13 τα βασικά σημεία για την επιλογή του παρόχου φυσικού αερίου

Δεκατρία σημεία πρέπει να έχουν υπόψη τους οι καταναλωτές που θέλουν να επιλέξουν πάροχο φυσικού αερίου. Η μαθηματικός και μέλος της ολομέλειας της Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειας Ν. Καρακατσάνη παρουσιάζει χρηστικές συμβουλές προκειμένου όσοι θέλετε να αλλάξετε ή να βρείτε για πρώτη φορά προμηθευτή φυσικού αερίου να μπορέσετε να κάνετε την ορθότερη επιλογή.

Η Νεκταρία Καρακατσάνη επισημαίνει χαρακτηριστικά:

«Προκειμένου να συγκρίνετε καλύτερα τα προϊόντα φυσικού αερίου και να εντοπίσετε αυτό που ταιριάζει στις δικές σας ανάγκες, είναι σημαντικό να μην εντυπωσιάζεστε από τα ποσοστά εκπτώσεων που αναφέρονται συνήθως στις διαφημίσεις.

Είναι ασφαλέστερο να κατανοήσετε ποιο σκέλος του λογαριασμού σας αφορούν, τι συνεπάγονται για τον ετήσιο λογαριασμό σας και ποιες προϋποθέσεις ισχύουν». Ακολουθούν κάποια σημεία που χρήζουν προσοχής:

1. Εξοικειωθείτε με τα χαρακτηριστικά και το προφίλ της κατανάλωσής σας: Ελέγξετε αν το προϊόν που εξετάζετε απευθύνεται σε οικιακούς καταναλωτές για αυτόνομη ή κοινόχρηστη θέρμανση ή σε εμπορικούς. Δεν είναι επίσης σπάνια η περαιτέρω εξειδίκευση των τιμολογίων ανάλογα με τα χαρακτηριστικά των πελατών. Ετσι, επιπρόσθετες διαφοροποιήσεις μπορεί να προκύπτουν ανά τύπο μετρητή (G4 ή G10), γεωγραφική περιφέρεια, κατηγορία ανάλογα με το ύψος της κατανάλωσης ή τη χρήση (π.χ. μαγειρική χρήση, κλιματισμός). Κατανοήστε τις διακυμάνσεις της κατανάλωσής σας, όπως διαμορφώνεται από τα μηνιαία επίπεδα που αναγράφονται στους λογαριασμούς σας, ιδανικά για τα δύο τελευταία έτη. Αν είστε νέος καταναλωτής, ζητήστε ένα τυπικό προφίλ για πελάτη της κατηγορίας σας (π.χ. τετραμελή οικογένεια στη γεωγραφική περιοχή σας) από τον προμηθευτή με τον οποίο συνδιαλέγεστε.

2. Εξοικειωθείτε με τη δομή ενός λογαριασμού φυσικού αερίου: Το ανταγωνιστικό σκέλος του λογαριασμού είναι αυτό που κατεξοχήν διαφοροποιείται μεταξύ των προμηθευτών. Ονομάζεται χρέωση προμήθειας και διακρίνεται σε αναλογική χρέωση, η οποία υπολογίζεται επί της ποσότητας φυσικού αερίου που καταναλώθηκε, και σε πάγια χρέωση, η οποία βασίζεται στις ημέρες της περιόδου κατανάλωσης.

3. Βεβαιωθείτε για το ύψος της πάγιας ανταγωνιστικής χρέωσης: Το μηνιαίο πάγιο κατά την τρέχουσα περίοδο στην αγορά κυμαίνεται από 0 έως 7,6 ευρώ, επηρεάζοντας αισθητά τον λογαριασμό σας σε ετήσια βάση. Παράλληλα, ωστόσο, η εφαρμογή παγίου μπορεί να αξιοποιηθεί από έναν πάροχο, ώστε να απορροφά ένα τμήμα των μηνιαίων διακυμάνσεων της ανταγωνιστικής χρέωσης, εξομαλύνοντας έτσι τις απότομες μεταβολές της. Σε κάθε περίπτωση πρέπει να δείτε συνδυαστικά το πάγιο και την αναλογική χρέωση, για να έχετε σαφή εικόνα για το πλήρες ύψος του λογαριασμού σας.

4. Λάβετε υπόψη τη μεταβλητότητα αλλά και την περιορισμένη προβλεψιμότητα της αναλογικής ανταγωνιστικής χρέωσης, η οποία πολλαπλασιάζεται με την κατανάλωσή σας: Η χρέωση αυτή παρουσιάζει τέσσερις σημαντικές ιδιαιτερότητες.

