Η οδύσσεια ενός κτιρίου κι ενός οράματος για τον σύγχρονο πολιτισμό

Παρότι έχουν δαπανηθεί περισσότερα από 9 εκατομμύρια ευρώ για την ανακατασκευή του κτιρίου του πρώην ξενοδοχείου Acropole Palace, στην Πατησίων, όπου πρόκειται να στεγαστεί το «Κέντρο Πολιτισμού και Δημιουργίας Ακροπόλ», θα χρειάζεται σε λίγο εκ νέου συντήρηση και ας μην έχει λειτουργήσει ούτε μία ημέρα. Οι εργασίες αποκατάστασής του ξεκίνησαν το 2013, είχαν ολοκληρωθεί το 2018 κατά 75% και πλήρως το 2019 οπότε και παραδόθηκε, ολοκαίνουργιο και λειτουργικό, στο υπουργείο Πολιτισμού. Το ερώτημα είναι γιατί σήμερα, έξι χρόνια μετά την ολοκλήρωσή του και πέντε χρόνια μετά τον νόμο που ψήφισε η κυβέρνηση Μητσοτάκη για τη λειτουργία του, παραμένει κλειστό; Πότε θα ανοίξει και ποιος θα είναι ο προσανατολισμός του; Θα μιλάμε πάλι για μια χαμένη ευκαιρία για τον σύγχρονο πολιτισμό; Τελικά το υπουργείο Πολιτισμού δεν μπορεί ή δεν θέλει να λειτουργήσει ο κόμβος πολιτισμού όπως έχει σχεδιαστεί μέχρι σήμερα;

Πολλοί εργάστηκαν για την ολοκλήρωση του έργου -άλλοι περισσότερο και άλλοι λιγότερο- τόσο τα χρόνια του ΣΥΡΙΖΑ όσο και της Νέας Δημοκρατίας. Οπως και πολλοί το αγάπησαν, πραγματικά, και πίστεψαν ότι η λειτουργία του θα μπορούσε να κάνει τη διαφορά στον σύγχρονο πολιτισμό, να δημιουργήσει νέες δυνατότητες, να ενισχύσει την εξωστρέφειά του και να αναζωογονήσει την περιοχή της Πατησίων. Ωστόσο λάθη, υπονομεύσεις και αστοχίες εσκεμμένες και μη, γραφειοκρατία και η κεντρική πολιτική που ασκεί η πολιτική ηγεσία του υπουργείου Πολιτισμού τα τελευταία έξι χρόνια, κρατούν δέσμια τη λειτουργία του φορέα που υπάρχει μόνο στα χαρτιά, ενώ την ίδια στιγμή δαπανώνται κονδύλια για τη φύλαξη του κλειστού κτιρίου. Ποιος παίζει παιχνίδι στο υπουργείο Πολιτισμού και στην κυβέρνηση και ποιους ωφελεί να μένει κλειστό το κτίριο-κόσμημα;

Τα σενάρια που κυκλοφορούν

Αν ισχύει ότι «η δημόσια διοίκηση και η πολιτική ηγεσία του υπουργείου Πολιτισμού θέλουν να κάνουν το Ακροπόλ κάτι άλλο από αυτό που έχει σχεδιαστεί», όπως μας σχολίασε καλά πληροφορημένη πηγή, έχουμε κάθε λόγο να ανησυχούμε, συνυπολογίζοντας και την έτερη πληροφορία, σχετικά με την παραχώρησή του σε ιδιωτικό οργανισμό ή ίδρυμα που θα αναλάβει τη λειτουργία του. Οσο ευφάνταστο αμπαλάζ και να έχει μια τέτοια τροπή, αποκαλύπτει αφ' ενός την αδυναμία του ΥΠΠΟ να λειτουργήσει έναν φορέα προς όφελος των σύγχρονων καλλιτεχνών και αφ' ετέρου την ουσιαστική του απαξίωση προς τον σύγχρονο πολιτισμό. Ισως και να μη θέλει βέβαια, γιατί οι πιο ζωηροί και αντισυμβατικοί, εκείνοι που δεν χειραγωγούνται, τολμούν να κάνουν κριτική και να αντισταθούν σε ισοπεδωτικά σχέδια μιας κυβέρνησης με προφίλ καθεστώτος όπως αυτή του Κυριάκου Μητσοτάκη, είναι οι νέοι και οι καλλιτέχνες. Γιατί να κάνει, λοιπόν, ένα έργο που θα τους ευνοεί; Το ενδεχόμενο να παραχωρηθεί προς ενοικίαση το κτίριο Ακροπόλ είναι ακόμη ένα σενάριο που κυκλοφορεί, όπως και ότι η λειτουργία του θα ενταχθεί ως νέο έργο ΕΣΠΑ στο ΠΕΠ Αττικής 2021-2027. Μια τέτοια προοπτική βέβαια θα επιφέρει ακόμα μεγαλύτερες καθυστερήσεις. Ο χρονικός ορίζοντας για το άνοιγμά του θα φτάσει στο 2030 και... βλέπουμε.

