Οι συγκρούσεις στον εργασιακό χώρο-Πως να τις αποφύγετε

Οι επαγγελματικές και οι οικογενειακές σχέσεις είναι αυτές που δοκιμάζονται περισσότερο ειδικά τον καιρό της οικονομικής κρίσης. Κάθε φορά που οι άνθρωποι ασχολούνται και έχουν δεσμευτεί για κάτι είναι φυσιολογικό να ξεφύγουν και να οδηγηθούν σε εντάσεις, άλλες πιο σημαντικές και άλλες όχι. Έξάλλου, οι πιο πολλές συγκρούσεις είναι αναπόφευκτες, ειδικά στον εργασιακό χώρο.

Ταυτόχρονα κάθε μία ξεχωριστά μπορεί να γίνει η αρχή για μία ενδιαφέρουσα διαδικασία μάθησης. Τα καλύτερα και τα πιο αποτελεσματικά δεν δημιουργούνται χωρίς αντιθέσεις, αλλά με διαμάχες που διαχειρίζονται αποτελεσματικά.

Γενικά οι συγκρούσεις στον επαγγελματικό χώρο μπορεί να έχουν δύο μορφές. Μεταξύ δύο εργατών ή μεταξύ ενός εργάτη και του προϊσταμένου του, αλλά και μεταξύ μίας ομάδας όπου η συνεργασία των μελών της δεν είναι πετυχημένη και δεν υπάρχει εμπιστοσύνη.

Θα πρέπει να έχουμε υπόψιν μας πως δεν είναι εύκολα αντιληπτή η αρχή  μίας διαμάχης μεταξύ συνεργατών και αυτό γιατί οι άνθρωποι πάρα πολλές φορές δεν εκφράζουν τα συναισθήματά τους. Το πρώτο σημάδι, πάντως, για το ξέσπασμα  συγκρούσεων στον εργασιακό χώρο είναι σίγουρα η έντονη συνδιαλλαγή μεταξύ συναδέλφων.

Μέσα από μία διαμάχη είναι σίγουρο πως υπάρχουν συμπτώματα για το ίδιο το άτομο, αλλά και για τον εργασιακό του χώρο. Σταματά να υπάρχει κίνητρο για βελτίωση. Λιγότεροι άνθρωποι αναλαμβάνουν καθήκοντα και υπάρχει μικρότερη συμβολή στην εργασία. Η συμπεριφορά γενικότερα αλλάζει και οι εργαζόμενοι αρχίζουν να κάνουν υποτιμητικά σχόλια ο ένας στον άλλο. Μία σύγκρουση δεν θα μπορούσε να μην επηρεάζει την παραγωγικότητα, η οποία μειώνεται. Τα παράπονα αυξάνονται και οι άνθρωποι δεν συνεργάζονται σωστά.

Έρευνες έχουν δείξει πως οι αιτίες μίας σύγκρουσης ποικίλουν. Συνήθως είναι απόρροια της άδικης συμπεριφοράς, της κακής διαχείρισης στον εργασιακό χώρο, των ασαφών εργασιακών υποχρεώσεων, και της κακής επικοινωνίας μεταξύ των εργαζομένων. Το φτωχό εργασιακό περιβάλλον, η έλλειψη ίσων ευκαιριών, ο εκφοβισμός αλλά και η χαμηλή εργασιακή ικανοποίηση και ο εργασιακός ωφελιμισμός μπορούν να γεννήσουν μία διαμάχη στο γραφείο.

Οι συγκρούσεις γενικά δεν δείχνουν πάντα μία άσχημη κατάσταση για αυτόν που εμπλέκεται αλλά πολλές φορές σημαίνουν πως κάποιος ενδιαφέρεται και διαφωνεί σθεναρά με κάτι.

Πώς όμως διαχειριζόμαστε τις συγκρούσεις όταν δεν μπορούμε να τις αποφύγουμε;

Το πιο σημαντικό σε μία τέτοια κατάσταση είναι η αντιμετώπισή της τη στιγμή που εξελίσσεται και όχι αργότερα. Με το να καθυστερεί η διαχείρισή της η κατάσταση γίνεται χειρότερη και κλιμακώνεται το πρόβλημα. Το 40% των συγκρούσεων προέρχονται από πράγματα  που δεν ειπώθηκαν και δεν συζητήθηκαν ποτέ.

Ρωτήστε! Το πιο σημαντικό εργαλείο επίλυσης μίας σύγκρουσης. Όταν κάποιος νευριάζει και δημιουργείται ένταση πρέπει να υπάρχει η ελευθερία της ερώτησης για να γίνεται κατανοητή η αιτία της συμπεριφοράς και η οπτική πάνω σε κάποιο θέμα. Συνήθως πάντα υπάρχει μία καλή εξήγηση για συγκεκριμένες συμπεριφορές.