• Εμφανίζει σημαντικές διακυμάνσεις εντός του έτους. Σε αντίθεση με τον ηλεκτρισμό, στο αέριο η αναλογική χρέωση προμήθειας μεταβάλλεται κάθε μήνα, ακολουθώντας το κόστος προμήθειας που αντιμετωπίζει ο κάθε πάροχος. Εξαρτάται δηλαδή από τις συμβάσεις που έχει συνάψει για τις ποσότητες που διοχετεύει στους πελάτες του και τη διαχείριση του χαρτοφυλακίου του.
  Για να γίνει κατανοητή η μεταβλητότητα της συγκεκριμένης χρέωσης, σημειώνεται ενδεικτικά η διακύμανση που παρουσίασε στην περίπτωση της κεντρικής θέρμανσης σε έναν από τους βασικούς παρόχους αερίου. Το επίπεδο της χρέωσης κυμάνθηκε στα 0,0263 €/KWh τον Ιανουάριο του 2017, αυξήθηκε στα 0,0326 τον Φεβρουάριο του 2017, κλιμακώθηκε στα 0,0338 τον Απρίλιο του 2017, υποχώρησε στα 0,0256 τον Ιανουάριο του 2018 και ανήλθε στα 0,0335 €/KWh τον Ιούλιο του 2018.
• Αποκαλύπτεται εκ των υστέρων στους καταναλωτές με μεμονωμένες εξαιρέσεις προϊόντων που προσφέρουν σταθερή χρέωση. Είναι ενδεικτικό ότι για αυτόνομη θέρμανση και ζεστό νερό, τον Ιούλιο του 2018, η αναλογική χρέωση των προϊόντων αερίου που διατίθενται στην αγορά κυμάνθηκε από 0,0225 έως 0,031655 €/KWh. Για τον Φεβρουάριο του 2018, η ίδια χρέωση κυμάνθηκε από 0,01988 έως 0,02742, ενώ σε συνδυαστικά πακέτα με ρεύμα, υποχώρησε σε επίπεδα έως και 0,01546 €/KWh.
• Στον τελικό λογαριασμό αερίου, η αναλογική ανταγωνιστική χρέωση σχεδόν διπλασιάζεται αν ενσωματώσουμε πρόσθετες χρεώσεις (τα διάφορα τέλη και φόρους). Ας δούμε κάποια ενδεικτικά παραδείγματα. Για τον Ιανουάριο του 2018, η αναλογική χρέωση παρόχου ίση με 0,02346 €/KWh καταλήγει σε πλήρη αναλογική χρέωση ίση με 0,0447 €/KWh, ενώ σε άλλη γεωγραφική περιφέρεια για την ίδια κατηγορία καταναλωτή καταλήγει σε 0,0477 €/KWh.
• Σε κάθε περίπτωση, ανεξάρτητα από τις παραμέτρους ενός προϊόντος αερίου, η εξοικονόμηση που προκύπτει για ένα νοικοκυριό υπερβαίνει συνήθως το 40% της δαπάνης για θέρμανση και ζεστό νερό, συγκριτικά με την επιλογή πετρελαίου και ρεύματος, αντιστοίχως για τις δύο χρήσεις.

5. Αξιολογήστε τη σαφήνεια της τιμολόγησης και την πληρότητα των δεδομένων: Μέχρι να αποκρυσταλλωθούν οι ενδεδειγμένες πρακτικές σε μια αγορά που βρίσκεται στην απαρχή της απελευθέρωσής της, οι προσεγγίσεις ποικίλλουν μεταξύ των προμηθευτών. Κάποιοι πάροχοι εμφανίζουν έναν μαθηματικό τύπο που επιτρέπει την εκ των υστέρων επαλήθευση των χρεώσεων που εφαρμόζονται για το ανταγωνιστικό σκέλος του λογαριασμού. Είναι αλήθεια ότι οι τιμές που υπεισέρχονται στους υπολογισμούς ενέχουν μια πολυπλοκότητα για τους καταναλωτές, αλλά αποτελούν μια βάση επαλήθευσης. Αλλοι προμηθευτές αποφεύγουν την αναφορά σε περιθώριο κέρδους, θεωρώντας ότι πρόκειται για ευαίσθητο εμπορικό δεδομένο.
Αντίστοιχα, κάποιοι πάροχοι δημοσιεύουν τα πλήρη ιστορικά δεδομένα των χρεώσεων που εφάρμοσαν και αναλυτικά παραδείγματα. Αλλοι προμηθευτές εμφανίζουν παραλείψεις (π.χ. δεν δημοσιεύουν τη χρέωση του προηγούμενου μήνα) ή κάνουν αόριστες αναφορές σε ποσοστά μειώσεων επί των βασικών προμηθευτών αερίου (δηλαδή τις ΕΠΑ). Αξιολογήστε και τη χρέωση χρήσης του συστήματος μεταφοράς, η οποία διαφοροποιείται μεταξύ των προμηθευτών.