Η ιστορία από την αρχή

Το ανακαινισμένο κτίριο του πρώην ξενοδοχείου Acropole Palace, κατασκευασμένο το 1926 από τον αρχιτέκτονα Σωτήρη Μαγιάση, θεωρείται αντιπροσωπευτικό δείγμα αρχιτεκτονικής της Art Nouveaux στην Ελλάδα. Βρίσκεται απέναντι από το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο και το Μετσόβιο Πολυτεχνείο, σε μια από τις πιο ζωντανές και πολυπολιτισμικές γειτονιές του κέντρου και ανήκει στο υπουργείο Πολιτισμού. Η λειτουργία του θα μπορούσε να υποστηρίζει τους καλλιτέχνες και να ενισχύει τον σύγχρονο πολιτισμό, για πρώτη φορά μέσα από έναν δημόσιο φορέα, συνδεδεμένο με την περιφέρεια και τη διεθνή σκηνή, όπως το οραματίστηκε η Μυρσίνη Ζορμπά, κατά τη σύντομη θητεία της στο υπουργείο Πολιτισμού την περίοδο 2018-2019. Ενας κόμβος πολιτισμικής δραστηριότητας και δημιουργίας για παραστάσεις, μουσική, βιβλίο, χορό, σεμινάρια, προβολές, εκθέσεις, περφόρμανς, φεστιβάλ, που θα έδινε τη δυνατότητα σε ανεξάρτητους καλλιτέχνες και σε ομάδες απ' όλο το φάσμα των τεχνών να εκφραστούν, να δημιουργήσουν, να πειραματιστούν, να καινοτομήσουν.

«Εχουν γίνει πολλά λάθη. Και ξεκίνησαν από τον Βενιζέλο που το αγόρασε», μας είπε συνομιλητής, στο πλαίσιο του ρεπορτάζ, σημαντικό πρώην στέλεχος του ΥΠΠΟ από τα ανώτατα κλιμάκια. Υστερα από σχετική γνωμοδότηση του Κεντρικού Συμβουλίου Νεωτέρων Μνημείων (ΚΣΝΜ) το 1991 το κτίριο χαρακτηρίστηκε «έργο τέχνης» από μορφολογική και τυπολογική άποψη, ενώ η απόφαση του υπουργείου Πολιτισμού για απευθείας εξαγορά πάρθηκε το 1997 και ολοκληρώθηκε το 1999, την περίοδο του ΠΑΣΟΚ με υπουργό Πολιτισμού τον Ευάγγελο Βενιζέλο. Από τότε το έργο πέρασε από σαράντα κύματα έως την έναρξη των εργασιών, τον Ιούλιο 2013, με προϋπολογισμό 8.013.087,70 ευρώ.

Το σχέδιο νόμου της Μυρσίνης Ζορμπά είχε μπει σε δημόσια διαβούλευση τον Απρίλιο του 2019, αλλά δεν ψηφίστηκε ποτέ, καθώς η τότε κυβέρνηση προκήρυξε εκλογές και, ως γνωστόν, ηττήθηκε.

«Το Ακροπόλ είναι το τρίτο στη σειρά που περιλαμβάνεται στο νομοσχέδιο», έλεγε στην «Εφ.Συν.» το καλοκαίρι του 2019, λίγο πριν από τις εκλογές, η τότε υπουργός Πολιτισμού Μυρσίνη Ζορμπά, και εξηγούσε: «Οραματιστήκαμε έναν κόμβο νεανικότητας που θα δώσει άλλο τόνο στην ευρύτερη περιοχή και την Πατησίων. Δεν έχει ξαναγίνει αντίστοιχος δημόσιος χώρος για τη νεανική δημιουργικότητα, ύστερα μάλιστα από τα χρόνια της κρίσης, που οι ανεξάρτητες ομάδες αποδείχτηκαν εξαιρετικά ανθεκτικές και μετέφεραν στην πόλη τη ζωογόνο αύρα τους. Αρα το αξίζουν πραγματικά».

Την περίοδο του ΣΥΡΙΖΑ ο τότε αναπληρωτής υπουργός Πολιτισμού Νίκος Ξυδάκης έβαλε στόχο την ενεργοποίηση των διαδικασιών για την ολοκλήρωση του έργου, αλλά η σύντομη θητεία του στο ΥΠΠΟ (Ιανουάριος-Αύγουστος 2015) επέτρεψε να προχωρήσει ένα μέρος από όσα σχεδίασε με τους συνεργάτες του. Την περίοδο του Αριστείδη Μπαλτά ολοκληρώθηκαν κτιριακές εκκρεμότητες και τέθηκαν οι βάσεις για να ενταχθεί η πιλοτική λειτουργία του κτιρίου για δύο χρόνια στο ΕΣΠΑ 2014-2020. Ακολούθησε μια περίοδος που «πάγωσε» το σχέδιο κατά τη θητεία της Λυδίας Κονιόρδου.

Ουσιαστική πνοή έδωσε η Μυρσίνη Ζορμπά, η οποία οραματίστηκε τη λειτουργία και τη χρήση του ανοιχτές στην κοινωνία και τους σύγχρονους δημιουργούς.

