Τα τελεσίγραφα των Ευρωπαίων στην Αθήνα

Την προηγούμενη εβδομάδα οι Ευρωπαίοι έστειλαν στην Αθήνα το μήνυμα ότι δεν υπάρχει χρόνος για χάσιμο και απαίτησαν την άμεση υλοποίηση όσων μεταρρυθμίσεων έχουν συμφωνηθεί. Οι δανειστές θεωρούν πως οι περισσότεροι υπουργοί διακατέχονται από τη χαλαρή αντίληψη ότι υπάρχει χρόνος για συζήτηση, επανεξέταση δεδομένων και αναζήτηση εναλλακτικών λύσεων, ενώ η κατάσταση απαιτεί γρήγορες αποφάσεις. Ο σκεπτικισμός απέναντι στην ελληνική κυβέρνηση αυξάνεται κι έτσι στους διαδρόμους των Βρυξελλών είναι έντονη η ανησυχία ότι μια πιθανή νέα αποτυχία στην έγκαιρη υλοποίηση των συμφωνηθέντων θα ξαναφέρει στο τραπέζι την πρόταση Σόιμπλε για προσωρινή έξοδο της Ελλάδας από την Ευρωζώνη (time out).

Αναγνωρίζοντας ότι η κυβέρνηση είναι νέα αλλά χωρίς να υποτιμά και τους κινδύνους εκτροπής του ελληνικού προγράμματος, η Ε.Ε. έστειλε αυτή την εβδομάδα ένα τεχνοκρατικό τελεσίγραφο προς την ελληνική κυβέρνηση. Κορυφαίος οικονομικός παράγοντας της Ε.Ε., μιλώντας υπό το καθεστώς ανωνυμίας, συνέδεσε την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών με την ολοκλήρωση της αξιολόγησης, ξεκαθαρίζοντας παράλληλα ότι πρώτα πρέπει να εφαρμοστούν οι προαπαιτούμενες δράσεις, μετά να αξιολογηθεί η υλοποίησή τους και στο τέλος να δοθεί το πράσινο φως για την εκταμίευση των κεφαλαίων που απομένουν να δοθούν, ώστε μετά να ξεκινήσει η κεφαλαιακή ενίσχυση του ελληνικού τραπεζικού συστήματος. Για να αναγκάσουν την ελληνική πλευρά να αντιληφθεί τον επείγοντα χαρακτήρα των αποφάσεων, οι Ευρωπαίοι προειδοποιούν:

- Αν η ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών δεν έχει ολοκληρωθεί μέχρι το τέλος του έτους είναι ανοιχτό το ενδεχόμενο bail in, κουρέματος δηλαδή των καταθέσεων που υπάρχουν στις ελληνικές τράπεζες προκειμένου να διασφαλιστεί ότι το τραπεζικό σύστημα δεν θα καταρρεύσει.

- Θέμα ελάφρυνσης του ελληνικού χρέους επί του παρόντος δεν συζητείται. Η σχετική διαπραγμάτευση αναμένεται να ξεκινήσει αφού ολοκληρωθεί η πρώτη αξιολόγηση. Με απλά λόγια, η κυβέρνηση Τσίπρα καλείται να αποδείξει στους Ευρωπαίους ότι υλοποιεί τα συμφωνηθέντα και μόνο αφού περάσει τα πρώτα τεστ θα εξεταστεί το θέμα του χρέους.
Κάπου εδώ αρχίζουν τα δύσκολα για την κυβέρνηση του κ. Αλέξη Τσίπρα. Διότι μπορεί ο πρωθυπουργός να αξιοποίησε την πρώτη συνεδρίαση του Υπουργικού Συμβουλίου για να στείλει το μήνυμα στους Ευρωπαίους ότι θα εφαρμόσει το μνημόνιο γρήγορα, όμως πολλοί υπουργοί λειτουργούν σαν να βρίσκονται στους πρώτους μήνες του 2015, όπου νόμιζαν πως όλες οι συμφωνίες μπορούν να επανεξεταστούν.

