Το πολυβραβευμένο ντεμπούτο του Χρήστου Νίκου

Μήλα (Ελλάδα, Πολωνία, Σλοβενία, 2020, 89')
★★★☆☆

● σκηνοθεσία: Χρήστος Νίκου
● ηθοποιοί: Αρης Σερβετάλης, Σοφία Γεωργοβασίλη

Ο κόσμος μας έχει πληγεί από... πανδημία αμνησίας. Ανθρωποι ξεχνούν όχι μόνο πρόσωπα, αλλά και αισθήσεις και συναισθήματα. Ο σαραντάχρονος Αρης αποφασίζει να ακολουθήσει ένα πρόγραμμα αποκατάστασης: με την καθοδήγηση δύο γιατρών, κάθε μέρα πρέπει σκόπιμα να βιώνει κάτι νέο και να το απαθανατίζει με μια πολαρόιντ. Στη διαδρομή του θα συμπορευτεί με την Αννα που κι αυτή μπαίνει στο πρόγραμμα για να χτίσει μια νέα, «κανονική» ζωή.

Το πολυταξιδεμένο και πολυβραβευμένο ντεμπούτο του Χρήστου Νίκου, που αποτέλεσε την πρεμιέρα του τμήματος Οριζόντων του Φεστιβάλ Βενετίας και υπήρξε η ελληνική πρόταση για το Οσκαρ Διεθνούς Ταινίας, στηρίζεται σ’ ένα οξύμωρο: υπερασπίζεται με πάθος την απλότητα στην ουσιαστική ανθρώπινη επικοινωνία, αλλά τη διατυπώνει με υπέρμετρο στιλιζάρισμα. Η φωτογραφία του Μπαρτόζ Σβινιάρσκι επιτείνει δεξιοτεχνικά την ψυχρότητα στο σύμπαν του Αρη ή τις κλεφτές στιγμές ζεστασιάς, το μοντάζ του Γιώργου Ζαφείρη χτίζει αυστηρά δομημένες «ρουμπρίκες» ή ενσταντανέ ζωής, η ερμηνεία του Αρη Σερβετάλη επιμένει στην αποστασιοποίηση, της Σοφίας Γεωργοβασίλη παίρνει μια ανάσα χιούμορ. Το ίδιο το σενάριο, με μια ενδιαφέρουσα και πρωτότυπη ιδέα στη βάση του, απογειώνει την αδεξιότητα της έκφρασης και τη συναισθηματική αμηχανία τόσο έντονα που, τελικά, μια ιστορία δυνάμει συγκινητική χάνει κάθε συναίσθημα, παγιδευμένη σ’ ένα σινεμά της επιτήδευσης που δοκιμάστηκε και πέρασε. Είναι, όμως, ξεκάθαρα αυτή η πρόθεση του Χρήστου Νίκου κι αυτό το όραμά του και το υπηρετεί με συνέπεια κι επιμονή.

▶ ΑΒΑΝΑ, ΑΘΗΝΑΙΑ, ΑΛΟΜΑ, ΜΑΡΓΑΡΙΤΑ, ΣΠΟΡΤΙΓΚ, ΤΑΙΝΙΟΘΗΚΗ ΛΑΪΣ
 

Ράφτης (Ελλάδα, 2020, 100')
★★½☆☆

● σκηνοθεσία: Σόνια Λίζα Κέντερμαν
● ηθοποιοί: Δημήτρης Ημελλος, Ταμίλα Κουλίεβα, Θανάσης Παπαγεωργίου

Ο Νίκος είναι ένα παλαιάς κοπής γεροντοπαλίκαρο. Πενηντάρης, εσωστρεφής, αφοσιωμένος στον πατέρα του, του οποίου το επάγγελμα ακολουθεί πιστά: είναι ράφτης και μάλιστα ποιοτικών ανδρικών κοστουμιών. Οταν η τράπεζα απειλεί να κατασχέσει το ραφτάδικο, ο Νίκος θα σκαρφιστεί, προς απόγνωση του μπαμπά του, τον τρόπο να κερδίσει χρήματα. Θα γίνει πλανόδιος πωλητής ρούχων και μάλιστα γυναικείων, ώς και νυφικών, μια και οι κυρίες ψωνίζουν περισσότερο.

