορολογούμενος θα πρέπει στο πεδίο αναγραφής του Αριθμού Παροχής Ρεύματος να συμπληρώσει τον εννεαψήφιο αριθμό 999999999.
8. Διεύθυνση κατοικίας: Η συμπλήρωση του ταχυδρομικού κώδικα (Τ.Κ.) είναι υποχρεωτική για τα ακίνητα τα οποία δηλώνονται ως κύρια κατοικία.
9. Δωρεάν παραχωρούμενη κατοικία: Σε περίπτωση που διαμένετε σε κατοικία μέχρι 200 τ.μ. που σας παραχωρήθηκε δωρεάν από κάποιο παιδί σας ή από τους γονείς σας, πρέπει να δηλώσετε την κατοικία αυτή στον πίνακα 5.1α επιλέγοντας τον κωδικό 203 (δωρεάν παραχωρημένη κατοικία).
10. Μισθωμένη κατοικία: Σε περίπτωση που διαμένετε σε ενοικιαζόμενη κύρια κατοικία, θα πρέπει και πάλι να συμπληρώσετε τα στοιχεία του ακινήτου στον πίνακα 5.1. Ειδικότερα, αφού επιλέξετε το κίτρινο πλαίσιο στο πεδίο συμπλήρωσης των στοιχείων της διεύθυνσης της κύριας κατοικίας, θα πρέπει να καταχωρίσετε στον πίνακα που θα εμφανιστεί τα στοιχεία της κατοικίας. Στη συνέχεια θα πρέπει να τη χαρακτηρίσετε ως «κύρια κατοικία» και, τέλος, να επιλέξετε «Μεταφορά στη Δήλωση». Κατά τη συμπλήρωση των στοιχείων της κατοικίας θα πρέπει να κλικάρετε τον κωδικό 203. Στη συνέχεια, θα πρέπει να συμπληρώσετε στοιχεία και στον πίνακα 6.12.
11. Εξοχική κατοικία: Εάν το 2017 διαμένατε σε ενοικιαζόμενη δευτερεύουσα εξοχική κατοικία θα πρέπει επίσης να συμπληρώσετε τα στοιχεία της κατοικίας αυτής στον πίνακα 5.1. Επιλέγοντας το κίτρινο πλαίσιο που υπάρχει στο πεδίο συμπλήρωσης των στοιχείων της διεύθυνσης της δευτερεύουσας κατοικίας, θα πρέπει να καταχωρίσετε στον πίνακα που θα εμφανιστεί τα στοιχεία της συγκεκριμένης κατοικίας. Στη συνέχεια, θα πρέπει να τη χαρακτηρίσετε ως «δευτερεύουσα κατοικία» και μετά να επιλέξετε «Μεταφορά στη Δήλωση». Κατά τη συμπλήρωση των στοιχείων της κατοικίας θα πρέπει να κλικάρετε τον κωδικό 207 ή 209. Στη συνέχεια, θα πρέπει να συμπληρώσετε στον πίνακα 6.14, στον κωδικό 417, τον ΑΦΜ του εκμισθωτή και στους κωδικούς 419, 420 το ενοίκιο της δευτερεύουσας ή της εξοχικής κατοικίας.

Όλα όσα θέλει να ξέρει η Εφορία για τα ακίνητά μας

Αναλυτικά στοιχεία για κάθε κύρια κατοικία ανεξάρτητα εάν αυτή είναι ιδιόκτητη, μισθωμένη ή δωρεάν παραχωρούμενη καθώς και για τις δευτερεύουσες κατοικίες ζητά από τους φορολογούμενους η Εφορία. Τα στοιχεία αυτά, συμπληρώνονται στον πίνακα 5 των τεκμηρίων του εντύπου Ε1 της δήλωσης.

