Βότανα, τροφές και φυσικά παρασκευάσματα που θα μας κρατήσουν για πάντα νέους συστήνει ο δρ James Duke στο βιβλίο του «Φυσική αντιγήρανση» και θίγει το μεγάλο κεφάλαιο της πρόληψης και φυσικής θεραπείας για ασθένειες που συνδέονται με την ηλικία (καρδιοπάθεια, καρκίνος, Αλτσχάιμερ, αρθρίτιδα, οστεοπόρωση). Ακόμη, δίνει συνταγές για εβδομήντα έξι αντιγηραντικά ελιξήρια, προτείνει διατροφικά πλάνα και μενού πλούσια σε αντιγηραντικά θρεπτικά στοιχεία και μας συστήνει τα δεκατρία πιο δημοφιλή βότανα που μας διατηρούν νέους και υγιείς. Η θεραπευτική δύναμη της φύσης έχει πιστούς χρήστες των γεννημάτων της και κατακτά όλο και περισσότερους.
Βότανα, τροφές και φυσικά παρασκευάσματα που θα μας κρατήσουν για πάντα νέους συστήνει ο δρ James Duke στο βιβλίο του «Φυσική αντιγήρανση» και θίγει το μεγάλο κεφάλαιο της πρόληψης και φυσικής θεραπείας για ασθένειες που συνδέονται με την ηλικία (καρδιοπάθεια, καρκίνος, Αλτσχάιμερ, αρθρίτιδα, οστεοπόρωση). Ακόμη, δίνει συνταγές για εβδομήντα έξι αντιγηραντικά ελιξήρια, προτείνει διατροφικά πλάνα και μενού πλούσια σε αντιγηραντικά θρεπτικά στοιχεία και μας συστήνει τα δεκατρία πιο δημοφιλή βότανα που μας διατηρούν νέους και υγιείς. Η θεραπευτική δύναμη της φύσης έχει πιστούς χρήστες των γεννημάτων της και κατακτά όλο και περισσότερους.
«Στις σελίδες που θα ξεφυλλίσετε θα ανακαλύψετε πώς μπορείτε να επιβραδύνετε τη διαδικασία της γήρανσης και να διατηρήσετε τη ζωτικότητά και το σφρίγος σας. Πολύ συχνά κατηγορούμε τη φύση που μας κάνει γέρους, ενώ εκείνη προσφέρει απλόχερα μια πληθώρα από βότανα και τροφές που μπορούν να μας κάνουν να παραμείνουμε νέοι. Εμπνεύστηκα αυτό το βιβλίο από μια έκταση που έχω καλλιεργήσει και που αποφάσισα να ονομάζω ο “Κήπος της Νεότητας”. Είναι χωρισμένος σε 80 κομμάτια, γεμάτος με βότανα, που το καθένα αναφέρεται και αφορά σε μια πάθηση που έρχεται μαζί με την ηλικία ή που σας κάνει να νιώθετε γερασμένοι πριν την ώρα σας.
»Το καλύτερο μέρος της ζωής μου το έχω αφιερώσει στα φαρμακευτικά φυτά. Για να αρωματίσω τη χορτοφαγική μου διατροφή χρησιμοποιώ τα βότανα. Για να προστατευτώ από διάφορες παθήσεις χρησιμοποιώ τα βότανα. Για να παρατείνω τη ζωή μου -και την ποιότητά της- χρησιμοποιώ τα βότανα», καταθέτει ο βοτανολόγος δρ James Duke στον πρόλογο του βιβλίου του «Φυσική Αντιγήρανση» των εκδόσεων Ψύχαλου.
Ο δρ James Duke, που υπηρέτησε ως επικεφαλής του ερευνητικού εργαστηρίου θεραπευτικών φυτών στο αμερικανικό υπουργείο Γεωργίας (USDA) μέχρι το 1995 που συνταξιοδοτήθηκε, είναι ο συγγραφέας του παγκόσμια best seller βιβλίου Βοτανολογίας «Το πράσινο Φαρμακείο» κι είναι από τους πρώτους που αγκάλιασε την Εθνοβοτανολογία και μίλησε για την παρουσία των αντιοξειδωτικών και φλαβονοειδών ουσιών στα διάφορα φυτά και την ευεργετική τους επίδραση στην ανθρώπινη υγεία. Ο ίδιος ήταν το ζωντανό παράδειγμα όσων πρέσβευε, αφού έφυγε ήσυχα σε ηλικία 88 χρόνων (2017) από τη ζωή, χωρίς να τον ταλαιπωρεί καμία ασθένεια.
