Προς πώληση 30.000 καταπατημένα ακίνητα

«Ξεπαγώνει» από το υπουργείο Οικονομικών ένα φιλόδοξο σχέδιο νόμου που είχε ετοιμαστεί από την προηγούμενη κυβέρνηση την άνοιξη του 2014, ωστόσο, δεν ψηφίστηκε ποτέ από τη Βουλή. Ο λόγος για το νομοσχέδιο που επιτρέπει την εξαγορά των καταπατημένων ακινήτων του Δημοσίου, τα οποία ανέρχονται κατά πολλούς σε περισσότερα από 20.000. Δεν αποκλείεται δε να αγγίξουν τα 30.000 ακίνητα, εφόσον υπάρξει ενδελεχής καταγραφή και πλήρης εικόνα για το ποια είναι η περιουσία του Δημοσίου που έχει καταπατηθεί εδώ και δεκαετίες.

Σύμφωνα με πληροφορίες της «Ημερησίας», αρμόδιες υπηρεσίες του υπουργείου Οικονομικών ετοιμάζουν διορθωτικές μετατροπές του παλαιότερου νομοσχεδίου και θα το καταθέσουν στο τραπέζι των δανειστών ως ισοδύναμο για σκληρά μέτρα που προβλέπει το Μνημόνιο. Οι πληροφορίες αναφέρουν ότι ο «λογαριασμός» από το «πωλητήριο» σε 20.000 δημόσια ακίνητα μπορεί να ξεπεράσει το 1 δισ. και ίσως φτάσει και το 1,5 δισ. ευρώ σε βάθος χρόνου και ανάλογα με την ανταπόκριση των καταπατητών.

Αρμόδιος υπηρεσιακός παράγοντας του υπουργείου Οικονομικών, μιλώντας στην εφημερίδα τονίζει ότι το νομοσχέδιο που είχε ετοιμαστεί επί υπουργίας Γιάννη Στουρνάρα είναι εξαιρετικά σημαντικό και με καθαρή στόχευση για την επίλυση ενός χρόνιου προβλήματος και την είσπραξη εσόδων για το κράτος. Με κάποιες διορθώσεις που πρέπει να γίνουν, μπορεί να αποτελέσει το «κρυφό χαρτί» της κυβέρνησης Τσίπρα στις διαπραγματεύσεις με το κουαρτέτο.

Η είσπραξη ακόμη και 1,5 δισ. ευρώ θα μπορούσε να συμβάλει στην ακύρωση σκληρών μνημονιακών μέτρων, αν και η πλευρά των δανειστών θέλει πιο άμεσα μέτρα και μόνιμης διάρκειας και απόδοσης. Ωστόσο, είναι ένα μέτρο που θα κατατεθεί στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων κατά την πρώτη αξιολόγηση. Ο ίδιος υπηρεσιακός παράγοντας αναφέρει ότι το νομοσχέδιο, που ήταν έτοιμο από πέρυσι και θα είχε εισαχθεί στη Βουλή προς συζήτηση πριν από ένα χρόνο, αναβλήθηκε εξαιτίας των πολιτικών εξελίξεων με την προεδρική εκλογή και τις πρόωρες εκλογές.

Ωστόσο, μετά τη νίκη ΣΥΡΙΖΑ τον Ιανουάριο το νομοσχέδιο δόθηκε στην αναπληρώτρια υπουργό Οικονομικών, Νάντια Βαλαβάνη, η οποία ωστόσο δεν το αξιοποίησε, αν και υπήρχαν θετικές εισηγήσεις.

Η σημερινή ηγεσία του υπουργείου φέρεται έτοιμη να προχωρήσει το νομοσχέδιο και έχει ήδη παραγγείλει βελτιώσεις, οι οποίες θα αφορούν τις δόσεις και τις διευκολύνσεις που θα παρέχονται σε καταπατητές -κυρίως όσοι έχουν χαμηλά εισοδήματα- ώστε να πληρώσουν και να αγοράσουν από το κράτος εκτάσεις που έτσι κι αλλιώς δεν μπορεί να διεκδικήσει.