Αντί να δημιουργήσουν τις προϋποθέσεις για ανάκαμψη της οικονομίας, στελέχη όπως ο κ. Πάνος Σκουρλέτης στο υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας δεν κάνουν το παραμικρό για να προσελκύσουν επενδύσεις. Τις προηγούμενες ημέρες ο κ. Σκουρλέτης συναντήθηκε με στελέχη της καναδικής Eldorado Gold για την υπόθεση της εξόρυξης χρυσού στις Σκουριές. Ασφαλείς πληροφορίες αναφέρουν, όμως, ότι οι συνομιλίες δεν πήγαν καθόλου καλά. Αντέχει η χώρα την προοπτική η καναδική εταιρεία να αποχωρήσει; Δεν αντιλαμβάνονται οι αρμόδιοι ότι κάτι τέτοιο θα είναι εξαιρετικά επώδυνο και θα αποστείλει ένα πολύ αρνητικό μήνυμα σε όσους σκέφτονται να επενδύσουν στην Ελλάδα; Την ίδια ώρα ο επιχειρηματικός κόσμος περιμένει να δει πώς θα προχωρήσει η τακτοποίηση των κόκκινων δανείων. Για να εφαρμοστεί ο νόμος για τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια θα πρέπει να έχει προηγηθεί η ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών, αφού ο τραπεζικός τομέας θα χρειαστεί σημαντικά κεφάλαια για να αντισταθμιστούν οι απώλειες από τη διαγραφή των κόκκινων δανείων. Η εξαγορά των κόκκινων δανείων από ξένες εταιρείες-distress funds θα σηματοδοτήσει βίαιη και ταχεία αναδιάρθρωση με κλείσιμο των προβληματικών επιχειρήσεων και απώλεια σημαντικού αριθμού θέσεων εργασίας.

Ελλοχεύει πάντα το Grexit

Η κυβέρνηση, η οποία καλλιέργησε στους πολίτες προσδοκίες περί ενός παράλληλου προγράμματος που θα «δροσίζει» την καυτή πατάτα του μνημονίου, κινδυνεύει να μείνει χωρίς εφεδρείες από την «ευρωπαϊκή» αντιπολίτευση που δείχνει απρόθυμη να συνεχίσει να στηρίζει άνευ όρων. Και αν η κυβέρνηση ξεκινήσει να προτείνει ισοδύναμα μέτρα που οι δανειστές θα απορρίπτουν, ο κίνδυνος που ελλοχεύει είναι στο τέλος η Αθήνα να αναγκάζεται να συναινεί σε ό,τι ζητούν οι Ευρωπαίοι, αφού σε διαφορετική περίπτωση θα κινδυνεύει με άτακτη χρεοκοπία. Το σκηνικό αυτό δείχνει ότι ο κίνδυνος του Grexit δεν έχει παρέλθει. Για τους πολίτες οι επόμενοι τρεις μήνες μέχρι το τέλος του έτους προβλέπονται εφιαλτικοί. Τις επόμενες 85 ημέρες οι οικονομικές υπηρεσίες θα εκτυπώνουν μόνο ειδοποιητήρια πληρωμής φόρων και περικοπές μισθών και συντάξεων, αφού σε τρεις μήνες πρέπει να πληρωθούν οι φόροι όλου του 2015. Και αν οι δανειστές συμφώνησαν να αναβάλουν τη μεταρρύθμιση του συνταξιοδοτικού συστήματος για το 2016, η κυβέρνηση θα αναγκαστεί να θεσμοθετήσει ορισμένα «μικρά ζητήματα σχετικά με τις συντάξεις», όπως προανήγγειλε ανώτατη πηγή των Βρυξελλών. Εάν το οικονομικό επιτελείο, ο πρωθυπουργός και τα στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ αποδείξουν πρακτικά την ικανότητά τους για μεταρρυθμίσεις, βεβαιώνοντας τους δανειστές ότι μπορούν να αντεπεξέλθουν στο πιεστικό πρόγραμμα, η κυβέρνηση θα έχει δημιουργήσει τις προϋποθέσεις για την πραγματική έναρξη μιας μακράς και δύσκολης διαδικασίας προς την ανάκαμψη.

Εμπλοκή λόγω χρέους από ΔΝΤ

Νέα εμπλοκή μπορεί να προέλθει και από την επιμονή του ΔΝΤ ότι προϋπόθεση για να συμμετάσχει στο νέο δανειακό πρόγραμμα της Ελλάδας είναι να έχει προηγηθεί κούρεμα του ελληνικού χρέους. Μπορεί η θέση του ΔΝΤ διά της εκπροσώπου του στην Αθήνα Ντέλια Βελκουλέσκου (φωτ.) να συμπίπτει με τα επιχειρήματα της κυβέρνησης Τσίπρα που διεκδικεί κούρεμα του χρέους, οι Ευρωπαίοι όμως έχουν στυλώσει τα πόδια τονίζοντας ότι δεν τίθεται θέμα κουρέματος. Σε περίπτωση που το ΔΝΤ δεν υποχωρήσει και αποφασίσει να μην καταβάλει νέο δάνειο στην Ελλάδα με το επιχείρημα ότι το χρέος δεν είναι βιώσιμο, τότε δημιουργείται σοβαρό θέμα αφού οι Ευρωπαίοι έχουν δηλώσει ότι από τα 86 δισ. του νέου δανείου προς την Αθήνα αναμένουν περίπου τα 26 να διατεθούν από το ΔΝΤ.