Ergasianews.gr Η δυνατή φωνή του κόσμου της μισθωτής εργασίας!
«Δεν υπάρχει δωρεάν γεύμα». Η προσφιλής, ιδιαίτερα στον χώρο των νεοφιλελεύθερων αναλυτών, αυτή φράση ήρθε η ώρα να δοκιμάσει την αλήθεια της και στο ζήτημα της μεγάλης και απότομης αύξησης των στρατιωτικών δαπανών στην ευρωπαϊκή ήπειρο. Στην πρόσφατη άτυπη σύνοδο κορυφής συμφωνήθηκε να ισχύσει η εθνική ρήτρα διαφυγής όσον αφορά τις δαπάνες για στρατιωτικούς εξοπλισμούς, δηλαδή να μην υπολογίζονται αυτές οι δαπάνες στο όριο του ελλείμματος 3% που ελέγχει η Επιτροπή στο πλαίσιο του Συμφώνου Σταθερότητας.
Ωστόσο, πέρα από το γεγονός ότι απομένει να συμφωνηθούν σημαντικές «λεπτομέρειες» στη σύνοδο κορυφής της 20ής Μαρτίου, υπάρχουν δύο σημαντικά ζητήματα που δεν αντιμετωπίζει η ρήτρα διαφυγής: Πρώτο, το ετήσιο πλαφόν των καθαρών πρωτογενών δαπανών θα εξακολουθήσει να ισχύει. Δεύτερο, εκτός από την Κομισιόν, υπάρχουν και οι… αγορές, οι οποίες δεν… γνωρίζουν από ρήτρες διαφυγής.
Αύξηση κόστους δανεισμού…
Οι αγορές απέδειξαν την προηγούμενη βδομάδα ότι η ρήτρα διαφυγής δεν τις αφορά. Οι αποδόσεις των ευρωπαϊκών κρατικών ομολόγων αναφοράς έκαναν θεαματικό άλμα, καθώς οι αγορές ετοιμάζονται για τη μεγάλη αύξηση των στρατιωτικών δαπανών του μπλοκ. Οπως δείχνει ο πίνακας, σε αντίθεση με τις ΗΠΑ και το Ηνωμένο Βασίλειο, όπου η αύξηση των αποδόσεων ήταν σχετικά χαμηλή, στην περίπτωση των ευρωπαϊκών χωρών οι αυξήσεις ήταν θεαματικές. Συνήθως, όταν αυξάνονται συντονισμένα οι αποδόσεις, η αύξηση είναι μεγαλύτερη στα ομόλογα της ευρωπαϊκής περιφέρειας και μικρότερη στα ομόλογα του κέντρου. Αυτή τη φορά, τη μεγαλύτερη αύξηση γνώρισε η απόδοση του γερμανικού 10ετούς ομολόγου αναφοράς.
Με αυτόν τον τρόπο οι αγορές έστειλαν το μήνυμα ότι θα υποδεχτούν τις αυξημένες εκδόσεις πολεμικών ομολόγων με αύξηση του κόστους δανεισμού τόσο για την Ε.Ε. όσο και για τις επιμέρους χώρες-μέλη, που δεν θα περιοριστεί μόνο στα πολεμικά ομόλογα, αλλά θα διαχυθεί στο σύνολο του κρατικού δανεισμού και θα παρασύρει προς τα πάνω και το κόστος δανεισμού του ιδιωτικού τομέα.
Ταυτόχρονα, οι αυξημένες επενδύσεις σε ευρωπαϊκά κρατικά ομόλογα ανεβάζουν την ισοτιμία του ευρώ σε σχέση με το δολάριο, με την ισοτιμία του ευρωνομίσματος να εκτιμάται ότι θα κινηθεί προς την περιοχή του 1,10.
…και περισσότερη λιτότητα
Καθώς η ρήτρα διαφυγής για τις στρατιωτικές δαπάνες αντικειμενικά υπονομεύει την αξιοπιστία του νέου ευρωπαϊκού Συμφώνου Σταθερότητας, για να κρατηθούν οι ισορροπίες θα πρέπει η αύξηση των στρατιωτικών δαπανών να αντισταθμιστεί, κατά ένα αξιόλογο μέρος τους, από περικοπές άλλων κατηγοριών δαπανών. Το πρόταγμα για δαπάνες που θα αυξάνουν την ανταγωνιστικότητα και ανθεκτικότητα του μπλοκ και των επιμέρους χωρών-μελών δεν επιτρέπει να στραφούν οι περικοπές δαπανών σε αυτόν τον τομέα. Ετσι, απομένει για να δεχθεί όλη την πίεση των περικοπών ο τομέας των κοινωνικού χαρακτήρα δαπανών. Ηδη το Σύμφωνο Σταθερότητας έχει εισαγάγει το μέτρο του ετήσιου πλαφόν στις πρωτογενείς δαπάνες, κι αυτό πιθανότατα θα αποδειχθεί η «κερκόπορτα» για ένα κύμα περικοπών των κοινωνικού χαρακτήρα δαπανών, εντείνοντας τη λιτότητα σε ευρωπαϊκό επίπεδο.
Οι αγορές καραδοκούν
Η ρήτρα διαφυγής για τις στρατιωτικές δαπάνες δεν σημαίνει ότι οι δαπάνες αυτές δεν θα είναι πραγματικές και ότι δεν θα αυξάνουν το πραγματικό έλλειμμα και επομένως το χρέος. Η ρήτρα διαφυγής δεν έχει τη μαγική ιδιότητα να… εξαφανίζει τις δαπάνες αυτές μόνο και μόνο επειδή η Επιτροπή δεν θα τις υπολογίζει στον έλεγχο του ορίου του ελλείμματος. Εξάλλου, η Επιτροπή δεν είναι ο μόνος ούτε καν ο σημαντικότερος «ελεγκτής». Η... τιμή αυτή ανήκει δικαιωματικά στις αγορές, οι οποίες με τη θεαματική αύξηση των αποδόσεων των κρατικών ομολόγων και επομένως με την αύξηση του κόστους δανεισμού επέδειξαν ακαριαία ανακλαστικά.
Ομως, εδώ προκύπτει ένα συνολικότερο ζήτημα: Οι «τρύπες» που ανοίγουν στο ευρωπαϊκό δημοσιονομικό οικοδόμημα με τη ρήτρα διαφυγής για τις στρατιωτικές δαπάνες θα κάνουν τους οίκους αξιολόγησης και τις αγορές πιο «αυστηρές» απέναντι στο αξιόχρεο των κρατών-μελών. Οι σχέσεις των αγορών με το μπλοκ και τις επιμέρους χώρες-μέλη είναι σε διαδικασία επαναξιολόγησης σε συνθήκες επιβαρυντικές για το αξιόχρεό τους.
