«Σπίτι μου 2» Στεγαστικά δάνεια για απόκτηση κατοικίας

Αριθμ. 189973ΕΞ 2024 – ΦΕΚ Τεύχος Β 6894/16.12.2024
Κριτήρια αξιολόγησης της επιλεξιμότητας για το πρόγραμμα στεγαστικών δανείων προς φυσικά πρόσωπα «Σπίτι μου ΙΙ», με πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας και καθορισμός της διαδικασίας διάθεσης κεφαλαίων στην Ελληνική Αναπτυξιακή Τράπεζα Α.Ε. και τα Πιστωτικά Ιδρύματα.

ΟΙ ΥΠΟΥΡΓΟΙ
ΕΘΝΙΚΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ – ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΚΑΙ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ – ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΣΥΝΟΧΗΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΣ
αποφασίζουμε:

Άρθρο 1
Ορισμοί

Για τους σκοπούς της παρούσας νοούνται ως:

«Αξιολόγηση πιστοληπτικής ικανότητας»: η αξιολόγηση της προοπτικής να εξοφληθούν οι δανειακές υποχρεώσεις που απορρέουν από τη Σύμβαση Δανεισμού Τελικού Αποδέκτη.
«Αμοιβή Διαχείρισης»: η καταβλητέα από το Ελληνικό Δημόσιο στην Ελληνική Αναπτυξιακή Τράπεζα Α.Ε. (ΕΑΤ) και στο Πιστωτικό Ίδρυμα αμοιβή που διαμορφώνεται κατά τους όρους αγοράς, για την υλοποίηση του Προγράμματος κατά την εκτέλεση των Συμβάσεων που θα υπογράψουν.
«Δάνειο ΤΑΑ»: κάθε δάνειο με Κεφάλαια ΤΑΑ το οποίο χορηγείται σε Τελικό Αποδέκτη από κοινού και ισομερώς (50%-50%) με κεφάλαια και του Πιστωτικού Ιδρύματος, σύμφωνα με τους όρους της Σύμβασης Δανεισμού Τελικού Αποδέκτη. Το ύψος του δανείου υπολογίζεται σύμφωνα με το άρθρο 4 της παρούσας.
«Έγκριση υπαγωγής»: Η σχετική ενημέρωση της ΕΑΤ προς το Πιστωτικό Ίδρυμα κατόπιν των ελέγχων που περιγράφονται στο τρίτο εδάφιο της παρ. 7 του άρθρου 6 της παρούσας.
«Ειδική Υπηρεσία Συντονισμού Ταμείου Ανάκαμψης»: η αυτοτελής δημόσια υπηρεσία που έχει συσταθεί στο Υπουργείο Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών δυνάμει του άρθρου 271 του ν. 4738/2020, η οποία υπάγεται στον Υπουργό Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών και έχει ως σκοπό, μεταξύ άλλων, τον συντονισμό και την παρακολούθηση της υλοποίησης των προγραμμάτων και έργων τα οποία θα χρηματοδοτηθούν με κεφάλαια που θα αντλήσει το Ελληνικό Δημόσιο στο πλαίσιο της δανειακής σύμβασης, όπως εκάστοτε ισχύει μεταξύ του Ελληνικού Δημοσίου και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
«Επιχειρησιακή Συμφωνία»: Κάθε συμφωνία που υπογράφεται μεταξύ της Ελληνικής Αναπτυξιακής Τράπεζας Α.Ε. και εκάστου Πιστωτικού Ιδρύματος, το οποίο θα επιλεγεί να συμμετάσχει στο πρόγραμμα κατόπιν ανοικτής πρόσκλησης.
«Κεφάλαια ΤΑΑ»: τα κεφάλαια που θα αντλήσει το Ελληνικό Δημόσιο στο πλαίσιο και κατ’ εφαρμογή της δανειακής σύμβασης μεταξύ του Ελληνικού Δημοσίου και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, ως εκάστοτε ισχύει και θα τα διαθέσει για τη χρηματοδότηση του Προγράμματος «Σπίτι μου ΙΙ».
«Πρόγραμμα»: το πρόγραμμα στεγαστικών δανείων «Σπίτι μου ΙΙ», το οποίο υλοποιείται δυνάμει του άρθρου 197Α του ν. 4820/2021, και συγχρηματοδοτείται με δανειακούς πόρους του ΤΑΑ.
«Συμφωνία Χρηματοδότησης»: η συμφωνία που δυνάμει της παρ. 1 του άρθρου 197Α του ν. 4820/2021, υπογράφεται μεταξύ του Ελληνικού Δημοσίου, εκπροσωπούμενου από τον αρμόδιο για την Ειδική Υπηρεσία Συντονισμού Ταμείου Ανάκαμψης, Υπουργό και της Ελληνικής Αναπτυξιακής Τράπεζας Α.Ε. για την υλοποίηση του Προγράμματος «Σπίτι μου ΙΙ». Στη Συμφωνία περιγράφονται οι όροι και οι προϋποθέσεις της χρήσης των πόρων του Προγράμματος και περιλαμβάνονται κατ’ ελάχιστον οι υποχρεώσεις των συμβαλλόμενων μερών και των Πιστωτικών Ιδρυμάτων, η αμοιβή διαχείρισης και οι λοιπές δαπάνες, καθώς επίσης και η διαδικασία λύσης της Συμφωνίας και εκκαθάρισης του Προγράμματος.
«Σύμβαση Δανεισμού Τελικού Αποδέκτη»: η πιστωτική εμπραγμάτως εξασφαλισμένη σύμβαση δυνάμει της οποίας το Πιστωτικό Ίδρυμα χορηγεί σε έναν Τελικό Αποδέκτη πίστωση υπό τη μορφή δανείου με κεφάλαια ΤΑΑ. «Τελευταίο φορολογικό έτος»: Το αμέσως προηγούμενο του έτους υποβολής αίτησης έτος, εφόσον η υποβολή των δηλώσεων φορολογίας εισοδήματος έχει εκκινήσει.
«Τελικός Αποδέκτης»: κάθε φυσικό πρόσωπο, το οποίο είναι επιλέξιμο για το Πρόγραμμα κατά τα οριζόμενα στο άρθρο 3 και έχει συνάψει Σύμβαση Δανεισμού Τελικού Αποδέκτη.