Η στάση της νυν πολιτικής ηγεσίας του ΥΠΠΟ

Το νομοσχέδιο ήταν έτοιμο, αλλά η νυν υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη προτίμησε να θυσιάσει ακόμα έναν χρόνο προκειμένου να φέρει στη Βουλή νέο σχέδιο νόμου. Αφυδατωμένο από οποιαδήποτε οραματική πολιτική για τον σύγχρονο πολιτισμό, επικεντρώνεται στις διαδικασίες προβολής, διαχείρισης και ανάπτυξης επιχειρηματικών δεξιοτήτων, έχει τη νοοτροπία των μάνατζερ, αφήνει στο περιθώριο την ανεξάρτητη καλλιτεχνική παραγωγή και τις ίσες, χωρίς διακρίσεις, ευκαιρίες για τους νέους καλλιτέχνες. 

Το σχέδιο νόμου μπαίνει σε δημόσια διαβούλευση το 2020 και δέχεται κριτική και δυσπιστία από καλλιτεχνικές ενώσεις, σωματεία και φορείς (Σωματείο Εργαζομένων στον Χώρο του Χορού, Εθνική Συνομοσπονδία Ατόμων με Αναπηρία κ.ά.). Η Ενωση Βιβλίου το χαρακτηρίζει «γενικόλογο» και σχολιάζει πως «δημιουργεί ερωτήματα και απορίες, αντί να απαντά σε συγκεκριμένες ανάγκες και προβλήματα που αναζητούν πρακτικές λύσεις στον τομέα του πολιτισμού». Η ανεξάρτητη Πρωτοβουλία Εργαζομένων στον σύγχρονο πολιτισμό «Cultural Workers Alliance Greece» ανέφερε χαρακτηριστικά: «Ολο το σκεπτικό και οι προτεινόμενες δραστηριότητες του νέου φορέα [...] αφορούν σχεδόν αποκλειστικά διαδικασίες προβολής, διαχείρισης και ανάπτυξης επιχειρηματικών δεξιοτήτων. Διαφωνούμε επί της βάσης του προγράμματος για δύο λόγους. Αφ' ενός δεν είναι καίριο... Αφ' ετέρου δεν είναι καινοτόμο...».

Ενώ η Μυρσίνη Ζορμπά δήλωνε στην «Εφ.Συν.» (28/6/2020): «Το σχέδιο νόμου του υπουργείου Πολιτισμού που αποπειράται να μετατρέψει το εμβληματικό Ακροπόλ σε ΚΕΚ για managers, leaders και startuppers βρίσκεται εκτός τόπου και χρόνου, όταν λειτουργούν περισσότερα από δέκα σοβαρά μεταπτυχιακά προγράμματα πολιτιστικής διαχείρισης στα ελληνικά πανεπιστημιακά ιδρύματα και εκατοντάδες Ελληνες απόφοιτοι ξένων πανεπιστημίων με ανάλογες σπουδές δραστηριοποιούνται στον καλλιτεχνικό χώρο.

»Ο θεσμός του Ακροπόλ αποτελεί αναντίρρητη και αδιαπραγμάτευτη υποχρέωση της πολιτείας απέναντι στους δημιουργούς και την ανεξάρτητη καλλιτεχνική κοινότητα της χώρας. Υποχρέωση για στήριξη και ανάπτυξη, για ίσες ευκαιρίες χωρίς διακρίσεις και αποκλεισμούς, για ελεύθερη καλλιτεχνική έκφραση και διακαλλιτεχνική συνεργασία, για ώσμωση, συμμετοχή και πειραματισμό. Αυτά δεν μπορούν να γίνουν με γραφειοκρατικές μηχανορραφίες, χειραγώγηση και κηδεμόνευση, όπως επιχειρείται από το καλλιτεχνοκτόνο νομοσχέδιο. Το Ακροπόλ πρέπει να αποτελέσει τη νέα συνθήκη για μια οραματική πολιτική του σύγχρονου πολιτισμού και των τεχνών».

Το νομοσχέδιο ψηφίζεται και τον Ιούλιο του 2020 έχουμε το «Κέντρο Πολιτισμού και Δημιουργίας Ακροπόλ». Η χρήση του ακινήτου παραχωρήθηκε χωρίς αντάλλαγμα για 99 χρόνια στο «Ακροπόλ Ακρός», Νομικό Πρόσωπο Ιδιωτικού Δικαίου που εποπτεύεται από το ΥΠΠΟ, έχει διοικητική και οικονομική αυτοτέλεια και λειτουργεί χάριν του δημοσίου συμφέροντος. Στην ομιλία της στην Ολομέλεια της Βουλής, κατά τη συζήτηση και την ψήφιση του νομοσχεδίου, η υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη έλεγε ότι ο σκοπός του είναι «να ενημερώνεται, να αξιοποιεί ευκαιρίες, να αξιοποιεί χρηματοδοτικά εργαλεία, να διαλέγεται με την τεχνολογία, να επικοινωνεί τόσο μεταξύ των μελών του όσο και με το γενικό κοινό και να είναι σε διαρκή επαφή με το διεθνές καλλιτεχνικό και πολιτιστικό γίγνεσθαι».

