Ποιοι επηρεάζονται από τις αλλαγές των ορίων συνταξιοδότησης

Με την έκδοση εγκυκλίων, το υπουργείο Εργασίας προχωράει σε γνωστοποίηση ρυθμίσεων και παροχή οδηγιών των διατάξεων της υποπαραγράφου Ε3 της παραγράφου Ε του άρθρου 2 του ν. 4336/2015 που αφορούν τις μεταβολές των ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης.

Οι εγκύκλιοι του υπουργείου απευθύνονται στις διοικήσεις του ΙΚΑ-ΕΤΑΜ, του ΟΑΕΕ, του ΤΑΠ-ΔΕΗ, του ΕΤΕΑ, του ΕΤΑΠ-ΜΜΕ και στις διοικήσεις των "Ειδικών Ταμείων". και αναφέρονται με διευκρινιστικά παραδείγματα στις μεταβολές στα όρια ηλικίας συνταξιοδότησης για τη λήψη πλήρους και μειωμένης σύνταξης λόγω γήρατος από τους οργανισμούς κοινωνικής ασφάλισης.

Επισημαίνεται ότι προβλέπεται, ρητώς, ότι δεν θίγονται τα θεμελιωμένα έως και την 18.8.2015 συνταξιοδοτικά δικαιώματα και μπορούν αυτά να ασκηθούν οποτεδήποτε (σύμφωνα με το άρθρο 4 Μέρους Γ΄ του ν.4336/2015, έναρξη ισχύος είναι η 19-08-2015).

Διευκρινίζεται ότι θεμελιωμένο δικαίωμα υφίσταται όταν ο ασφαλισμένος συμπληρώνει τον ελάχιστο χρόνο ασφάλισης και το όριο ηλικίας (όπου αυτό προβλέπεται), που απαιτούνται για τη συνταξιοδότησή του. Το θεμελιωμένο συνταξιοδοτικό δικαίωμα μπορεί να ασκηθεί οποτεδήποτε και ο ασφαλισμένος έχει τη δυνατότητα να συνεχίσει εργαζόμενος, καθώς δεν είναι υποχρεωμένος να συνταξιοδοτηθεί.

Ειδικότερα, με τις κοινοποιούμενες διατάξεις θεσπίζεται ότι από 1/1/2022 για τη λήψη πλήρους σύνταξης λόγω γήρατος απαιτούνται εναλλακτικά:

Α. Η συμπλήρωση του 62ου έτους της ηλικίας και η πραγματοποίηση 40 ετών ασφάλισης ή

Β. Η συμπλήρωση του 67ου έτους της ηλικίας και η πραγματοποίηση 15 ετών ασφάλισης.

Επισημαίνεται ότι για τη λήψη μειωμένης σύνταξης λόγω γήρατος, εφόσον προβλέπεται η σχετική δυνατότητα από το ισχύον νομοθετικό πλαίσιο για τους οργανισμούς κοινωνικής ασφάλισης, απαιτείται η συμπλήρωση του 62ου έτους της ηλικίας και η πραγματοποίηση 15 ετών ασφάλισης. Τα ισχύοντα μέχρι την 18.8.2015 όρια ηλικίας συνταξιοδότησης αυξάνονται σταδιακά έως την 31/12/2021, για όσους ασφαλισμένους δεν έχουν θεμελιώσει συνταξιοδοτικό δικαίωμα μέχρι την ανωτέρω ημερομηνία.

Από την ανωτέρω αύξηση των ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης, όσον αφορά τους μέχρι 31/12/1992 ασφαλισμένους του ΟΑΕΕ εξαιρούνται οι συνταξιοδοτούμενοι βάσει του ν.612/1977 και με διατάξεις που παραπέμπουν σ' αυτές, καθώς και οι μητέρες και χήροι πατέρες ανικάνων για κάθε βιοποριστική εργασία τέκνων, εφόσον υπάρχει σχετική πρόβλεψη στις καταστατικές διατάξεις του φορέα.

Οι προϋποθέσεις συνταξιοδότησης λόγω γήρατος, αναπηρίας και θανάτου των ασφαλισμένων των φορέων κύριας ασφάλισης ισχύουν και για τους φορείς επικουρικής ασφάλισης, στους οποίους υπάγονται οι ασφαλισμένοι.

Σύμφωνα με το άρθρο 41 του ν.4052/2012, οι ασφαλισμένοι του Ενιαίου Ταμείου Επικουρικής Ασφάλισης (ΕΤΕΑ) δικαιούνται σύνταξης, εφόσον θεμελιώνουν αντίστοιχο δικαίωμα συνταξιοδότησης στον φορέα κύριας ασφάλισής τους για την αυτή αιτία και έχουν συμπληρώσει τις απαιτούμενες προϋποθέσεις συνταξιοδότησης λόγω γήρατος, αναπηρίας και θανάτου που προβλέπει η νομοθεσία του αντίστοιχου φορέα κύριας ασφάλισής τους, καθώς και η γενικότερη νομοθεσία, όπως εκάστοτε ισχύουν.