Άρθρο 2
Σκοπός – πεδίο εφαρμογής

1. Με την παρούσα απόφαση ρυθμίζονται τα ειδικότερα θέματα σχετικά με τη λειτουργία του Προγράμματος στεγαστικών δανείων «Σπίτι μου ΙΙ» (εφεξής Πρόγραμμα), το οποίο υλοποιείται δυνάμει του άρθρου 197Α του ν. 4820/2021
2. Το Πρόγραμμα εντάσσεται στη Στεγαστική Πολιτική και στοχεύει στον μετριασμό του στεγαστικού προβλήματος της Ελλάδας.
3. Το ύψος χρηματοδότησης για τα δάνεια του Προγράμματος και η αναλογούσα αμοιβή διαχείρισης της ΕΑΤ και των Πιστωτικών Ιδρυμάτων, που συμμετέχουν στο Πρόγραμμα καλύπτεται από κεφάλαια ΤΑΑ και ανέρχεται στο ένα δισεκατομμύριο (1.000.000.000) ευρώ.
4. Η χρηματοδότηση για την πληρωμή επιδοτούμενων τόκων, λοιπών απρόβλεπτων πρόσθετων εξόδων, λοιπών δαπανών του Προγράμματος και της αναλογούσας αμοιβής διαχείρισης της ΕΑΤ, ως φορέα υλοποίησης/δικαιούχος του έργου της παρούσας παραγράφου, καλύπτεται από το εθνικό σκέλος του Π.Δ.Ε. του Υπουργείου Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, το οποίο ορίζεται ως φορέας χρηματοδότησης.
5. Το Πρόγραμμα αφορά στη δημιουργία χρηματοδοτικού μέσου συγχρηματοδοτούμενων στεγαστικών δανείων προς φυσικά πρόσωπα βάσει συγκεκριμένων κριτηρίων επιλεξιμότητας, για την απόκτηση της πρώτης κατοικίας τους εντός της ελληνικής επικράτειας.
6. Το Ελληνικό Δημόσιο, εκπροσωπούμενο από τον αρμόδιο για την Ειδική Υπηρεσία Συντονισμού του Ταμείου Ανάκαμψης (εφεξής ΕΥΣΤΑ) Υπουργό, αναθέτει τη διαχείριση του προγράμματος στην Ελληνική Αναπτυξιακή Τράπεζα Α.Ε. (εφεξής ΕΑΤ), σύμφωνα με τα οριζόμενα στη Συμφωνία Χρηματοδότησης.