Ο γενικός γραμματέας Σύγχρονου Πολιτισμού και εν συνεχεία υφυπουργός Νικόλας Γιατρομανωλάκης είχε αναγάγει τη λειτουργία του Ακροπόλ σε προσωπικό στοίχημα καθ' όλη τη διάρκεια της θητείας του στο ΥΠΠΟ. Το έχασε όμως, παρότι έτρεξε το έργο, επέβλεπε τον σχεδιασμό, βρήκε χορηγίες για μελέτες - βιωσιμότητας, καταγραφής αναγκών τεχνικού εξοπλισμού. Στη δική του περίοδο ψηφίστηκε ο νόμος του οργανισμού, εντάχθηκε το έργο της λειτουργίας στο ΕΣΠΑ 2014-2020 και ανακοινώθηκαν, τον Μάρτιο 2022, τα μέλη του διοικητικού συμβουλίου, το οποίο ωστόσο όχι απλώς δεν συνεδρίασε ποτέ, αλλά ούτε καν επισκέφτηκε το ανακαινισμένο κτίριο. Με βάση τον ιδρυτικό νόμο, τα μέλη του (προσωπικότητες του καλλιτεχνικού, πνευματικού και επιστημονικού κόσμου, νομικοί, πρόσωπα με εμπειρία σε διοίκηση οργανισμών) ορίζονται από τον εκάστοτε υπουργό Πολιτισμού.

Αξίζει να σημειωθεί ότι το έργο «Οργάνωση και πιλοτική λειτουργία του Κέντρου Πολιτισμού και Δημιουργίας Ακροπόλ», ύψους 3,7 εκατομμυρίων ευρώ, εγκρίθηκε τον Μάρτιο του 2022 και εντάχθηκε στο Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «Ανταγωνιστικότητα, Επιχειρηματικότητα και Καινοτομία 2014-2020». Το ποσό που αφορούσε τον εξοπλισμό του κτιρίου και δύο χρόνια λειτουργίας δεν απορροφήθηκε ποτέ, τα χρήματα επέστρεψαν στην Ε.Ε. και η ευκαιρία να δούμε επιτέλους ανοιχτό και σε λειτουργία το Ακροπόλ χάθηκε ακόμα μία φορά.

Ο Χρίστος Δήμας ο οποίος ακολούθησε στην ίδια θέση εκτός από την εθιμοτυπική επίσκεψη στο κτίριο, μετά την ανάληψη των καθηκόντων του, ανέθεσε νέα μελέτη βιωσιμότητας του φορέα σε εταιρεία του εξωτερικού, την οποία πλήρωσε το υπουργείο Πολιτισμού αλλά ουδείς γνωρίζει εάν ολοκληρώθηκε και τι αναφέρει.

Το υπουργείο Πολιτισμού είχε εξαγγείλει ότι η λειτουργία του Ακροπόλ θα ξεκινήσει εντός του 2022. Ακολούθησε το 2023 ενώ το Απρίλιο 2024 έφερε νέες ρυθμίσεις για το νομοσχέδιο του 2020. Αλλαξαν άρθρα του με σκοπό να συνδυάζει τις παραστατικές τέχνες και τον σύγχρονο πολιτισμό με την τεχνολογία και την καινοτομία. Μετά την ψήφιση των άρθρων ο Χρίστος Δήμας είχε δηλώσει ότι το Ακροπόλ θα ανοίξει τμηματικά, χωρίς να δώσει περαιτέρω εξηγήσεις. Τα άρθρα εντάχθηκαν στο σχέδιο νόμο του ΥΠΠΟ: «Δημιουργική Ελλάδα: ενίσχυση του κινηματογραφικού, οπτικοακουστικού και δημιουργικού τομέα, ίδρυση φορέα για το βιβλίο και λοιπές διατάξεις σύγχρονου πολιτισμού».

Από τα τελευταία επεισόδια στο σίριαλ «Ακροπόλ» είναι η απόφαση έγκρισης της δωρεάς του Οργανισμού Πολιτισμού και Ανάπτυξης «ΝΕΟΝ», που αναρτήθηκε πριν από έναν χρόνο στη Διαύγεια (16/5/2024) και αφορά την «εκπόνηση μελέτης ανάλυσης επιλογών και επιχειρηματικού σχεδίου (business plan) του (…) “Ακροπόλ Ακρός”, το κόστος της οποίας προϋπολογίζεται σε συνολικό ποσό έως ογδόντα χιλιάδες ευρώ…». Να σημειώσουμε ότι ο ιδιωτικός και ομολογουμένως επιτυχημένος Οργανισμός δεν έχει ουδεμία ανάμειξη εκτός από τα χρήματα που παρέχει. Την εκπόνηση της μελέτης έχει αναλάβει εξειδικευμένη εταιρεία την οποία επέλεξε το υπουργείο Πολιτισμού.