Ένα από τα καλύτερα εργαλεία αντιμετώπισης μίας διαμάχης είναι "η γλώσσα της καμηλοπάρδαλης". Αυτή η τεχνική απαρτίζεται από 6 βήματα και χρησιμοποιείται όταν για παράδειγμα μετά από μία σύγκρουση οι συνάδελφοι αποφεύγουν ο ένας τον άλλον. Τα βήματα που ακολουθούνται είναι τα εξής:

1. Πρόσκληση
2. Παρατηρήστε και υπογραμμίστε τι έχετε δει στην συμπεριφορά του άλλου που σας ενόχλησε. Χρησιμοποιήστε αντικειμενικούς λόγους.
3. Απολογηθείτε για τον λόγο που οδηγηθήκατε στην διαμάχη
4. Εκτιμήστε τον συνάδελφό σας και αναλύστε του γιατί είναι σημαντικό να λυθεί η διαμάχη
5. Υπογραμμίστε τις συνέπειες και το που έχει οδηγήσει την εταιρεία και εσάς η σύγκρουση
6. Αναλύστε ποιο θα ήταν το καλύτερο αποτέλεσμα. Ζητήστε συγκεκριμένες ενέργειες που θα μπορούσαν να εφαρμοστούν.

Πέρα από την εμπειρική διαχείριση των συγκρούσεων υπάρχει και η επιστημονική. Οι ψυχολόγοι που μελετούν το φαινόμενο των συγκρούσεων στον χώρο εργασίας έχουν καταλήξει σε κάποιες τεχνικές διαχείρισης που καθορίζονται ανάλογα με το είδος των συγκρούσεων και τις υπάρχουσες συνθήκες.

Η πρώτη τεχνική είναι η αποφυγή. Χρησιμοποιείται όταν δεν υπάρχει κάποιος σοβαρός λόγος για σύγκρουση και όταν στο τέλος κανείς δεν θα πάρει αυτό που θέλει

Ο ανταγωνισμός είναι η δεύτερη και μπαίνει σε εφαρμογή όταν χρειάζεται μία γρήγορη λύση. Σε θέματα ζωτικής φύσης για τον οργανισμό μόνο ένας έχει δίκιο.

Η τρίτη είναι η συνεργασία που προκύπτει όταν οι δύο πλευρές έχουν σημαντικά πράγματα για να συνεργαστούν και όταν υπάρχει ανάγκη να συγχωνευτούν οι ιδέες.

Τέταρτο έχουμε τον συμβιβασμό για πιθανές λύσεις κάτω από πίεση χρόνου και για ρυθμίσεις σε σύνθετα θέματα.

Τέλος είναι η υποχώρηση. Συμβαίνει όταν κάποιος συνειδητοποιεί πως κάνει λάθος και υπάρχει επιθυμία να διατηρηθούν αρμονικές σχέσεις.

Οι συγκρούσεις όμως δεν διαχειρίζονται μονάχα όταν συμβαίνουν. Μπορεί να καλλιεργηθεί ένα κλίμα στο οποίο οι συνάδελφοι θα συνυπάρχουν αρμονικά με τις διαφοροποιήσεις τους και που δεν θα οδηγούνται στο έσχατο σημείο της σύγκρουσης. Για να συμβεί αυτό, θα πρέπει να υπάρχει ειλικρίνεια και σαφής επικοινωνία. Οι άνθρωποι θα πρέπει να εξοικειωθούν με την ύπαρξη διαφορών  και πρέπει να μιλούν ανοιχτά για τα προβλήματά τους. Τα άτομα πρέπει να έχουν την ελευθερία έκφρασης των συναισθημάτων τους. Τα προβλήματα και οι διαφορές πάντα θα υπάρχουν. Αυτό που πρέπει να γίνεται είναι η διευκρίνιση και η συζήτηση αυτών. Ο βαθύτερος στόχος όσων συνεργάζονται πρέπει να είναι να βρίσκεται μία λύση που όλοι θα μπορούν να ζήσουν με αυτή.

Σύγκρουση δεν σημαίνει ότι τα πράγματα είναι άσχημα, αλλά ότι μάλλον κάποιος ενδιαφέρεται αρκετά και διαφωνεί ισχυρά. Το μόνο σίγουρο είναι ότι για αποτελεσματική διαχείριση των συγκρούσεων πρέπει να υπάρξει αποτελεσματική επικοινωνία. Αυτό περιλαμβάνει ανοιχτό περιβάλλον επικοινωνίας στο οποίο οι εργαζόμενοι ενθαρρύνονται να πουν τη γνώμη τους πάνω σε θέματα εργασίας, ακόμα και αν είναι διαφορετική από των άλλων.