Άρθρο 3
Κριτήρια Επιλεξιμότητας και Δικαιούχοι του Προγράμματος

1. Το Πρόγραμμα αφορά στη δημιουργία χρηματοδοτικού μέσου συγχρηματοδοτούμενων στεγαστικών δανείων προς φυσικά πρόσωπα, βάσει συγκεκριμένων κριτηρίων επιλεξιμότητας.

2. Δικαιούχοι του Προγράμματος είναι φυσικά πρόσωπα που συμπληρώνουν, κατά την 31η Δεκεμβρίου του έτους υποβολής της αίτησης, το εικοστό πέμπτο (25) έτος ηλικίας κατ’ ελάχιστο και το πεντηκοστό (50) έτος ηλικίας κατά μέγιστο ή σύζυγοι ή πρόσωπα που συνδέονται με σύμφωνο συμβίωσης, εφόσον ο ένας (1) εκ των δύο (2) συμπληρώνει κατά την 31η Δεκεμβρίου του έτους υποβολής της αίτησης, το εικοστό πέμπτο (25) έτος ηλικίας κατ’ ελάχιστο και το πεντηκοστό (50) έτος ηλικίας κατά μέγιστο, εφόσον:

α) Πληρούν τα εισοδηματικά κριτήρια που αναφέρονται στον πίνακα που ακολουθεί, ανάλογα με την οικογενειακή κατάστασή τους:

Ως προς το κατώτατο εισοδηματικό όριο των €10.000 λαμβάνεται υπόψη το σύνολο των ετήσιων φορολογητέων εισοδημάτων -πραγματικών ή τεκμαρτών- ανεξαρτήτως της πηγής προέλευσης και του κωδικού εγγραφής τους στη Δήλωση Φορολογίας Εισοδήματος Φυσικών Προσώπων του τελευταίου φορολογικού έτους, πλέον των εισοδημάτων, επίσης του τελευταίου φορολογικού έτους που αφορούν αποκλειστικά σε συντάξεις και προνοιακά επιδόματα των εξαρτώμενων τέκνων τους.
Ως προς το ανώτατο ανά περίπτωση εισοδηματικό όριο, στο ετήσιο φορολογητέο εισόδημα -πραγματικό ή τεκμαρτό- ανεξαρτήτως κατηγορίας και του κωδικού εγγραφής του στη Δήλωση Φορολογίας Εισοδήματος Φυσικών Προσώπων του τελευταίου φορολογικού έτους, δεν περιλαμβάνεται το εισόδημα εκείνο, το οποίο αθροιστικά απαλλάσσεται από το φόρο εισοδήματος του ν. 4172/2013, σύμφωνα με το ισχύον πλαίσιο για το έτος 2024, για τη λήψη του επιδόματος θέρμανσης.
Για τους έγγαμους/μέρη συμφώνου συμβίωσης αξιολογείται το ετήσιο οικογενειακό φορολογητέο -πραγματικό ή τεκμαρτό- εισόδημα, ανεξαρτήτως εάν οι σύζυγοι/ μέρη συμφώνου συμβίωσης κάνουν κοινή ή χωριστή Δήλωση Φορολογίας Εισοδήματος Φυσικών Προσώπων.
Ο μέσος όρος εισοδημάτων των τριών τελευταίων φορολογικών ετών λαμβάνεται υπόψη στην περίπτωση που το εισόδημα του τελευταίου φορολογικού έτους, υπερβαίνει το ανώτατο εισοδηματικό όριο κατά τα ανωτέρω. Στην περίπτωση αυτή, η οικογενειακή κατάσταση του αιτούντος κατά την ημερομηνία υποβολής της αίτησης, λογίζεται ότι ισχύει και για τα τρία τελευταία φορολογικά έτη.
β) Δεν διαθέτουν ακίνητο κατάλληλο για κατοικία τους, κατά τα οριζόμενα στην περ. στ’ της παρ. 1 του άρθρου 5 της παρούσας.