Θα μπορεί όμως έναντι συγκεκριμένου αντιτίμου να παραχωρεί τίτλους ιδιοκτησίας, να γεμίσει τα κρατικά ταμεία και να λήξει μια εκκρεμότητα που υπάρχει εδώ και δεκαετίες.

«Είναι αδιανόητο να μην αντιμετωπίζεται το πρόβλημα των μακροχρόνιων καταπατήσεων.

Ακόμη και ολόκληρα χωριά κτίστηκαν πάνω σε κρατικά ακίνητα, ενώ υπήρξαν καταπατήσεις που δεν έγιναν κακοβούλως, αλλά οι ιδιοκτήτες τους δεν έχουν καθόλου τίτλους και δεν μπορούν να προχωρήσουν σε καμιά δικαιοπραξία».

Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση καλλιεργητών κερασιών στην περιοχή της Πέλλας. Οι καλλιέργειες είναι εδώ και χρόνια σε δημόσιες εκτάσεις και δεν διαθέτουν τίτλους ιδιοκτησίας. Όταν επιβλήθηκε το εμπάργκο από τη Ρωσία οι κερασοπαραγωγοί θέλησαν να πάρουν αποζημιώσεις, αλλά το κράτος αρνήθηκε, ακριβώς επειδή δεν τους ανήκαν οι εκτάσεις.

• Ο κάτοχος ακινήτου με ή και χωρίς τίτλους που είναι δημόσιο ή ανταλλάξιμο και ανήκει στην ιδιωτική περιουσία του Δημοσίου δικαιούται να καταθέσει αίτηση εξαγοράς στις αρμόδιες κτηματικές υπηρεσίες.

Ο χρόνος που θα δοθεί είναι ένα έτος από την ψήφιση του νόμου, εκτός κι αν υπάρξει μεγάλη ανταπόκριση. Πληροφορίες αναφέρουν ότι θα προβλέπεται η ένταξη στη ρύθμιση όσων διαθέτουν δημόσια έκταση επί τουλάχιστον μία χωρίς διακοπή, περίοδο και μέχρι την 31/12/2013 και εφόσον η κατοχή συνεχίζεται μέχρι και την έναρξη του νόμου.

Ετσι θα εξαιρεθούν από την ευνοϊκή ρύθμιση οι νέοι καταπατητές οι οποίοι θα αντιμετωπιστούν αυστηρά, πιθανότατα με τσουχτερά πρόστιμα ή ακόμη και αποβολή τους από το ακίνητο, ανάλογα με το μέγεθος της αυθαιρεσίας και φυσικά κοινωνικά κριτήρια. Για παράδειγμα, άλλη θα είναι η αντιμετώπιση ενός καταπατητή μιας μικρής γεωργικής έκτασης που τη χρησιμοποιεί για καλλιέργεια κι άλλη ενός ξενοδοχειακού συγκροτήματος που έχει κατασκευάσει εγκαταστάσεις σε παραλίες ή σε δημόσια ακίνητα.

α) Αστικά ακίνητα. Για οικισμούς κάτω των 2.000 κατοίκων, έκταση μέχρι πέντε στρέμματα. Για περιοχές που βρίσκονται μέσα σε σχέδιο πόλης ή για οικισμούς που προϋφίστανται του έτους 1923, έκταση ίση με το ελάχιστο εμβαδόν αρτίου, κατά κανόνα ή παρέκκλιση, και οικοδομήσιμου οικοπέδου κατά το οικείο σχέδιο πόλεως. Κατ’ εξαίρεση, επιτρέπεται η εξαγορά συνεχόμενης έκτασης, εφόσον αυτή καλύπτεται από μόνιμα κτίσματα.

β) Επί αγροτικών ακινήτων, ενιαία έκταση μέχρι δέκα στρέμματα και μέχρι είκοσι στρέμματα συνολικά.

• H εξαγορά ακινήτου επί του οποίου έχουν ανεγερθεί αυθαίρετα κτίσματα σε καμιά περίπτωση δεν νομιμοποιεί τα κτίσματα αυτά. Θα δοθεί συγκεκριμένη προθεσμία που ο καταπατητής θα πρέπει να υποβάλει αίτηση νομιμοποίησης ή τακτοποίησης των κτισμάτων. Είναι δηλαδή διπλή η διαδικασία και φυσικά διαφορετικό το κόστος της εξαγοράς.