6. Μια χρήσιμη προσέγγιση: Καθώς η πρόβλεψη του κόστους του λογαριασμού για μελλοντικές καταναλώσεις ενέχει σημαντική αβεβαιότητα, η ασφαλέστερη, ενδεχομένως, προσέγγιση είναι να ζητήσετε να υπολογιστεί για ένα πλήρες ημερολογιακό έτος, το ετήσιο κόστος του λογαριασμού σας, λαμβάνοντας υπόψη όλες τις μηνιαίες καταναλώσεις σας από τα ιστορικά σας δεδομένα. Για να είναι πιο ρεαλιστικός ο προσεγγιστικός αυτός υπολογισμός, θα πρέπει να εφαρμόζει τις παραμέτρους του συγκεκριμένου πακέτου τιμολόγησης, το οποίο εξετάζετε, καθώς και τα κόστη προμήθειας αερίου, που αντιμετώπισε ο συγκεκριμένος πάροχος.

7. Εξετάστε εάν υπάρχουν ρήτρες ή πρόσθετες χρεώσεις και τι αφορούν: Καθώς οι προμηθευτές αερίου προαγοράζουν ποσότητες σε δημοπρασίες που διεξάγονται σε τακτική βάση (ετήσια, τριμηνιαίες), για την κάλυψη της έκθεσής τους στις διακυμάνσεις των τιμών τους, κάποιοι πάροχοι θέτουν όρια αποδεκτής διακύμανσης, εντός των οποίων οι ανταγωνιστικές χρεώσεις τους παραμένουν αμετάβλητες. Εάν οι τιμές αυτές υπερβούν τα όρια ανοχής που έχουν τεθεί, τότε ενδέχεται να εφαρμόζεται πρόσθετη χρέωση ή και πίστωση. Καλό θα ήταν να αποσαφηνιστεί το περιεχόμενο της ρήτρας και οι συνθήκες ενεργοποίησής της, και να δοθεί στους καταναλωτές ένα συγκεκριμένο παράδειγμα για το ύψος της επιβάρυνσης κατά το τελευταίο έτος. Γενικότερα, η συμβατότητα της εφαρμογής διαφόρων τύπων ρήτρας με το θεσμικό πλαίσιο εξετάζεται πληρέστερα από τη ΡΑΕ ώστε να αποφευχθούν τυχόν μη εύλογες χρεώσεις.

8. Δεσμεύσεις και πρόωρη λήξη συμβολαίου: Ενημερωθείτε για το χρονικό διάστημα της σύμβασης (ετήσια, 18μηνη, ή διετής, αορίστου χρόνου), αν υπάρχει ελάχιστος χρόνος παραμονής, και τι ακριβώς συνεπάγεται η αποχώρησή σας πριν από τη λήξη του συμβολαίου σε διάφορα χρονικά σημεία. Καθώς η αλλαγή αυτή επιφέρει κάποια κόστη στους προμηθευτές, συχνά εφαρμόζεται μια αναδρομική εκκαθάριση, καταργώντας την ειδική έκπτωση και επαναφέροντας το βασικό τιμολόγιο, ή μια ποινή πρόωρης αποχώρησης για το εναπομείναν διάστημα.

9. Εγγυήσεις: Ελέγξτε το ύψος της εγγύησης και τυχόν διαφοροποίησή της ανάλογα με την κατηγορία σας. Συνήθως αντιστοιχεί στην κατανάλωση μιας χρονικής περιόδου και αφορά την εξασφάλιση του παρόχου από τυχόν μελλοντικές οφειλές του πελάτη. Εξετάστε αν υπάρχει μερική ή πλήρης απαλλαγή υπό προϋποθέσεις, όπως η ενεργοποίηση πάγιας εντολής ή πιστωτικής κάρτας.

10. Πρόσθετες παροχές: Πέρα από τη μείωση του λογαριασμού σας, μπορείτε να συναξιολογήσετε συμπληρωματικές παροχές, όπως συνδυαστικά πακέτα με άλλες υπηρεσίες (ηλεκτρισμό, ασφαλιστική κάλυψη, τηλεπικοινωνία, τεχνική στήριξη) ή πόντους επιβράβευσης.

11. Ποιοτικά χαρακτηριστικά: Μια θεμελιώδης παράμετρος είναι η αξιοπιστία των παρόχων και η ποιότητα εξυπηρέτησης των πελατών τους. Σημαντική είναι η φιλική σχέση με τους καταναλωτές με αναβαθμισμένες υπηρεσίες που διευκολύνουν την καθημερινότητά τους, ενώ ενέχουν και μια περιβαλλοντική διάσταση. Στην κατηγορία αυτή περιλαμβάνεται η ηλεκτρονική έκδοση λογαριασμού, η δυνατότητα ηλεκτρονικής καταχώρισης μέτρησης, η περιοδικότητα λογαριασμών, η παροχή στοιχείων στον λογαριασμό που αποτυπώνουν με εύληπτο τρόπο τη διακύμανση της κατανάλωσης, το πλήθος των καταστημάτων εξυπηρέτησης, και η λειτουργία αξιόπιστου τηλεφωνικού κέντρου εξυπηρέτησης πελατών.

