Στα χρόνια της οικονομικής κρίσης και των μνημονίων το ποσοστό των νοικοκυριών που διαβιούν σε συνθήκες απόλυτης φτώχειας διπλασιάστηκε. Το στοιχείο αυτό προκύπτει από την μελέτη του ΙΝΕ / ΓΣΕΕ για την ελληνική οικονομία, καθώς ενώ το 2008 το ποσοστό των νοικοκυριών που είχαν ελλείψεις σε βασικά αγαθά βρισκόταν στο 11,2%, το 2015 αυξήθηκε σε 22,2%, δηλαδή σχεδόν διπλασιάστηκε.
Επίσης, αναλύοντας την πορεία απομείωσης της ανεργίας, οι τεχνοκράτες του Ινστιτούτου διαπιστώνουν ότι θα χρειαστούν άλλα 20 χρόνια για να υποχωρήσει σε επίπεδα του 2008. Έτσι και αλλιώς τον Ιούνιο του 2016 η ανεργία παρέμενε υψηλή (23,4%) από 24,9% που ήταν τον Ιούνιο του 2015.
Πάντως ακόμα και έτσι, το γεγονός ότι οι νέες θέσεις εργασίας είναι κυρίως μερικής απασχόλησης, δείχνει κατά το dikaiologitika.gr, ότι το πραγματικό όφελος για την ελληνική οικονομία είναι περιορισμένο, όπως περιορισμένη είναι και η ελπίδα για ανάπτυξη το 2017.
- Απρόβλεπτοι και κρίσιμοι, χαρακτηρίζονται στη μελέτη του ΙΝΕ ΓΣΕΕ για την ελληνική οικονομία οι επόμενοι μήνες, αφού στην ΕΕ επικρατεί πολιτικοεκλογικός κύκλος σε αρκετές χώρες, ενώ υπάρχει η δεδομένη προσφυγική κρίση και αυξανόμενες γεωπολιτικές εντάσεις στην περιοχή.
Η εκτίμηση των τεχνοκρατών του Ινστιτούτου είναι ότι «υπάρχει υψηλή πιθανότητα η Ελλάδα να κληθεί να λάβει νέα μέτρα λιτότητας σε ένα περιβάλλον αυξανόμενης εργασιακής ανασφάλειας, παραγωγικής συρρίκνωσης, αποεπένδυσης και υποβάθμισης των συνθηκών διαβίωσης για τους εργαζόμενους, τους ανέργους, τους συνταξιούχους και τις ευρύτερες κοινωνικές ομάδες». Θεωρείται «υψηλού ρίσκου» η προσδοκία για επιστροφή της χώρας στις διεθνείς αγορές το 2017.
Το ΙΝΕ ΓΣΕΕ διαπιστώνει ότι απαιτείται αναπτυξιακός «πραγματισμός» για να προκύψουν νέες θέσεις εργασίας. Παράλληλα, προκύπτει ότι η φερεγγυότητα των συστημικών τραπεζών μειώνεται περαιτέρω, λόγω της παράτασης του προβλήματος των κόκκινων δανείων.
Το Ινστιτούτο επισημαίνει ότι η συγκεκριμένη πολιτική που ακολουθείται έχει επιφέρει δραματικές επιπτώσεις στο διαθέσιμο εισόδημα των πολιτών, στην απασχόληση και στην κοινωνική συνοχή.
- Ανά κλάδο η μείωση της απασχόλησης από το β’ τρίμηνο του 2010 έως το β’ τρίμηνο του 2016, φτάνει στο 55% στις κατασκευές, οι οποίες υφίστανται παράλληλα και μια μείωση 60% στην παραγωγή.
Μόνο η μεταποίηση κινήθηκε θετικά κατά 4,8% το β’ τρίμηνο του τρέχοντος έτους, σε σχέση με το αντίστοιχο περσινό διάστημα, ποσοστό που μεταφράζεται σε άνοδο κατά 150 εκατ. ευρώ. Σε επίπεδο απασχόλησης, τα στοιχεία δείχνουν ότι υπάρχει θετική πορεία όχι όμως τέτοια που να δικαιολογεί αισιοδοξία για σημαντική ανάπτυξη.
Ειδικότερα, σύμφωνα με το ΙΝΕ / ΓΣΕΕ αξιοσημείωτη αύξηση παρουσίασε:
- ο κλάδος της γεωργίας (9,4% το α’ τρίμηνο του 2016 σε σχέση με το αντίστοιχο του 2015 και 1,8% το β’ τρίμηνο),
- η μεταποίηση (5,4% το α’ τρίμηνο και 7,9% το β’ τρίμηνο),
- τα χρηματοοικονομικά και οι ασφαλιστικές υπηρεσίες (7,9% το α’ τρίμηνο και 11,2% το β’ τρίμηνο),
- η επικοινωνία και η πληροφόρηση (8,4% το α’ τρίμηνο και 5,9% το β’ τρίμηνο).