Στην πρώτη ταινία της (βραβευμένη στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης και με διεθνή πρεμιέρα στο Φεστιβάλ του Ταλίν), η Κέντερμαν κάνει ένα φιλμ σκόπιμα κι ευπρόσδεκτα γλυκό, mainstream, φιλόξενο για το κοινό του θερινού σινεμά. Το κάνει, βέβαια, αυτό, ακολουθώντας την τυπολογία του παλιομοδίτικου σινεμά, τόσο σεναριακά, όσο και αισθητικά. Το περιβάλλον της είναι η παλιά Αθήνα, τα μικροεμπορικά του κέντρου, τα μπαλκόνια της κουτσομπόλας νοικοκυράς, μια ρετρό ευγένεια. Οι ήρωές της είναι εξίσου παραδοσιακοί στην ιδεολογία τους, καθώς όλα τα κορίτσια ονειρεύονται να γίνουν νύφες, οι χειριστικές μαμάδες το ίδιο κι οι άντρες να μπορέσουν να συντηρήσουν την οικογένειά τους. Ετσι κι αλλιώς, οι «παραδοσιακές», αλλά και τόσο συντηρητικές, κομεντί του ελληνικού σινεμά του ’60 διατηρούν ακόμα την προτίμηση του κοινού κι εκεί ακουμπά τη δαχτυλήθρα του ο «Ράφτης». Ο Δημήτρης Ημελλος στον πρωταγωνιστικό ρόλο κινείται, με μια ενδιαφέρουσα υποκριτική προσέγγιση, ανάμεσα στον Νίκο Σταυρίδη και τη σωματική κωμωδία του Ζακ Τατί, αλλά κι ο δικός του ήρωας μένει στην επιφάνεια, στην κεντρική ιδέα του, κυρίως εξαιτίας ενός σεναρίου που επιλέγει να μην πάει σε βάθος και να προτιμήσει χαριτωμένες (ή ατυχείς, σαν το κοριτσάκι που προφασίζεται καρκίνο της μαμάς του για ν’ ανεβάσει τις πωλήσεις) σεναριακές λύσεις. Με ένα πληθωρικό ρεσιτάλ του ενδυματολογικού τμήματος, ο «Ράφτης» ακολουθεί ένα πατρόν από το οποίο λείπουν η φρεσκάδα και η ακρίβεια, αλλά θα τυλίξει σαν ζεστό ζιπουνάκι τους θεατές που αποζητούν κινηματογραφική ασφάλεια.

Ενα Ησυχο Μέρος 2 (A Quiet Place Part II, ΗΠΑ, 2020, 97')
★★★½☆

● σκηνοθεσία: Τζον Κραζίνσκι
● ηθοποιοί: Εμιλι Μπλαντ, Μίλισεντ Σίμοντς, Νόα Τζουπ, Κίλιαν Μέρφι

Τίποτα δεν έχει αλλάξει για την οικογένεια Αμποτ – κι όλα είναι διαφορετικά. Αχώριστοι για να προστατεύουν ο ένας τον άλλον, θα συνεχίσουν να προσπαθούν να γλιτώσουν σιωπηλά από την τυφλή απειλή που ερεθίζεται από τους ήχους, έξω από το σπίτι τους αυτή τη φορά, σε νέα κτίρια-φυλακές, για να συνειδητοποιήσουν ότι οι εχθροί τους είναι, τελικά, περισσότεροι.