Μεταβολές στα όρια ηλικίας συνταξιοδότησης λόγω γήρατος

1. Ασφαλισμένοι μέχρι 31/12/1992 (παλαιοί ασφαλισμένοι)

I. Υπαγωγή ασφαλισμένων (καταληκτικό όριο ηλικίας το 62ο)

Σύμφωνα με την ανωτέρω Υπουργική Απόφαση

α. οι ασφαλισμένοι για τους οποίους από τις προγενέστερες του ν.4336/2015 διατάξεις προβλεπόταν χρόνος ασφάλισης για την κατοχύρωση ή θεμελίωση συνταξιοδοτικού δικαιώματος μεγαλύτερος ή ίσος των 35 ετών ασφάλισης.

Εδώ εντάσσονται οι ασφαλισμένοι που επρόκειτο να συνταξιοδοτηθούν:

- με τη συμπλήρωση 35 ετών ασφάλισης και του 60ου έτους της ηλικίας για τους άνδρες και του 58ου για τις γυναίκες (κατοχύρωση συνταξιοδοτικού δικαιώματος το 2010), ή

- με τη συμπλήρωση 36 ετών ασφάλισης και του 60ου έτους της ηλικίας για τους άνδρες και του 58ου για τις γυναίκες (κατοχύρωση συνταξιοδοτικού δικαιώματος το 2011), ή

- με τη συμπλήρωση 37 ετών ασφάλισης και του 60ου έτους της ηλικίας για τους άνδρες και του 59ου για τις γυναίκες (κατοχύρωση συνταξιοδοτικού δικαιώματος το 2012)

Για τους λοιπούς ασφαλισμένους, δηλαδή όσους δεν έχουν κατοχυρώσει συνταξιοδοτικό δικαίωμα το διάστημα 2010-2012, δεν επέρχεται καμία μεταβολή βάσει του ν.4336/2015, και συνεπώς για τη συνταξιοδότησή τους απαιτείται η συμπλήρωση 40 ετών ασφάλισης και ηλικία 62 ετών.

ΙΙ. Υπαγωγή ασφαλισμένων (καταληκτικό όριο ηλικίας το 67ο)

Σύμφωνα με την ανωτέρω Υπουργική Απόφαση, στον Πίνακα 2 εμπίπτουν οι ασφαλισμένοι που έχουν κατοχυρώσει ή κατοχυρώνουν μία εκ των προϋποθέσεων συνταξιοδότησης για τη λήψη πλήρους σύνταξης λόγω γήρατος, των οποίων το καταληκτικό όριο ηλικίας πλήρους συνταξιοδότησης, όπως αυτό είχε καθοριστεί πριν από την ισχύ του ν.4336/2015, είναι το 67ο.

2. Ασφαλισμένοι από 1/1/1993 (νέοι ασφαλισμένοι)

Στους από 1/1/1993 ασφαλισμένους δεν επέρχονται μεταβολές στα απαιτούμενα για συνταξιοδότηση όρια ηλικίας με την ισχύ του ν.4336/2015, οπότε εξακολουθούν να εφαρμόζονται τα προβλεπόμενα από την αριθ. Φ.80000/οικ.26985/852/21-11-2012 εγκύκλιο (ΑΔΑ : Β4ΣΞΛ-ΩΘΑ).

Εξαίρεση αποτελεί η περίπτωση συνταξιοδότησης γονέων ή συζύγων ή αδελφών αναπήρων ατόμων βάσει της παρ. 1 του άρθρου 37 του ν.3996/2011, για τους οποίους απαιτείται από 19/8/2015 η συμπλήρωση ηλικιακού ορίου, σύμφωνα με τα προαναφερόμενα για τους μέχρι 31/12/1992 ασφαλισμένους.

Οι προϋποθέσεις συνταξιοδότησης των ασφαλισμένων στο ΕΤΑΠ-ΜΜΕ πριν την έναρξη ισχύος του ν. 4336/2015 είναι οι προβλεπόμενες γενικές, ειδικές ή καταστατικές διατάξεις για τους ασφαλισμένους των τομέων σύνταξης και ασφάλισης του κλάδου κύριας σύνταξης του ΕΤΑΠ-ΜΜΕ όπως ίσχυαν την 18/8/2015 μετά και την έναρξη ισχύος του ν. 4093/2012.