α) Για τις εκτός σχεδίου περιοχές, η αντικειμενική αξία που έχει το ακίνητο κατά το χρόνο υποβολής της σχετικής αίτησης εξαγοράς. Πληροφορίες αναφέρουν ότι η κυβέρνηση προσανατολίζεται σε αλλαγή των αντικειμενικών αξιών ώστε το τελικό κόστος να είναι μικρότερο. Αλλωστε οι υπάρχουσες τιμές είναι εξωπραγματικές και πολλές φορές έως και 70% πάνω από τις εμπορικές, ειδικά για αστικές περιοχές.

β) Για τις εντός σχεδίου περιοχές λαμβάνεται υπόψη η χαμηλότερη αντικειμενική αξία του οικείου Διαμερίσματος. Αγνωστη η δημόσια περιουσία που έχει καταπατηθεί Ακόμη και εν έτει 2015 το ελληνικό δημόσιο αδυνατεί να πει με σαφήνεια πόσα είναι τα ακίνητα που κατέχει και διαχειρίζεται η ΕΤΑΔ Α.Ε. και φυσικά το ΤΑΙΠΕΔ.

Παλιότερα οι εκτιμήσεις έκαναν λόγο για 80.000 ακίνητα, αργότερα υπήρξε μια πιο συντηρητική πρόβλεψη για χαρτοφυλάκιο 71.000-72.000 ακινήτων σε όλη την Ελλάδα.

Από αυτά το 35% υπολογίζεται ότι είναι καταπατημένο, δηλαδή περίπου 25.000 ακίνητα. Οι σημερινές προβλέψεις των αρμόδιων υπηρεσιών αναφέρουν ότι τελικά θα μπορούσαν να πωληθούν έναντι χαμηλού τιμήματος περί τα 20.000 ακίνητα που έχουν καταπατηθεί εδώ και χρόνια. Υπάρχουν καταπατημένα σπίτια, κτίρια γραφείων αλλά και χιλιάδες γεωργικές εκτάσεις, οικόπεδα, παραλίες, παραθαλάσσιες εκτάσεις.

Χαρακτηριστικά αναφέρονται οι παραλίες Κουλούρας στη Λάρισα, Πλατανιά Ρεθύμνου, Πόρτο Κουφό στη Χαλκιδική, το Βαρθολομιό στον Ν. Ηλείας, αλλά και ακίνητα στην Πλάκα που είχαν καταπατηθεί από? δημόσιο φορέα. Παλιότερα οι αρμόδιοι παράγοντες έδιναν ως παράδειγμα την Παραλία Κουλούρας στη Λάρισα.

Η παραθαλάσσια έκταση της Κουλούρας είναι καταπατημένη σε ποσοστό 50%. Από τα 186 στρέμματα έχουν καταπατηθεί τα 77. Αλλο παράδειγμα αφορά την περιοχή Σκλήθρα - Στρίντζος στο Παλαιόπυργο, πάλι στη Λάρισα. Εντός της παραθαλάσσιας έκτασης 1.222 στρεμμάτων έχουν εντοπιστεί πάνω από 1.000 αυθαίρετα, στην πλειονότητά τους εξοχικά. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι και αυτό της παραλίας στο Πλατανιά του νομού Ρεθύμνου.

Σε μια παραλία μήκους 1.470 μέτρων εντοπίζονται 40 στρέμματα διαφόρων ειδών καταπατήσεων, από ενοικιαζόμενα δωμάτια, τουριστικά συγκροτήματα μέχρι κάμπινγκ, χώροι στάθμευσης, ακόμη και δημοτική παιδική χαρά.

Επί του τιμήματος εξαγοράς και μέχρι του ποσού των 100.000 ευρώ το προηγούμενο νομοσχέδιο προέβλεπε την παροχή έκπτωσης 10%, εφόσον:

α) Υφίσταται κτίσμα έως 120 τ.μ., ή 140 τ.μ., σε περίπτωση πολυτέκνου, το οποίο αποτελεί την πρώτη και μόνη κατοικία του αιτούντος.