Εάν ο Τζον Κραζίνσκι έκανε πριν από δυο χρόνια την έκπληξη μ’ ένα πρωτότυπο, έντιμο, αγωνιώδες θρίλερ που χωρούσε και μπόλικες δόσεις συναισθηματισμού, φέτος κάνει την έκπληξη μ’ ένα σίκουελ που διατηρεί τις αρετές του και προσθέτει και μερικές ακόμα. Η δράση είναι εντονότερη, οι ανατροπές πιο απρόσμενες και, κυρίως, το σενάριο πιο τολμηρό στο σκοτάδι που φέρνει στη «σημερινή» αμερικανική κοινωνία.

Κρουέλα (Cruella, ΗΠΑ, Ην. Βασίλειο, 2021, 134')
★★★☆☆

● σκηνοθεσία: Κρεγκ Γκιλέσπι
● ηθοποιοί: Εμα Στόουν, Εμα Τόμσον, Τζόελ Φράι, Μαρκ Στρονγκ

Το μικρό, ορφανό κοριτσάκι με τα ασπρόμαυρα μαλλιά μεγαλώνει στο Λονδίνο του ’60 μαζί με τους δυο κολλητούς του, με μικροκλεψιές και ζαβολιές. Τα χρόνια περνούν, το ταλέντο της για την πρωτοποριακή μόδα είναι ορατό και μια δουλειά δίπλα στη διάσημη σχεδιάστρια βαρόνη Φον Χέλμαν μοιάζει με όνειρο. Αλλά η αποκάλυψη μιας σειράς από μυστικά θα μετατρέψουν το όνειρο σε εφιάλτη και τη φωτεινή Εστέλα σε εκδικητική Κρουέλα.

Η Disney καταπιάνεται ξανά (μετά τις animation του 1961 και live action του 1996 εκδοχές των «101 Σκυλιών της Δαλματίας») με το ρηξικέλευθο και πάντα μοντέρνο μυθιστόρημα της Ντόντι Σμιθ, αυτή τη φορά ως origin story της Κρουέλα ντε Βιλ. Με μια υπερβολικά μεγάλη διάρκεια, ο Κρεγκ Γκιλέσπι προσπαθεί να χωρέσει όλες τις ιστορίες και τα είδη, ταινία ενηλικίωσης, θρίλερ, δράση, εκδίκηση και κωμωδία, αλλά και να «αγκαλιάσει» το femme power και, επίσης, τις εμπνευσμένες πανκ σχεδιάστριες του ’70 με πρωτοστάτρια τη Βίβιεν Γουέστγουντ. Παρ’ όλα αυτά, όχι λιγότερο χάρη στις δυο απολαυστικές Εμα στους πρωταγωνιστικούς ρόλους, καταφέρνει να κρατήσει μια ενδιαφέρουσα (για ταινία της Disney, και πάλι) αισθητική και μια πετυχημένη εναλλαγή σε συγκίνηση και κέφι.

Ανάμεσά μας (Le jeune Ahmed, Βέλγιο, Γαλλία, 2019, 85')
★★½☆☆

● σκηνοθεσία: Ζαν-Πιερ και Λικ Νταρντέν
● ηθοποιοί: Ιντίρ Μπεν Αντί, Ολιβιέ Μπονό, Μιριέμ Ακεντιού

Ο νεαρός Αχμέντ έχει αλλάξει. Μεγαλώνει στη μουσουλμανική οικογένειά του στο Βέλγιο, αλλά, ακολουθώντας τα χνάρια του μεγαλύτερου ξαδέλφου του που «θυσιάστηκε» για την τζιχάντ, στρέφεται στη ριζοσπαστική θρησκεία, με την παραίνεση του ιμάμη του. Ακόμα περισσότερο, είναι αποφασισμένος να κάνει τα λόγια βίαιη πράξη.