Επί έξι συναπτά έτη ό,τι δρομολόγησε η πολιτική ηγεσία έπεσε με πάταγο στο κενό. Το υπουργείο Πολιτισμού έχει στη διάθεσή του ένα κτίριο-κόσμημα, η λειτουργία του οποίου θα ενισχύσει τον σύγχρονο πολιτισμό, θα αλλάξει την περιοχή. Τελικά δεν μπορεί ή δεν θέλει να λειτουργήσει το Ακροπόλ;

«Ο σύγχρονος πολιτισμός χρειάζεται το Ακροπόλ ανοιχτό»

Δημοσιεύουμε τις θέσεις του Χρήστου Δερμεντζόπουλου, καθηγητή στο Τμήμα Επικοινωνίας, Μέσων και Πολιτισμού του Παντείου Πανεπιστημίου, και του Κώστα Κεχαγιόγλου, προέδρου της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Θεάματος Ακροάματος (ΠΟΘΑ), οι οποίοι απαντούν στο ερώτημα: «Το Κέντρο Πολιτισμού και Δημιουργίας ΑΚΡΟΠΟΛ, παρ’ ότι αποκαταστάθηκε πλήρως από το 2019, παραμένει κλειστό. Πώς σχολιάζετε το γεγονός και ποιες θεωρείτε πιθανές αιτίες αυτού; Επίσης η λειτουργία του, εφόσον ξεκινήσει, ποια κατεύθυνση οφείλει να έχει προκειμένου να υποστηρίξει ουσιαστικά την ανεξάρτητη παραγωγή των σύγχρονων καλλιτεχνών από όλο το φάσμα των τεχνών;»

Χρήστος Δερμεντζόπουλος:
«Οι μέριμνες για τον σύγχρονο πολιτισμό απουσιάζουν σταθερά από την ατζέντα του ΥΠΠΟ»

Είναι λυπηρό ένα τόσο σημαντικό τοπόσημο της πόλης των Αθηνών, το ιστορικό «Ακροπόλ», πλήρως αποκαταστημένο από το 2019, να παραμένει τόσα χρόνια κλειστό, ενώ θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί ως ένας πολυχώρος που θα έδινε βήμα στο ευρύ και ιδιαίτερα ζωντανό πεδίο των σύγχρονων πολιτισμικών δράσεων. Η πρώην υπουργός Πολιτισμού Μυρσίνη Ζορμπά είχε σχεδιάσει, απ’ όσο γνωρίζω, να δοθεί ο χώρος για την υλοποίηση δράσεων από νεανικές καλλιτεχνικές ομάδες και φορείς. Τέτοιοι χώροι που θα εκλαμβάνουν το πεδίο της σύγχρονης κουλτούρας στην πληθυντική και συμπεριληπτική της σημασία λείπουν από την Αθήνα και δεν υπάρχει καμία μέριμνα για τη δημιουργία και λειτουργία τους. Αλλωστε, η έμφαση σταθερά τα τελευταία χρόνια αφορά το αρχαιοελληνικό παρελθόν και την, χωρίς όρους, τουριστική ανάπτυξη ενώ οι μέριμνες για τον σύγχρονο πολιτισμό, όπως και για την κουλτούρα της καθημερινότητας, απουσιάζουν σταθερά από την ατζέντα του υπουργείου Πολιτισμού. 

Επιπλέον, η χρήση του «Ακροπόλ» δεν είναι καθόλου ξεκαθαρισμένη εφόσον όλα γίνονται χωρίς κοινοποίηση προθέσεων ή, έστω, της στοιχειώδους ενημέρωσης που οφείλει το υπουργείο προς τους πολίτες μιας δημοκρατικής χώρας. Το 2020 το «Ακροπόλ» άλλαξε όνομα και για τα επόμενα 99 χρόνια αποδόθηκε στον φορέα «Acropole Across» (Νομικό Πρόσωπο Ιδιωτικού Δικαίου) που θα λειτουργεί «με κανόνες ιδιωτικής οικονομίας», σύμφωνα με το ειδικό νομοσχέδιο. Καθότι, λοιπόν, ουδείς γνωρίζει τη δράση του φορέα στον οποίο παραχωρήθηκε ούτε τις προθέσεις της υπουργού, τις οποίες, ωστόσο, μπορούμε να εικάσουμε από τη μέχρι τώρα δράση της, είναι άγνωστο προς ποια κατεύθυνση θα πορευτεί. Σίγουρα η λογική μιας σύγχρονης δημόσιας πολιτικής πολιτισμού επιβάλλει τη χρήση τέτοιων χώρων έκφρασης για την ανάπτυξη του σύγχρονου παραγκωνισμένου πολιτισμού -υπάρχει οργασμός στο πεδίο αυτό από εκατοντάδες ομάδες νέων σε όλα τα πεδία της τέχνης και της κουλτούρας- και τη διασφάλιση του δημόσιου συμφέροντος μέσα από σύγχρονες καινοτόμες πολιτιστικές δράσεις που ακουμπούν στις ανάγκες των νέων για καλλιτεχνική έκφραση και παρέμβαση στο καλλιτεχνικό πεδίο.