Άρθρο 4
Ύψος δανείου, όροι και προϋποθέσεις χορήγησης

1. Τα χαρακτηριστικά του δανείου ΤΑΑ που χορηγείται στο πλαίσιο του Προγράμματος «Σπίτι μου ΙΙ» είναι τα κάτωθι:
1.1. Χορηγείται για την αγορά πρώτης κατοικίας των δικαιούχων μετά των τυχόν παραρτημάτων και παρακολουθημάτων αυτής, αξίας μέχρι διακόσιες πενήντα χιλιάδες (250.000) ευρώ, όπως αυτή προσδιορίζεται στο συμβόλαιο αγοράς.
1.2. Καλύπτει έως το ενενήντα τοις εκατό (90%) της αξίας του ακινήτου, όπως αυτή αναγράφεται στο συμβόλαιο αγοράς, με ανώτατο όριο ποσού δανείου τις εκατόν ενενήντα χιλιάδες (190.000) ευρώ. Το υπολειπόμενο τίμημα καλύπτεται από ίδιους πόρους του Τελικού Αποδέκτη.
1.3. Απαλλάσσεται από την εισφορά της παρ. 3 του άρθρου 1 του ν. 128/1975 (Α’ 178) για το σύνολο του κεφαλαίου και εξαιρείται από τα οριζόμενα στον ν. 4438/2016 (Α’ 220).
1.4. Το ύψος του δανείου εξαρτάται από την πιστοληπτική ικανότητα του Τελικού Αποδέκτη, όπως αυτή αξιολογείται από το Πιστωτικό Ίδρυμα, καθώς και από την εκτίμηση της εμπορικής αξίας του ακινήτου, κατόπιν του τεχνικού ελέγχου του Πιστωτικού Ιδρύματος.
1.5. Η διάρκεια αποπληρωμής του είναι από τρία (3) κατ’ ελάχιστο και έως τριάντα (30) έτη, χωρίς περίοδο χάριτος, ενώ τυχόν εξόφληση μερικώς ή ολικώς του δανείου οποτεδήποτε πριν την ημερομηνία λήξης του, πραγματοποιείται άνευ οποιασδήποτε ποινής ή άλλης επιβάρυνσης του Τελικού Αποδέκτη.
1.6. Το δάνειο χρηματοδοτείται κατά πενήντα τοις εκατό (50%) από πόρους του δανειακού σκέλους του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (ΤΑΑ) και κατά πενήντα τοις εκατό (50%) από ίδιους πόρους Πιστωτικού Ιδρύματος που λειτουργεί νομίμως στην Ελλάδα και συμμετέχει στο Πρόγραμμα.
1.7. Το Πιστωτικό Ίδρυμα και το Ελληνικό Δημόσιο στο πλαίσιο του προγράμματος συμμετέχουν κατ’ ελάχιστον με όρους σύμμετρης ικανοποίησης (pari passu) ως προς τις εξασφαλίσεις, προπληρωμές/αποπληρωμές και εν γένει απαιτήσεις.
1.8. Προς εξασφάλιση του δανείου λαμβάνεται ως εμπράγματη εξασφάλιση το αποκτηθέν ακίνητο σε ποσοστό που δεν θα ξεπερνά το 120% του ποσού του δανείου, ενώ δεν επιτρέπεται η παροχή προσωπικής εγγύησης τρίτου για τη χορήγησή του.
1.9. Το δάνειο του Προγράμματος δεν δύναται να χρησιμοποιηθεί για την αναχρηματοδότηση υφιστάμενου δανείου.
