Η Γερμανία ανακαλύπτει τα «καλά χρέη»

Το γερμανικό Κοινοβούλιο ενέκρινε την αναθεώρηση του Συντάγματος για το «φρένο του χρέους». Τώρα όμως αρχίζουν τα δύσκολα, σχολιάζει ο Γιάννης Παπαδημητρίου.«Η Γερμανία επιστρέφει» δηλώνει ο Χριστιανοδημοκράτης Φρίντριχ Μερτς. Για «ιστορική στιγμή» κάνει λόγο ο συμπρόεδρος των Σοσιαλδημοκρατών (SPD) Λαρς Κλίνγκμπαϊλ. Οι εποχές αλλάζουν, τα σύννεφα στον γεωπολιτικό ορίζοντα πυκνώνουν.

H Γερμανία εγκαταλείπει τη λογική της «Σουαβής νοικοκυράς», η οποία είναι ικανή να φτιάχνει αριστουργήματα από τα υπολείμματα της προηγούμενης εβδομάδας και να προγραμματίζει εγκαίρως τα ψώνια της για να μειώσει το κόστος, ενώ κατά κανόνα ξοδεύει λιγότερα από όσα εισπράττει.

Ήταν η λογική που ενέπνευσε το συνταγματικά κατοχυρωμένο «φρένο του χρέους» και τον «ισοσκελισμένο προϋπολογισμό» την εποχή της παντοδυναμίας του Βόλφγκανγκ Σόιμπλε. Οι αγορές επιβράβευσαν βέβαια την προσήλωση στην αυστηρή δημοσιονομική πειθαρχία και το Βερολίνο δανειζόταν ακόμη και με αρνητικό επιτόκιο στο απόγειο της ευρω-κρίσης, με άλλα λόγια οι επενδυτές πλήρωναν τη Γερμανία για να της εμπιστευθούν τις οικονομίες τους.

Η ειρωνεία της ιστορίας

Να όμως που τυχαίνει ο κλήρος στο «πολιτικό τέκνο» του Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, τον μελλοντικό καγκελάριο Φρίντρις Μερτς, να κάνει στροφή 180 μοιρών σε αυτή την «ιστορική στιγμή». Ιστορικών διαστάσεων θα είναι, αν μη τι άλλο, ο όγκος του χρέους. Στα 80 χρόνια που πέρασαν από την ίδρυση της Ομοσπονδιακής Γερμανίας το χρέος της χώρας δεν ξεπέρασε τα 2,4 τρισεκατομμύρια ευρώ. Τώρα, μέσα σε λίγες εβδομάδες, δρομολογείται επιπλέον χρέος ενός τρισεκατομμυρίου με κοινοβουλευτικές διαδικασίες-εξπρές (και με την οικονομική επιθεώρηση Handelsblatt να ανεβάζει μάλιστα τον μελλοντικό λογαριασμό στα 1,7 τρις).

Βέβαια, δεν έχει σημασία μόνο πόσα χρωστάει κανείς, αλλά και ποιος χρωστάει. Το χρέος των ΗΠΑ φτάνει τα 36 τρισεκατομμύρια δολάρια και κάθε δευτερόλεπτο που περνάει προστίθενται άλλα 60.000 δολάρια. Στην Ιαπωνία το χρέος υπερβαίνει το 215% του ΑΕΠ. Και οι δύο χώρες, ωστόσο, δεν έχουν πρόβλημα να αναχρηματοδοτήσουν τις οφειλές τους.

Εξάλλου, οι περισσότεροι οικονομολόγοι κάνουν τη διάκριση ανάμεσα στο «καλό χρέος» για παραγωγικούς σκοπούς, όπως η χρηματοδότηση στρατηγικών επενδύσεων, και το «κακό χρέος» που εξυπηρετεί απλώς καταναλωτικούς σκοπούς. Η Ελλάδα του 2015 ήταν ασφαλώς η δεύτερη περίπτωση. Η Γερμανία του 2025 υποτίθεται ότι θα είναι η πρώτη περίπτωση. Θα είναι όμως, πράγματι;

Στο «παζάρι» μεταξύ Χριστιανοδημοκρατών, Σοσιαλδημοκρατών και Πρασίνων που ήταν απαραίτητο ώστε να διασφαλιστεί πλειοψηφία 2/3 για την αναθεώρηση στο Γερμανικό Σύνταγμα, πολλές επιθυμίες εκφράστηκαν και πολλά δισεκατομμύρια άλλαξαν χέρια. Έκδηλη είναι η ανησυχία ότι η «βροχή δισεκατομμυρίων» μπορεί να αξιοποιηθεί και για παροχές με πελατειακά κριτήρια. Αλλά ακόμη κι αν δεν γίνει αυτό, ο μελλοντικός καγκελάριος Φρίντριχ Μερτς αναγκαστικά κινείται σε αχαρτογράφητα ύδατα με κόντρα άνεμο.

Πολιτικό ναρκοπέδιο για τον Μερτς

Πρώτος σκόπελος είναι οι πολιτικές αντιδράσεις. Με τον «αέρα» της αξιωματικής αντιπολίτευσης η «Εναλλακτική για τη Γερμανία» (AfD) θα προβάλει εμπόδια, όπου μπορεί. (Ήδη στην πρώτη της δήλωση μετά την ψηφοφορία της Τρίτης, η συμπροεδρεύουσα της AfD Αλίς Βάιντελ κατηγόρησε τον Μερτς για την «μεγαλύτερη εξαπάτηση ψηφοφόρων στην ιστορία της χώρας»).

Το ίδιο θα κάνουν, για δικούς τους λόγους, το Κόμμα της Αριστεράς (Die Linke) και οι Φιλελεύθεροι (FDP), οι οποίοι δεν εκπροσωπούνται πλέον στην Ομοσπονδιακή Βουλή, αλλά δίνουν το παρών σε τοπικά Κοινοβούλια, καθώς και στην Ευρωβουλή. Το ότι ο πρώην γενικός γραμματέας των Χριστιανοδημοκρατών (CDU) και άλλοτε συνεργάτης του Μερτς, Μάριο Τσάγια, καταψήφισε την αναθεώρηση του Συντάγματος, δείχνει ότι υπάρχουν σοβαρές αντιρρήσεις και εντός του μελλοντικού κυβερνητικού στρατοπέδου.

Ακολουθεί ο σκόπελος του Συνταγματικού Δικαστηρίου, στο οποίο ήδη προσέφυγε η AfD. Με ενδιαφέρον αναμένεται όμως και η ετυμηγορία των αγορών. Η Γερμανία δεν θέλει σε καμία περίπτωση να απωλέσει την άριστη αξιολόγηση του «τριπλού Α», όπως έχει συμβεί στη γειτονική Γαλλία, με αποτέλεσμα οι αποδόσεις των γαλλικών ομολόγων να σκαρφαλώνουν σήμερα στα υψηλότερα επίπεδα των τελευταίων 10 ετών. Ήδη ο οίκος Fitch κάνει λόγο για «μέτρα εξυγίανσης του προϋπολογισμού» που καλείται να λάβει η μελλοντική κυβέρνηση Μερτς.

Διαβάστε τις Ειδήσεις σήμερα και ενημερωθείτε για τα πρόσφατα νέα.
Ακολουθήστε το Skai.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.