Κώστας Κεχαγιόγλου:
«Μέχρι στιγμής έχουμε λάβει υποσχέσεις και χρονοδιαγράμματα, που δεν έχουν τηρηθεί»

Ο σύγχρονος πολιτισμός χρειάζεται το «Ακροπόλ» ανοιχτό. Είναι κρίμα ένα τόσο επιβλητικό και όμορφο κτίριο στο κέντρο της Αθήνας να είναι κλειστό εδώ και πάρα πολλά χρόνια και να μην επιτελεί το έργο για το οποίο ανακατασκευάστηκε. Ενα κτίριο που το έχουμε χρυσοπληρώσει και ενώ είναι έτοιμο από το 2019, παραμένει άδειο, χωρίς πρόγραμμα, χωρίς περιεχόμενο, χωρίς ζωή.

Μέχρι στιγμής έχουμε λάβει υποσχέσεις και χρονοδιαγράμματα, τα οποία δεν έχουν τηρηθεί. To 2020 ψηφίστηκε στη Βουλή ο ιδρυτικός του νόμος, με προοπτική να ξεκινήσει αμέσως η λειτουργία του ως ένας οργανισμός ο οποίος θα είναι στην υπηρεσία του σύγχρονου πολιτισμού. Εκτοτε δεν έχει γίνει καμία ενέργεια που θα μπορούσε να δώσει πνοή σε αυτά τα σχέδια.

Ο σύγχρονος πολιτισμός έχει ανάγκη από έναν οργανισμό που θα διευκολύνει την ανάπτυξη δράσεων και προγραμμάτων μέσω της συνεργασίας των πολιτιστικών οργανισμών της χώρας, με στόχο τη δικτύωση, τη διασύνδεση, τη στήριξη των ανεξάρτητων παραγωγών, τη διεθνή προβολή των Ελλήνων καλλιτεχνών και την ενδυνάμωση της κουλτούρας της συνεργασίας, τόσο μεταξύ του κέντρου και της περιφέρειας όσο και διεθνώς.

Χρειαζόμαστε έναν οργανισμό ο οποίος και με δικές του παραγωγές θα λειτουργεί υποστηρικτικά σε όλο το φάσμα των τεχνών, των δημιουργών, των καλλιτεχνών και των εργαζομένων στην τέχνη και τον πολιτισμό. Επιπλέον θα παρέχει κίνητρα και υποστήριξη στους δημιουργούς και στους καλλιτέχνες, έτσι ώστε να ενδυναμωθούν η εξωστρέφεια και η συμμετοχή σε τοπικά, ευρωπαϊκά ή διεθνή γεγονότα. Οι άνθρωποι της τέχνης και του πολιτισμού πρέπει να βρίσκονται σε διαρκή επαφή με τις διεθνείς εξελίξεις. Βρισκόμαστε σε ένα συνεχώς μεταβαλλόμενο περιβάλλον εργασίας, με την ψηφιακή μετάβαση να είναι σε πλήρη εξέλιξη, επομένως οι άνθρωποι του Πολιτισμού χρειάζονται τα κατάλληλα εφόδια, τη γνώση και την ενημέρωση ώστε να αξιοποιούν, εφ’ όσον το επιλέξουν, τις νέες ευκαιρίες.

Ευχόμαστε το συντομότερο δυνατό να ανοίξει τις πόρτες του και να αποκτήσει ζωή αυτός ο πολιτιστικός οργανισμός.

Από τη σιωπή στο κρυφτό...

Υφυπουργός Πολιτισμού, Ιάσονας Φωτήλας

Ο υφυπουργός Πολιτισμού, Ιάσονας Φωτήλας, αρμόδιος για θέματα Σύγχρονου Πολιτισμού δεσμεύτηκε ότι θα απαντήσει στις ερωτήσεις που έλαβε έγκαιρα από την «Εφ.Συν.», προκειμένου να διατυπώσει τις επίσημες θέσεις του υπουργείου για το ΑΚΡΟΠΟΛ. Τελικά κρύφτηκε πίσω από τις τρέχουσες υποχρεώσεις του στο πλαίσιο της Διεθνούς Εκθεσης Βιβλίου, αθέτησε τον λόγο του για αιτίες που ο ίδιος και οι συνεργάτες του γνωρίζουν και τελικώς πρόσβαλε το λειτούργημα της δημοσιογραφίας και το δικαίωμα στην ενημέρωση. Προτίμησε τελικά να μην απαντήσει. 

Κι αυτό παρότι είχαμε τη διαβεβαίωση ότι θα λάβουμε τις απαντήσεις του το απόγευμα της περασμένης Πέμπτης. Αργά εκείνο το βράδυ οι συνεργάτες του μας ενημέρωσαν ότι θα τις έχουμε το μεσημέρι της Κυριακής! Δηλαδή μετά τη δημοσίευση! Διότι εξυπακούεται πως είχαμε ενημερώσει εξ αρχής ότι αναζητούμε τη θέση του ΥΠΠΟ για το θέμα που θα δημοσιευτεί το Σάββατο 10 Μαΐου. Και η τελευταία ενημέρωση που είχαμε από στενό συνεργάτη του ήταν ότι τις απαντήσεις του κ. Φωτήλα θα τις λάβουμε στα μέσα της εβδομάδας, καθώς «ο υφυπουργός τις μελετά και θέλει να απαντήσει με προσοχή»! Θα περιμένουμε λοιπόν.

