Στις πραγματικές συνθήκες και στις ανάγκες των πολιτών της Ελλάδας του 2016 προσαρμόζεται σταδιακά η ελληνική Δικαιοσύνη, η οποία πλέον δίνει ελπίδα στους υπερχρεωμένους δανειολήπτες ακόμα και οριστικής –ολοσχερούς– διαγραφής του χρέους τους, αν αποδείξουν πως δεν δύνανται να αποπληρώσουν τις υποχρεώσεις τους.
Η αλλαγή αυτή εδράζεται στη νέα διάταξη η οποία προστέθηκε στον νέο νόμο (4336/15) για τα υπερχρεωμένα νοικοκυριά και προβλέπει 18μηνη «παύση» πληρωμής της οφειλής και, στη συνέχεια, ολοσχερή διαγραφή της, με την προϋπόθεση ότι μέσα στο επίμαχο χρονικό διάστημα δεν θα έχει αλλάξει η οικονομική κατάσταση του οφειλέτη. Τέτοια απόφαση εκδόθηκε ήδη από περιφερειακό ειρηνοδικείο, το οποίο ακύρωσε δάνειο 20.000 ευρώ για 45χρονη δανειολήπτρια, μακροχρόνια άνεργη και χωρίς κανένα περιουσιακό στοιχείο.
Της διέγραψε όλο το ποσό
Το σημαντικότερο είναι πως η απόφαση ανακουφίζει μια γυναίκα η οποία δοκιμάζεται από τη ζωή. Πρόκειται για μια 45χρονη οφειλέτρια, η οποία είναι μακροχρόνια άνεργη και δεν έχει κανένα περιουσιακό στοιχείο, εκτός από ένα παλιό αυτοκίνητο 990 κυβικών, τις πινακίδες και την άδεια του οποίου έχει ήδη καταθέσει στη ΔΟΥ της περιοχής της.
Η απόφαση, με αριθμό 11/2016, η οποία εκδόθηκε από το Ειρηνοδικείο Αγρινίου, «πάτησε» πάνω στη νέα διάταξη, η οποία, σύμφωνα με το σκεπτικό της, μπορεί να δώσει λύσεις σε πολλούς δανειολήπτες. Τι προβλέπει το άρθρο 5 του νέου νόμου για ολοσχερή διαγραφή;
Σύμφωνα με το σκεπτικό της απόφασης του ειρηνοδικείου, την οποία απρουσίασε το "Παρασκήνιο", οι προϋποθέσεις για να υπαχθεί ένας οφειλέτης στο άρθρο 5 είναι οι εξής:
α) Να μη διαθέτει ακίνητη περιουσία και να μην έχει κάνει καμία κίνηση για διάθεση ακίνητης περιουσίας κατά την τελευταία τριετία πριν από την κατάθεση της αίτησης.
β) Τα περιουσιακά του στοιχεία –είτε ως δικαιούχου είτε ως συνδικαιούχου–, συμπεριλαμβανομένων των καταθέσεων σε πιστωτικά ιδρύματα, να μην υπερβαίνουν σε αξία το ποσό των 1.000 ευρώ.
γ) Το ύψος των οφειλών του να μην ξεπερνά τα είκοσι χιλιάδες (20.000) ευρώ, συμπεριλαμβανομένων τόκων, εξόδων και πάσης φύσεως προσαυξήσεων.
δ) Να μην υπάρχουν εμπράγματες εξασφαλίσεις επί του δανείου ή με οποιονδήποτε άλλον τρόπο ασφαλισμένοι πιστωτές.
ε) Τα πάσης φύσεως εισοδήματα του οφειλέτη καθ’ όλη τη διάρκεια του τελευταίου έτους πριν από την ημέρα της επικύρωσης της αίτησης να είναι μηδενικά.
Ο νόμος προβλέπει ότι, εφόσον κατά τη διάρκεια ισχύος της προσωρινής απαλλαγής δεν μεταβληθούν οι παραπάνω προϋποθέσεις και αφού παρέλθει διάστημα δεκαοκτώ (18) μηνών, ο οφειλέτης θα απαλλαχθεί από το υπόλοιπο των χρεών του, σύμφωνα με το άρθρο 11, παρ. 1, του Ν. 3869/2010.
Ωστόσο, ο αιτών οφείλει και υποχρεούται να ενημερώνει, οποτεδήποτε καταστεί αναγκαίο και σε κάθε περίπτωση το αργότερο ανά τρίμηνο, από την ημερομηνία εκδόσεως της δικαστικής αποφάσεως, τη γραμματεία του ειρηνοδικείου για οποιαδήποτε μεταβολή της προσωπικής περιουσιακής του κατάστασης.