1.10. Για το ποσό του δανείου που χρηματοδοτείται από το ΤΑΑ δεν οφείλεται από τον Τελικό Αποδέκτη, συμβατικός τόκος, ήτοι στο ποσό που χρηματοδοτείται από το ΤΑΑ εφαρμόζεται συμβατικό επιτόκιο 0%. Για το ποσό δανείου που χρηματοδοτείται από το Πιστωτικό Ίδρυμα εφαρμόζεται επιτόκιο μικρότερο ή ίσο του ανώτατου περιθωρίου επιτοκίου που δηλώνεται από το Πιστωτικό Ίδρυμα, στο στάδιο της υποβολής φακέλου κατόπιν ανοικτής Πρόσκλησης και το οποίο αποτυπώνεται στην Επιχειρησιακή Συμφωνία. Το επιτόκιο εκάστης Σύμβασης Δανεισμού Τελικού Αποδέκτη που θα προκύπτει βάσει της αξιολόγησης πιστοληπτικής ικανότητας αυτού κατά την πιστωτική πολιτική και εσωτερικές διαδικασίες του Πιστωτικού Ιδρύματος, δεν δύναται να υπερβαίνει το ανώτατο περιθώριο επιτοκίου που το Πιστωτικό Ίδρυμα έχει δηλώσει κατά τα ανωτέρω και σε καμία περίπτωση δε θα υπερβαίνει εκείνο που κατά κανόνα εφαρμόζει το Πιστωτικό Ίδρυμα σε εμπραγμάτως εξασφαλισμένα στεγαστικά δάνεια. Η μονομερής αύξηση του ανώτατου περιθωρίου επιτοκίου δεν είναι επιτρεπτή. Τα περιθώρια επιτοκίου που εφαρμόζουν τα Πιστωτικά Ιδρύματα που συμμετέχουν στο Πρόγραμμα δημοσιοποιούνται.
1.11. Αν ο Τελικός Αποδέκτης είναι κατά την ημερομη-νία υποβολής της αίτησης χρηματοδότησης, τρίτεκνος ή πολύτεκνος, οι συμβατικοί τόκοι για το μέρος δανείου που χρηματοδοτείται από το Πιστωτικό Ίδρυμα, επιδοτούνται κατά 50%, καθ’ όλη τη διάρκεια του Δανείου, από το εθνικό σκέλος του Π.Δ.Ε. του Υπουργείου Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών/φορέας χρηματοδότησης. Όσοι Τελικοί Αποδέκτες καταστούν τρίτεκνοι ή πολύτεκνοι μετά τη σύναψη του δανείου ΤΑΑ, η επιδότηση επιτοκίου ξεκινά μετά την υποβολή στο Πιστωτικό Ίδρυμα των απαιτούμενων δικαιολογητικών και αφορά στην υπολειπόμενη διάρκεια αποπληρωμής του δανείου ΤΑΑ. Κατ’ εξαίρεση επιδότηση επιτοκίου δικαιούνται, και όσοι κατά την ημερομηνία υποβολής της αίτησης χρηματοδότησης έχουν δύο τέκνα και αποκτούν την πρώτη κατοικία τους στους Δήμους Ορεστιάδας ή Σουφλίου ή Διδυμοτείχου, της Περιφερειακής Ενότητας Έβρου.
2. Κριτήρια επιλεξιμότητας αποκτώμενου ακινήτου:
2.1. Η αγορά του ακινήτου δεν μπορεί να γίνει από συγγενή εξ’ αίματος ή εξ’ αγχιστείας Α’ ή Β’ βαθμού του πωλητή ή από σύζυγο ή πρόσωπο που συνδέεται με σύμφωνο συμβίωσης με αυτόν.
2.2. Το ακίνητο που αποκτάται υφίσταται νόμιμα.