β) Ο ίδιος ο αιτών ή προστατευόμενο μέλος της οικογενείας του είναι ανάπηρος σε ποσοστό 80% και άνω.

Η ανωτέρω έκπτωση παρέχεται αυτοτελώς για κάθε μία των ανωτέρω περιπτώσεων και εφόσον ο αιτών κατά τα 5 προηγούμενα της υποβολής της αιτήσεως οικονομικά έτη δεν δήλωσε εισόδημα μεγαλύτερο από 20.000 ευρώ. Το πέραν του ποσού των 100.000 ευρώ τμήμα του τιμήματος εξαγοράς καταβάλλεται χωρίς τις παραπάνω εκπτώσεις.

• Σε περίπτωση μεταβίβασης του εξαγορασθέντος ακινήτου πριν από την παρέλευση πέντε ετών από την ημερομηνία της εξαγοράς, ανακαλούνται αυτοδικαίως οι παρασχεθείσες κατά τα ανωτέρω εκπτώσεις και ο αιτών υποχρεούται να καταβάλει το ποσό της έκπτωσης σε μία δόση.

• Το νομοσχέδιο προέβλεπε ότι το τίμημα εξαγοράς καταβάλλεται είτε εφάπαξ είτε σε διμηνιαίες δόσεις, ελάχιστου ποσού 800 ευρώ η κάθε μία. Σε περίπτωση εφάπαξ εξόφλησης, παρέχεται έκπτωση 5%. Κι εδώ αναμένεται να υπάρξουν αλλαγές, πιθανότατα να χρησιμοποιηθούν κοινωνικά κριτήρια ώστε να δοθούν περισσότερες δόσεις και το ελάχιστον ποσό να πέσει κάτω από τα 800 ευρώ. Μια σκέψη είναι να υπάρξει διαχωρισμός ανάλογα με τη χρήση του καταπατημένου ακινήτου. Όταν χρησιμοποιείται για καλλιέργειες και κτηνοτροφία η έκπτωση μπορεί να είναι μεγαλύτερη ενώ αν υπάρχει οικονομική αδυναμία η δόση θα μπορούσε να μειωθεί στο 50% το δίμηνο.

• Για τα κτίσματα που έχουν ανεγερθεί σε καταπατημένες εκτάσεις θα εξεταστούν ευνοϊκότερες ρυθμίσεις. Το αρχικό νομοσχέδιο προέβλεπε προσαύξηση της αξίας εξαγοράς κατά 20%. Πλην όμως για τα κτίσματα αυτά τρέχουν παράλληλες διατάξεις νομιμοποίησης από τον νόμο για τα αυθαίρετα, όποτε για τον προσδιορισμό της αξίας θα λαμβάνεται υπόψη η αρχή της αναλογικότητας για τα κτίσματα και τη γη κατά περίπτωση.

• Θα υπάρξει ειδική πρόβλεψη για τα ακίνητα εκτός σχεδίου που είναι άρτια και οικοδομήσιμα αλλά και για τους οικισμούς που εφαρμόζεται το μεικτό σύστημα προσδιορισμού της αξίας των ακινήτων.

• Διαχωρισμός αυθαίρετου χρήστη δημόσιου κτήματος ή ανταλλάξιμης περιουσίας αλλά και πρόβλεψη δυνατότητας εξαγοράς ακινήτων που έχουν κηρυχθεί απαλλοτριωτέα ή ρυμοτομούμενα και δεν έχει συντελεστεί η απαλλοτρίωση για μεγάλο χρονικό διάστημα (π.χ. δέκα ή είκοσι χρόνια).

• Στην περίπτωση που η τιμή ζώνης για κάποιο καταπατημένο ακίνητο ανέρχεται στα 3.000 ευρώ το τ.μ. και η κατώτατη τιμή ζώνης του διαμερίσματος είναι 900 ευρώ το τ.μ. η εξαγορά θα γίνει στη δεύτερη και χαμηλότερη τιμή.

Σχόλια