Σε περίπτωση παράβασης αυτής της υποχρέωσης ή αν παραλείψει να ενημερώσει ειλικρινώς τον φάκελό του σε σχέση με τα στοιχεία που αφορούν στην περιουσιακή του κατάσταση και τα πάσης φύσεως εισοδήματά του, τότε με αίτηση οποιουδήποτε έχει έννομο συμφέρον ενώπιον του αρμοδίου ειρηνοδικείου κηρύσσεται έκπτωτος από το καθεστώς προσωρινής απαλλαγής και αίρεται η αναστολή των ατομικών καταδιωκτικών μέτρων εναντίον του.
Τι έγινε με τη 45χρονη
Η γυναίκα κατέφυγε στη Δικαιοσύνη, αφού δεν μπορούσε να εξοφλήσει ένα δάνειο 20.000 ευρώ το οποίο είχε πάρει, καθώς από το 2010 σταμάτησε να εργάζεται στο περίπτερο που διατηρούσε επί δύο χρόνια, ενώ δεν λάμβανε πλέον και το επίδομα ανεργίας από τον ΟΑΕΔ. Η οφειλέτρια με την αίτησή της δήλωσε αδυναμία εξόφλησης της δανειακής της υποχρέωσης και υπαγωγή της στον «νόμο Κατσέλη», κρίνοντας ότι πληροί τις προϋποθέσεις για ένταξη στις ευεργετικές διατάξεις του.
«Πρέπει να γίνει δεκτή η αίτηση ως βάσιμη και στην ουσία της και να ρυθμιστούν τα χρέη της αιτούσης, με σκοπό την απαλλαγή της, σύμφωνα με όσα ειδικότερα ορίζονται στο διατακτικό», απεφάνθη το δικαστήριο, αναφέροντας τι προβλέπει ο νόμος και γιατί συντρέχουν οι προϋποθέσεις στο πρόσωπο της 45χρονης γυναίκας. Δηλαδή, παύση πληρωμής για 178 μήνες και, αν δεν αλλάξει η οικονομική της κατάσταση, ολοσχερή διαγραφή του χρέους.
Οι ημερομηνίες έφταναν έως το 2031
Το κακό είναι πως αυτές οι σημαντικές αποφάσεις ανακούφισης των πολιτών καθυστερούν ιδιαίτερα να εκδοθούν ή να δικαστούν, λόγω ανεπάρκειας προσωπικού. Το Ειρηνοδικείο της Αθήνας περιμένει τώρα περίπου 50 ειρηνοδίκες που «βγήκαν» από τον πρόσφατο διαγωνισμό, για να βάλει μπροστά την επίσπευση χιλιάδων υποθέσεων οι οποίες είχαν εισρεύσει στο δικαστήριο και η δικάσιμός τους έφθανε το 2022(!).
Σε άλλα περιφερειακά ειρηνοδικεία, οι ημερομηνίες συζήτησης των υποθέσεων έφθαναν έως το 2031 ή ακόμη και το 2032! Οι ελλείψεις σε δικαστικούς λειτουργούς και σε αίθουσες αλλά και ο μεγάλος αριθμός των αιτήσεων μπλόκαραν τα δικαστήρια, τα οποία δεν είχαν την υποδομή να δεχθούν τον όγκο των προσφυγών για υπαγωγή στα υπερχρεωμένα νοικοκυριά, ο οποίος θέριεψε λίγο πριν από την ψήφιση του νέου νόμου, που έκανε δυσκολότερη την ένταξη στον «νόμο Κατσέλη». Με τις τροποποιήσεις στον «νόμο Κατσέλη» προβλέπεται πλέον ότι το δικαστήριο πρέπει να δικάσει σε δύο μήνες από την κατάθεση της αίτησης την προσωρινή διαταγή και σε συνολικά τέσσερις μήνες οφείλει να έχει εκδώσει την οριστική του απόφαση για την υπαγωγή ή μη στον νόμο για τα υπερχρεωμένα νοικοκυριά.
Όπως υπολογίζουν, 10.800 υποθέσεις που είχαν οριστεί να γίνουν την τριετία 2019-2022 θα έρθουν πιο κοντά χρονικά, αφού, μόλις σταματήσει η αποχή των δικηγόρων και τα δικαστήρια αρχίσουν να λειτουργούν στους κανονικούς ρυθμούς, θα ανεβαίνουν στην έδρα τρεις συνθέσεις δικαστών με 25 υποθέσεις σε κάθε πινάκιο.