Πιο συγκεκριμένα δηλώνονται τα εξής:

1. Ενδειξη κύρια κατοικία: Συμπληρώνεται η διεύθυνση της κατοικίας κύριας διαμονής και οι υπόλοιπες τρεις οδοί που περικλείουν το τετράγωνο σε κάθε περίπτωση.
2. Κωδικός 208: Αναγράφεται ο ταχυδρομικός κώδικας της κύριας κατοικίας.
3. Κωδικοί 204-205-206: Συμπληρώνεται υποχρεωτικά ο αριθμός παροχής ρεύματος όλων των κατοικιών (κύριες και δευτερεύουσες), είτε είναι ιδιοκατοικημένες είτε μισθωμένες είτε δωρεάν παραχωρούμενες.
4. Κωδικός 203: Επιλέξτε τη λέξη «ΝΑΙ» σε περίπτωση που μισθώνετε κύρια κατοικία ή σας έχει παραχωρηθεί δωρεάν κύρια κατοικία, ανεξάρτητα από την επιφάνειά της. Δεν συμπληρώνεται όταν πρόκειται για ιδιόκτητες κατοικίες.
5. Κωδικοί 207-209: Επιλέξτε τη λέξη «ΝΑΙ» σε περίπτωση που μισθώνετε δευτερεύουσα/σες κατοικίες ή σας έχουν παραχωρηθεί δωρεάν δευτερεύουσα/σες κατοικίες, ανεξάρτητα από την επιφάνειά τους. Δεν συμπληρώνεται όταν πρόκειται για ιδιόκτητες κατοικίες.
6. Κωδικοί 240-241-242: Ενδειξη μονοκατοικία: Επιλέξτε τη λέξη «ΝΑΙ» αν η κύρια ή δευτερεύουσα/ες κατοικία/ες είναι μονοκατοικία/ες. Συμπληρώνεται για ιδιόκτητες, μισθωμένες ή δωρεάν παραχωρούμενες κατοικίες. Μονοκατοικία είναι το κτίσμα που αποτελεί λειτουργικά μία μόνο κατοικία με τους βοηθητικούς χώρους (αποθήκες, θέσεις στάθμευσης, κ.λπ.), η οποία μπορεί να είναι σε έναν όροφο ή σε περισσότερους ορόφους (μεζονέτα) και δεν εφάπτεται με άλλο κτίσμα είτε οριζόντια είτε κάθετα. Μονοκατοικίες θεωρούνται επίσης και κτίσματα σε επαφή με άλλα, που ανήκουν όμως σε διαφορετικές κάθετες ιδιοκτησίες και πληρούν κατά τα λοιπά τις παραπάνω προϋποθέσεις.

Οι περιπτώσεις που ακολουθούν δεν χαρακτηρίζονται μονοκατοικίες:

• Διώροφη οικοδομή με ισόγειο κατάστημα και 1ο όροφο κατοικία.
• Ισόγειο διαμέρισμα που βρίσκεται σε επαφή με άλλο ισόγειο.
• Ισόγεια επαγγελματική στέγη που βρίσκεται σε επαφή με άλλη μονοκατοικία. Τα πιο πάνω ισχύουν ανεξάρτητα αν έχει συσταθεί πράξη οριζόντιας ιδιοκτησίας.

Η Ενδειξη θέση-όροφος: Συμπληρώνεται ο όροφος που βρίσκεται η κατοικία π.χ. ισόγειο, 1ος, κ.λπ.