Οι αδελφοί Νταρντέν, με το φιλμ που παρουσιάστηκε στο τελευταίο φεστιβάλ Κανών που τελέστηκε, δείχνουν και πάλι τη μαεστρία τους στη νατουραλιστική αποτύπωση της καθημερινότητας, στον ρυθμό της νεανικής καρδιάς. Αυτή τη φορά, ωστόσο, στηρίζονται σ’ ένα σενάριο που μιλά για τον θρησκευτικό φονταμενταλισμό χωρίς, ωστόσο, να έχει αποφασίσει ποια στάση κρατά, τι κρίνει και τι επικρίνει, εξαιρετικά απλοϊκά και, κυρίως, ολοκληρώνοντάς την μ’ ένα ανεκδιήγητο φινάλε χωρίς, στιγμή, να έχει αναζητήσει τις όποιες σχέσεις αιτιότητας. Σίγουρα όχι μία από τις καλύτερες ή πιο πνευματώδεις στιγμές τους.

Οι Κρουντς 2: Νέα Εποχή (The Croods: A New Age, ΗΠΑ, 2020, 95')

● σκηνοθεσία: Τζόελ Κρόφορντ
● με τις φωνές των: Κώστα Κόκλα, Νίκου Κουρή

Η θεότρελη προϊστορική οικογένεια των Κρουντς έχει επιβιώσει από τα πάντα: από φτερωτά θηρία κι από την πιθανή καταστροφή του κόσμου. Θα επιβιώσει, όμως, κι από την πρόκληση που θέτει μια αντίπαλη οικογένεια, οι Προχώβιοι, που ισχυρίζονται ότι είναι καλύτεροι σε όλα και δεν θέλουν τους Κρουντς για γείτονες; Δεύτερη περιπέτεια προϊστορικού χιούμορ, προβάλλεται μόνο μεταγλωττισμένη στα ελληνικά.

■ Επανεκδόσεις

● Γουονγκ Καρ-γουάι χ 3. Ρομαντισμός, «επαυξημένη» αισθητική, ποιητική διάθεση κι αιχμηρή μελαγχολία. Ολόκληρο το σινεμά του σπουδαίου σκηνοθέτη από το Χονγκ Κονγκ δεν είναι παρά μια συνεσταλμένη ανηφόρα πάθους. Σε διανομή του Cinobo, τρεις από τις ταινίες του της «πρώιμης εποχής» του βγαίνουν αυτή την εβδομάδα στις αίθουσες, σε ψηφιακά επεξεργασμένες, 4Κ κόπιες. Το «Chungking Express» με το οποίο εμείς, τουλάχιστον, γνωρίσαμε το λαχανιασμένο, αισθαντικό και μαζί κυνικό σύμπαν του, το νεονουάρ «Εκπτωτοι Αγγελοι» και το «Ευτυχισμένοι Μαζί» που παραμένει μία από τις πιο καθηλωτικές ερωτικές ιστορίες του σινεμά. Στην πορεία του καλοκαιριού θα ακολουθήσουν και η «Ερωτική Επιθυμία» και το «2046», όλες ταινίες που αποδεικνύουν τη διαφορά που κάνει η μεγάλη οθόνη κι η ομαδική θέαση.

● «Ζούσε τη ζωή της» («Vivre sa vie») του Ζαν-Λικ Γκοντάρ, 1962. Η Νανά έχει ανάγκη από λεφτά και για να τα εξασφαλίσει γίνεται πόρνη. Καθώς απομακρύνεται από την οικογένειά της, βιώνει μια ψευδαίσθηση ελευθερίας στα πεζοδρόμια του Παρισιού. Μία από τις ωραιότερες, ακόμα, ταινίες του Γκοντάρ, που ανέδειξε την Ανα Καρίνα.

● «Η ωραία της ημέρας» («Belle de jour») του Λουίς Μπουνιουέλ. Η Σεβερίν δεν βρίσκει πάθος στον γάμο της και το αναζητά ως πόρνη πολυτελείας. Η Κατρίν Ντενέβ σ’ έναν μεγαλειώδη ρόλο και μια υπερβατική ερμηνεία. Μια κλασική ταινία που, καθώς η ψυχαναλυτική διάστασή της γερνά, τόσο η ειρωνεία της προς την αστική τάξη αλλά και η αποτύπωση της γυναικείας ψυχοσύνθεσης, λάμπει πιο μοντέρνα παρά ποτέ.