Το πρόβλημα όμως εντοπίζεται στο γεγονός ότι οι όποιες νέες θέσεις εργασίας δημιουργούνται είναι κυρίως μερικής απασχόλησης, που σημαίνει ότι έχουν περιορισμένο πραγματικό όφελος για την ελληνική οικονομία. Την ίδια στιγμή η μελέτη των οικονομικών μεγεθών της χώρας την περίοδο 2010 – 2016 δείχνει το πλήγμα που έχει υποστεί η κοινωνία από την εσωτερική υποτίμηση και τη λιτότητα.
- Η μείωση της εγχώριας ζήτησης το παραπάνω διάστημα έφτασε το 35%.
- Εντυπωσιακό είναι και το γεγονός ότι οι ιδιωτικές επενδύσεις το 2016, έχουν υποχωρήσει, στο 7,7% του ΑΕΠ.
Αξίζει να επισημανθεί ότι το ποσοστό αυτό δείχνει μείωση της τάξης του 63,8% σε σχέση με τις ιδιωτικές επενδύσεις του 2007…Με δεδομένο ότι οι δημόσιες επενδύσεις εμφανίζονται στο 4% του ΑΕΠ, το ΙΝΕ ΓΣΕΕ καταλήγει στο συμπέρασμα ότι η χώρα είναι εγκλωβισμένη στην παγίδα της «υφεσιακής στασιμότητας». Η μείωση της ανεργίας κατά 2,8 ποσοστιαίες μονάδες προέκυψε κυρίως λόγω της αύξησης των επισφαλών και εξαιρετικά χαμηλά αμειβόμενων μορφών απασχόλησης και στα προγράμματα κοινωφελούς εργασίας. Άρα το πρόβλημα της ανεργίας παραμένει.
Ο ρυθμός μείωσης της ανεργίας παραμένει σταθερός στα επίπεδα του 6%.
Αυτό σημαίνει ότι θα χρειαστούν περίπου 20 χρόνια για να επιτευχθεί η αποκλιμάκωση της ανεργίας και η επιστροφή της στα επίπεδα του 2008. Πάντως το πραγματικό ποσοστό της ανεργίας, κατά το ΙΝΕ ΓΣΕΕ ήταν 30,8% το β’ τρίμηνο του τρέχοντος έτους, από το 3,17% που ήταν το αντίστοιχο διάστημα του 2015. Εντύπωση προκαλεί και το στοιχείο ότι ο κατώτατος μισθός στην Ελλάδα βρίσκεται κάτω από το όριο φτώχειας (δείκτης Kaitz, δηλαδή λόγος κατώτατου προς διάμεσο μισθό).
Επίσης, από τον δείκτη σοβαρής υλικής αποστέρησης προκύπτει ότι το ποσοστό των νοικοκυριών που εμφανίζει σοβαρές ελλείψεις σε βασικά είδη αυξάνει από 11,2% του συνολικού πληθυσμού το 2008, σε 22,2% το 2015. Ουσιαστικά, το στοιχείο αυτό δείχνει ότι διπλασιάστηκε η απόλυτη φτώχεια στην Ελλάδα στα χρόνια εφαρμογής των Προγραμμάτων Οικονομικής Προσαρμογής.
- Σε επίπεδο συμβάσεων, καταγράφεται η απόλυτη κυριαρχία των επιχειρησιακών, που έφτασαν να αντιπροσωπεύουν το 94,6% του συνόλου ή 248 στο οκτάμηνο του τρέχοντος έτους. Αντίθετα, οι κλαδικές συμβάσεις είναι μόλις 8, ενώ άλλες 6 είναι ομοιοεπαγγελματικές που βρίσκονται εν ισχύ.
Το ΙΝΕ ΓΣΕΕ επισημαίνει ότι είναι ιδιαίτερα ανησυχητική η απόκλιση που παρουσιάζει η ελληνική οικονομία από το μέσο όρο της ΕΕ. Σε απόλυτους αριθμούς προκύπτει ότι το κατά κεφαλήν ΑΕΠ της Ελλάδας μέσα σε μία οκταετία έχασε 24,8%, υποχωρώντας στα 17 χιλ. ευρώ από 22,6 χιλ. ευρώ που ήταν το 2008.
Για το δημόσιο χρέος το ΙΝΕ ΓΣΕΕ προτείνει να υπάρξει ένας «επαναπροσδιορισμός των δημοσιονομικών στόχων με αναδιάρθρωση των δανειακών υποχρεώσεων της χώρας».
Παράλληλα πρέπει να γίνει βιώσιμη και η επίτευξη πρωτογενών πλεονασμάτων, ώστε να μην στηρίζονται στην υπερφορολόγηση και στην εσωτερική υποτίμηση, όπως γίνεται έως σήμερα.
Ως ποσοστό του ΑΕΠ εκτιμάται ότι φέτος θα ανέλθει στο 182,8% καταγράφοντας αύξηση 5,9 ποσοστιαίων μονάδων έναντι της περσινής χρονιάς.
- Από τα στοιχεία που παρουσίασε το Ινστιτούτο στην μελέτη του, προκύπτει ότι το διαθέσιμο εισόδημα των νοικοκυριών εμφανίζεται μειωμένο κατά 43 δισ. ευρώ στα χρόνια της κρίσης, την ώρα που το χρέος τους μειώθηκε πολύ λιγότερο, κατά 24 δισ. ευρώ.
Σχόλια