2.3. Το ακίνητο που αποκτάται αποτελεί ενιαία αυτοτελή οριζόντια ιδιοκτησία ή μονοκατοικία, και η έκτασή του δεν υπερβαίνει τα εκατόν πενήντα (150) τετραγωνικά μέτρα (τ.μ.). Στα τετραγωνικά μέτρα (τ.μ.) του προηγούμενου εδαφίου δεν προσμετρώνται αυτά που αποτυπώνονται στο συμβόλαιο αγοράς ως παραρτήματα – παρακολουθήματα.
2.4. Το ακίνητο που αποκτάται βρίσκεται επί οικοδομής ή αποτελεί οικοδομή, η οποία έχει κατασκευαστεί έως τις 31.12.2007, βάσει της περ. ι) της παρ. 1 του άρθρου 5 της παρούσας.
2.5. Το ακίνητο αποκτάται κατά πλήρη κυριότητα από τον Τελικό Αποδέκτη ή τους Τελικούς Αποδέκτες, αν πρόκειται για συζύγους ή μέρη συμφώνου συμβίωσης και είναι κατάλληλο και διαθέσιμο προς ιδιοκατοίκηση από αυτόν/ούς και δεν βρίσκεται σε ημιτελή κατάσταση.
3. Τα πιστωτικά ιδρύματα καλούνται να συμμετάσχουν στο πρόγραμμα μέσω ανοικτής πρόσκλησης που απευθύνει η ΕΑΤ, χωρίς οποιονδήποτε αποκλεισμό ή περιορισμό.
4. Σύμβαση Δανεισμού Τελικού Αποδέκτη στο πλαίσιο του Προγράμματος, δύναται να συναφθεί μετά την υπογραφή της οικείας Επιχειρησιακής Συμφωνίας μεταξύ της ΕΑΤ και των Πιστωτικών Ιδρυμάτων, που επελέγησαν να συμμετάσχουν στο Πρόγραμμα κατόπιν ανοικτής πρόσκλησης.
5. Κατά τη διάρκεια του δανείου ΤΑΑ απαγορεύεται και είναι αυτοδικαίως άκυρη οποιαδήποτε εμπράγματη σύμβαση που έχει ως αντικείμενο τη μεταβίβαση ή την επιβάρυνση του αποκτηθέντος ακινήτου, πλην αυτής που απαιτείται για παροχή εξασφάλισης για το δάνειο ΤΑΑ και για τυχόν στεγαστικό δάνειο, που αφορά σε εργασίες επισκευής ή ανακαίνισης αποκλειστικά επί του ακινήτου αυτού. Η μεταβίβαση του αποκτηθέντος ακινήτου είναι εφικτή μόνο κατόπιν ολοσχερούς εξόφλησης του δανείου ΤΑΑ, καθώς αυτό δεν μεταβιβάζεται.
6. H εκμίσθωση του αποκτηθέντος ακινήτου, πριν τη συμπλήρωση επτά (7) ετών από την ημερομηνία υπογραφής της Σύμβασης Δανεισμού Τελικού Αποδέκτη, καταρχήν απαγορεύεται και αποτελεί λόγο καταγγελίας αυτής. Εξαίρεση δύναται να δικαιολογηθεί, εφόσον ο Τελικός Αποδέκτης αποδείξει επαρκώς σε περίπτωση ελέγχου, τις αντικειμενικές περιστάσεις που κατέστησαν αδύνατη τη χρήση του αποκτηθέντος ακινήτου ως κύριας κατοικίας του, όπως ιδίως εύρεση εργασίας ή υπηρεσιακή μεταβολή σε τόπο διαφορετικής περιφερειακής ενότητας από εκείνη όπου βρίσκεται το ακίνητο ή μόνιμη μετακίνηση στο εξωτερικό.

Αναλυτικά το πλήρες κείμενο των διατάξεων της ΚΥΑ Αριθμ. 189973ΕΞ 2024 – ΦΕΚ Τεύχος Β 6894/16.12.2024

Δημοσιεύτηκε στον Οδηγό του Πολίτη (https://www.odigostoupoliti.eu)