1. Κωδικοί 211-218-225: Συμπληρώνεται η επιφάνεια της κατοικίας. Στην επιφάνεια αυτήν περιλαμβάνονται η επιφάνεια του κύριου χώρου της κατοικίας καθώς και η επιφάνεια των χώρων της κατοικίας των οποίων την αυθαίρετη αλλαγή χρήσης έχετε νομιμοποιήσει με τον Ν. 4178/2013 και τον Ν. 3843/2010. Η επιφάνεια των χώρων της κατοικίας πρέπει να είναι σε ακέραιο αριθμό. Αν υπάρχει δεκαδικό ψηφίο στρογγυλοποιήστε στον αμέσως πλησιέστερο ακέραιο αριθμό (π.χ. 95,4 γράψτε 95, 95,5 γράψτε 96).
2. Κωδικοί 212-219-226: Συμπληρώνεται αθροιστικά η επιφάνεια των ιδιόκτητων ή μισθωμένων βοηθητικών χώρων (αποθήκη και χώρος στάθμευσης) που είναι ανεξάρτητοι π.χ. στο υπόγειο ή στον ακάλυπτο χώρο της ίδιας οικοδομής. Επίσης, στους κωδικούς αυτούς συμπληρώνεται και η επιφάνεια των ιδιόκτητων ή μισθωμένων βοηθητικών χώρων που είναι ανεξάρτητοι (αποθήκη και χώρος στάθμευσης) και η δ/νση αυτών διαφέρει από τη δ/νση της κατοικίας, αλλά η χρήση τους γίνεται για τις ανάγκες των φορολογουμένων ή των εξαρτωμένων μελών.
   Επισημαίνεται ότι η διαφορετική διεύθυνση των βοηθητικών χώρων αναγράφεται στο ίδιο πεδίο με τη διεύθυνση κατοικίας. Σε περίπτωση δεκαδικών ισχύουν όσα αναφέρονται στους προηγούμενους κωδικούς 211-218- 225 (κύριοι χώροι). Διευκρινίζεται ότι στους κωδικούς αυτούς δεν συμπληρώνεται η επιφάνεια του χώρου στάθμευσης σε πιλοτή. Επισημαίνεται, τέλος, ότι σε περίπτωση μονοκατοικίας λαμβάνεται αθροιστικά με την επιφάνεια των χώρων του γκαράζ και των αποθηκών και η τυχόν επιφάνεια των άλλων βοηθητικών χώρων, π.χ. του λεβητοστασίου και του κλιμακοστασίου.

Ημιυπαίθριοι χώροι

1. Κωδικοί 231-232-233: Συμπληρώνεται η επιφάνεια των χώρων (υπόγεια, πατάρια, ημιυπαίθριοι, κ.λπ.) των οποίων την αυθαίρετη αλλαγή χρήσης έχετε νομιμοποιήσει με τον Ν. 4178/2013 και τον Ν. 3843/2010. Επισημαίνεται ότι οι νομιμοποιήσεις των ημιυπαίθριων χώρων, σύμφωνα με τον Ν. 3843/2010, καθώς και οι νομιμοποιήσεις αυθαίρετων κατασκευών και αυθαίρετων αλλαγών χρήσης (υπόγεια, πατάρια, κ.λπ.) που πραγματοποιήθηκαν με τους Ν. 4178/2013 και Ν. 3843/2010, θα πρέπει να ληφθούν υπόψη στη συμπλήρωση του υποπίνακα της περίπτωσης 1.
2. Κωδικοί 213-214, 220-221, 227-228: Συμπληρώνεται το ποσό της συνιδιοκτησίας ή το ποσοστό συμμετοχής στη δαπάνη ενοικίου βάσει του μισθωτηρίου συμβολαίου σε περίπτωση μισθωμένης κατοικίας, του υπόχρεου ή της συζύγου, μόνο σε ακέραιο ποσοστό. Δηλαδή τυχόν δεκαδικά στρογγυλοποιούνται στην πλησιέστερη μονάδα (π.χ. 39,5% σε 40% ή 35,2% σε 35%). Αν το ποσοστό συνιδιοκτησίας ή ενοικίου έχει μεταβληθεί από οποιαδήποτε αιτία μέσα στο έτος, στους κωδικούς αυτούς θα καταχωρίσετε δύο εγγραφές με το αντίστοιχο ποσοστό.
3. Κωδικοί 215-222-229: Συμπληρώνονται οι μήνες ιδιοκατοίκησης ή μίσθωσης ή δωρεάν παραχώρησης, αν πρόκειται για μισθωμένη κατοικία, μέσα στο 2017.
4. Κωδικοί 216-223-230: Συμπληρώνεται η τιμή ζώνης που ισχύει την 31.12.2017 όταν η τιμή ζώνης είναι από 2.800 ευρώ και άνω.

Οι παραπάνω οδηγίες συμπλήρωσης ισχύουν και για την πρώτη και δεύτερη δευτερεύουσα κατοικία. Οταν κάποια από τις παραπάνω κατοικίες βρίσκεται σε περιοχή εκτός αντικειμενικού προσδιορισμού της αξίας των ακινήτων, τότε στα στοιχεία του ακινήτου συμπληρώνεται μόνο ο νομός και ο δήμος ή η κοινότητα, κατά περίπτωση.