12. Σε περίπτωση που είστε ευάλωτος καταναλωτής, ενημερωθείτε για τις ειδικές ρυθμίσεις που έχουν θεσπιστεί για την προστασία σας: Μια σημαντική δικλίδα ασφαλείας είναι ότι ο προμηθευτής σας δεν μπορεί να ζητήσει την αποσύνδεσή σας για το κρίσιμο χρονικό διάστημα από τον Νοέμβριο έως τον επόμενο Μάρτιο κάθε έτους.

13. Μια βασική προϋπόθεση: Προκειμένου να μπορέσετε να αλλάξετε προμηθευτή αερίου και να επωφεληθείτε από τα πρόσθετα οφέλη που προκύπτουν για την περίπτωσή σας, είναι απαραίτητο να εξοφλήσετε τον υφιστάμενο προμηθευτή σας ή να προβείτε σε διακανονισμό για τυχόν ληξιπρόθεσμες οφειλές σας.

Αισθητή μείωση κόστους σε σπίτια και επιχειρήσεις

Η μετάβαση στο φυσικό αέριο επιτρέπει ένα φάσμα χρήσεων, που συνδυάζει ποιοτικά χαρακτηριστικά, αισθητή μείωση του κόστους και πιο φιλική σχέση με το περιβάλλον συγκριτικά με το πετρέλαιο. Κυρίαρχη χρήση είναι η θέρμανση (κεντρική ή αυτόνομη), καθώς και η παροχή ζεστού νερού, ενώ ακολουθεί η μαγειρική χρήση και σπανιότερα ο κλιματισμός (για επαγγελματικούς χώρους).

• Σημαντικές είναι και οι χρήσεις βιομηχανικού και τεχνολογικού τύπου, όπως η συμπαραγωγή, καθώς και οι μεταφορές, οι οποίες δεν εξετάζονται στην ανάλυσή μας. Οπως σημειώνει η Νεκταρία Καρακατσάνη, μέλος της ΡΑΕ, «εκτιμάται ότι για έναν μέσο οικιακό καταναλωτή, η μετάβαση στο φυσικό αέριο για τη θέρμανση και το ζεστό νερό, συγκριτικά με το πετρέλαιο και τον ηλεκτρισμό αντίστοιχα, μπορεί να επιφέρει σημαντική εξοικονόμηση, της τάξης των 500 – 600 ευρώ ετησίως, ανάλογα με τις διακυμάνσεις των τιμών συμβατικών καυσίμων, και τις κλιματολογικές συνθήκες της περιοχής του.
• Παράλληλα, η μείωση των ρύπων που εκλύονται υπερβαίνει συνήθως τους 1,2 τόνους διοξειδίου του άνθρακα (CO2)». Επισημαίνεται ότι με πρόσφατες νομοθετικές ρυθμίσεις διευκολύνεται η εγκατάσταση αυτόνομης θέρμανσης φυσικού αερίου σε διαμερίσματα πολυκατοικιών, καθώς δεν τίθεται πλέον ως προϋπόθεση η έγκριση κάποιου οργάνου (όπως της γενικής συνέλευσης της πολυκατοικίας). Σημειώνεται ότι η αυτόνομη σύνδεση με ανυψωτική στήλη (riser) και τοποθέτηση του μετρητή στο μπαλκόνι μειώνει αισθητά το κόστος της εγκατάστασης.

Επιπρόσθετα, οι καταναλωτές έχουν τη δυνατότητα ελέγχου της κατανάλωσής τους, απόλυτη ανεξαρτησία (θέρμανση και ζεστό νερό οποιαδήποτε στιγμή επιθυμούν) και τιμολόγηση με βάση την κατανάλωση, χωρίς να χρειάζεται να προκαταβάλουν το κόστος του καυσίμου. Καθώς το φυσικό αέριο δεν απαιτεί ύπαρξη δεξαμενής αποθήκευσης, αλλά είναι άμεσα διαθέσιμο μέσα από το δίκτυο, ένα πρόσθετο πλεονέκτημα είναι ότι εξοικονομείται χώρος. Δεν είναι επίσης απαραίτητο να ελέγχονται τακτικά τα αποθέματα του καυσίμου, ώστε να διενεργούνται παραγγελίες και προπληρωμές.