Δείγματα της πολιτικής που ασκεί και του σθένους που διαθέτει ο υφυπουργός έδωσε στους πολίτες τον Αύγουστο του 2024 με τους χειρισμούς του στο σκάνδαλο που ξέσπασε με την ταινία «Φόνισσα» της Εύας Νάθενα. Ηταν η μοναδική ελληνική υποψηφιότητα που κατατέθηκε για τα βραβεία Οσκαρ σε μια διαδικασία-παρωδία και τελικά έμεινε εκτός της κατηγορίας Διεθνούς Ταινίας.

Στο διά ταύτα ο Ιάσονας Φωτήλας μέχρι στιγμής αποφεύγει να δώσει απαντήσεις για το «Ακροπόλ» όχι μόνο στους δημοσιογράφους, αλλά και στη Βουλή στο πλαίσιο του κοινοβουλευτικού ελέγχου. Η στάση του προδίδει αμηχανία, αδυναμία και φόβο να δεσμευτεί. Το θέμα αναμενόταν ότι θα αποτελούσε προτεραιότητά του, αλλά έναν χρόνο μετά στη θέση που του εμπιστεύτηκε ο πρωθυπουργός δεν έχει να παρουσιάσει τίποτα σε επίπεδο έργου, εκτός βέβαια από ταξίδια και τις παραστάσεις του σε εκθέσεις, εγκαίνια και εκδηλώσεις. Ο ελληνικός λαός πληρώνει τον μισθό και τις παροχές που απολαμβάνει ο ίδιος και οι συνεργάτες του, αλλά και η γ.γ. Σύγχρονου Πολιτισμού, Ελενα Δουνδουλάκη, που μέχρι στιγμής την έχουμε δει μόνο όταν ποζάρει σε ωραίες φωτογραφίες.

Το χρονικό των ερωτήσεων που δόθηκαν εγκαίρως και των απαντήσεων που δεν ήρθαν ποτέ

Σύμφωνα με ασφαλείς πληροφορίες μας, τον Ιανουάριο, σε σύσκεψη στο Μαξίμου παρουσία της υπουργού Πολιτισμού Λίνας Μενδώνη, ζητήθηκε από τον Ιάσονα Φωτήλα να επισπευστούν οι διαδικασίες που θα ανοίξουν το «Ακροπόλ». Ισως μετά από εκείνη τη σύσκεψη ήταν που είχε δεσμευτεί ότι θα ανακοινώσει μέχρι το τέλος του Ιανουαρίου τα μέλη που θα στελεχώσουν το 7μελες διοικητικό συμβούλιο. Μέσα Μαΐου και ακόμα τα πρόσωπα δεν έχουν ανακοινωθεί, ούτε έχουμε κάποια ένδειξη ή έστω δέσμευση για την πορεία του έργου. Το ίδιο είχε υποστηρίξει και στην απάντηση που είχε δώσει στη Βουλή στις 17 Απριλίου. «Εντός των επόμενων εβδομάδων προγραμματίζουμε να έχουμε προχωρήσει στον Διορισμό των νέων Μελών του Διοικητικού Συμβουλίου του ΑΚΡΟΠΟΛ». Προς ενημέρωση του ιδίου και των συνεργατών του την ερχόμενη εβδομάδα θα έχει συμπληρωθεί ένας μήνας.

Γιατί κρύβεται ο κ. Φωτήλας;

Μη απάντηση ήταν και η τοποθέτησή του στην ερώτηση που κατέθεσε στη Βουλή τον Μάρτιο η βουλεύτρια του ΠΑΣΟΚ, Νάγια Γρηγοράκου. Τον καλούσε να δώσει εξηγήσεις για την παρατεταμένη αδράνεια σχετικά με τη λειτουργία του ιστορικού κτιρίου «Ακροπόλ». ΟΙ ερωτήσεις ήταν σαφείς. Οι απαντήσεις, ανύπαρκτες.

Η Νάγια Γρηγοράκου επισήμανε ότι τον Απρίλιο του 2024 πέρασαν από τη Βουλή νομοθετικές ρυθμίσεις που αφορούσαν τη διοίκηση και τις αμοιβές του διοικητικού συμβουλίου του φορέα, ωστόσο δεν υπήρξε ουσιαστική πρόοδος όσον αφορά την έναρξη της λειτουργίας του «Ακροπόλ» προς την όποια σχεδιαζόμενη κατεύθυνση. Εκανε αναφορά στα διαθέσιμα 3,7 εκατ. που δεν απορροφήθηκαν για τον εξοπλισμό καθώς και στη δωρεά του Οργανισμού Πολιτισμού και Ανάπτυξης «ΝΕΟΝ» για την εκπόνηση μελέτης ανάλυσης επιλογών και επιχειρηματικού σχεδίου business plan. «Δεδομένου ότι η κυβέρνηση είχε ανακοινώσει πως το ΑΚΡΟΠΟΛ ΑΚΡΟΣ θα άνοιγε εντός του 2022, αλλά τελικά μέχρι σήμερα παραμένει κλειστό χωρίς σαφές χρονοδιάγραμμα για τη λειτουργία του. Δεδομένου ότι έχουν ήδη ξοδευτεί σημαντικά δημόσια κονδύλια για την αποκατάσταση του κτιρίου, χωρίς ωστόσο να υπάρχει απτό αποτέλεσμα για τη λειτουργία του. Δεδομένου ότι όλοι οι σχεδιασμοί για την αξιοποίηση του Ακροπόλ από πλευράς του υπουργείου Πολιτισμού φαίνεται να έχουν οδηγηθεί σε αδιέξοδο, καθώς σήμερα αναμένεται ένα νέο business plan από κάποια εταιρεία» ανέφερε η βουλεύτρια και ρωτούσε: «Υπάρχει, και αν ναι, ποιο είναι το ακριβές χρονοδιάγραμμα για την έναρξη λειτουργίας τού ΑΚΡΟΠΟΛ ΑΚΡΟΣ;

Ποιο είναι τελικά το σχέδιο αξιοποίησης του ΑΚΡΟΠΟΛ ΑΚΡΟΣ και πώς διασφαλίζεται η βιώσιμη λειτουργία του;

Θα λειτουργήσει τελικά το ΑΚΡΟΠΟΛ ΑΚΡΟΣ ως "Κέντρο Πολιτισμού και Δημιουργίας Ακροπόλ Ακρός" για όλο τον σύγχρονο πολιτισμό ή θα έχει μια τελείως διαφορετική κατεύθυνση που θα προκύψει από το business plan που χρηματοδοτεί ο "ΝΕΟΝ";»

Παραθέτουμε αυτούσια την απάντηση του υφυπουργού για να βγάλουν οι αναγνώστες μας τα συμπεράσματά τους.

«Με το άρθρο 79 του Ν. 5105/2024 (ΦΕΚ A 61 - 29.04.2024) "Δημιουργική Ελλάδα: ενίσχυση του κινηματογραφικού, οπτικοακουστικού και δημιουργικού τομέα, ίδρυση φορέα για το βιβλίο και λοιπές διατάξεις για τον σύγχρονο πολιτισμό", τροποποιήθηκε το άρθρο 14 του Ν. 4708/2020 (ΦΕΚ Α' 140/21.07.2020) "Κέντρο Πολιτισμού και Δημιουργίας ΑΚΡΟΠΟΛ και λοιπές διατάξεις".

Το εν λόγω άρθρο αφορά στο προσωρινό Διοικητικό Συμβούλιο του ΑΚΡΟΠΟΛ, και συνεπώς η "νομοθετική ρύθμιση του περασμένου Απριλίου" η οποία αναφέρεται στην ερώτηση, ρυθμίζει απλώς την προσωρινή Διοίκηση του εν λόγω φορέα και επουδενί την "διοίκηση και τις αμοιβές του Δ.Σ.".

Ουδέν ποσόν αμοιβής καταβλήθηκε ούτε προβλέπεται να καταβληθεί στα διορισθέντα μέλη του προσωρινού Δ.Σ. του ΑΚΡΟΠΟΛ, των οποίων η θητεία, ως γνωστόν, έχει λήξει ήδη. Πολύ σύντομα, ήδη εντός των επόμενων εβδομάδων, προγραμματίζουμε να έχουμε προχωρήσει στον Διορισμό των νέων Μελών του Διοικητικού Συμβουλίου του ΑΚΡΟΠΟΛ, ενώ αναμένεται η άμεση έναρξη διαδικασιών εξοπλισμού και προγραμματισμού δράσεων για την λειτουργία του ΑΚΡΟΠΟΛ, μέχρι το τέλος του τρέχοντος έτους.

Αναφορικά με την μελέτη που χρηματοδοτεί ο ΝΕΟΝ, ο σκοπός τής ως αναφερόμενης μελέτης του επιχειρηματικού σχεδίου (business plan) καλύπτεται από τον σκοπό ίδρυσης του ΑΚΡΟΠΟΛ, ο οποίος και αναφέρεται αναλυτικά στο άρθρο 2 του ν. 4708/2020 (A’ 140).

Το ΚΕΝΤΡΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΚΑΙ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑΣ ΑΚΡΟΠΟΛ και τον διακριτικό τίτλο “ΑΚΡΟΠΟΛ ΑΚΡΟΣ”, το οποίο σύμφωνα και με τον ως άνω νόμο αποτελεί εποπτευόμενο φορέα του Υπουργείου Πολιτισμού, είναι μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα και λειτουργεί χάριν του δημοσίου συμφέροντος. Ο συγκεκριμένος φορέας υπηρετεί εκ της συστάσεώς του το δημόσιο συμφέρον και προορίζεται να αποτελέσει τον ελληνικό κόμβο του σύγχρονου πολιτισμού».