«Ενώ έχω γράψει αρκετά βιβλία, αυτό το θεωρώ σαν παιδί μου. Ολοκληρώθηκε μέσα στον “Κήπο της Νεότητας”, το μοναδικό μου καταφύγιο σ' αυτή τη γη. Δούλεψα με το χώμα, περιποιήθηκα τα φυτά κι όλα αυτά, εκτός από έμπνευση, εξάσκησαν το σώμα μου. Με βοήθησαν να χαλαρώνω όταν είμαι αγχωμένος. Με έφεραν σε επαφή με τη φύση και με την ευαισθησία που κατέχει όλα τα φυτά. Ελάτε μαζί μου να σεργιανίσουμε τον “Κήπο της Νεότητας”, να περπατήσουμε ξυπόλητοι πάνω στο εύφορο και ζεστό από τον ήλιο, χώμα. Να αναπνεύσουμε τα γλυκά αρώματα, να ξετρελαθούμε με τα πανέμορφα χρώματα, να τα αγγίξουμε με όλες μας τις αισθήσεις».
Ανταποκρίθηκα στην πρόσκληση του δρος James Duke και ομολογώ ότι πέρασα ολόκληρη την ημέρα μου ψαχουλεύοντας απνευστί τις πεντακόσιες σελίδες του, κρατώντας σημειώσεις για όσα ιατρικά θέματα με απασχολούν -για να ξαναγυρίσω μετά-, ανιχνεύοντας τους λόγους που επηρεάζουν την καλή υγεία, αλλά και εξερευνώντας τις φυσικές στρατηγικές που σταματούν το βιολογικό ρολόι. Αρχισα το συστηματικό διάβασμα όταν καταπιάστηκα με το τρίτο μέρος του βιβλίου, «Πολεμήστε τους εχθρούς που σας γερνάνε».
Είναι ο άμεσος και βιωματικός τρόπος γραφής του, που βέβαια πατάει στο στέρεο έδαφος της εξαιρετικής ερευνητικής του πορείας ως βοτανολόγου, που σε κάνει να θέλεις να περάσεις όλη τη γνώση στον σκληρό δίσκο του εγκεφάλου σου. Γι’ αυτό έγινε μια επιλογή κάποιων αποσπασμάτων από όλα τα κεφάλαια του βιβλίου του, για να γευτούμε μερική από τη γνώση του, καθώς είναι αδύνατον να ενσωματώσει κανείς με μιας το εύρος των πληροφοριών που δίνει, χωρίς μάλιστα βιωματική εμπειρία. Αλλωστε και ο ίδιος το επισημαίνει: «Πολλές από τις πληροφορίες που καταγράφονται σε αυτό το βιβλίο είναι απόρροια της πείρας μου και της μελέτης μου στα βότανα και τις τροφές. Δεν μπορώ να εγγυηθώ ότι θα έχετε το ίδιο αποτέλεσμα από τα φαρμακευτικά φυτά που προτείνω. Πειραματιστείτε και δείτε μόνοι σας αν αποδίδουν. Αν τα συμπτώματά σας επιμένουν ή είστε ήδη υπό ιατρική παρακολούθηση, θα σύστηνα σαφώς να συμβουλευτείτε τον γιατρό σας πριν χρησιμοποιήσετε τα φαρμακευτικά βότανα».
Η προσέγγισή του στη χρήση των φαρμακευτικών φυτών είναι η σωστή προσέγγιση επιστήμονα που γνωρίζει το αντικείμενό του. Και είναι κριτικής σημασίας να αλιεύουμε τις όποιες βοτανικές συνταγές όχι από το ίντερνετ αλλά από επιστημονικά βιβλία. Ας σεργιανίσουμε λοιπόν στον κήπο του.
Πλησιάστε τα φάρμακα από βότανα
«Είναι τόσο οξύμωρο αυτό που οι ερευνητές έχουν πει εδώ και δεκαπέντε χρόνια χρόνια. Το οξυγόνο από τα φυτά, που είναι τόσο ζωτικής σημασίας για την ύπαρξή μας, μπορεί και να μας κάνει κακό. Ενα μέρος του μετατρέπεται στον οργανισμό μας σε επαναστατημένα σωματίδια, που λέγονται ελεύθερες ρίζες, οι οποίες μπορεί να επιτεθούν στους ιστούς, στα κύτταρα, ακόμη και στο DNA μας. Κάποιοι ειδικοί στο θέμα της γήρανσης συμφωνούν ότι η βλάβη από τις ελεύθερες ρίζες, που λέγεται οξειδωτική βλάβη, είναι ο κύριος παράγοντας της διαδικασίας που λέγεται γήρανση. Επίσης ευθύνεται για την καρδιοπάθεια, το εγκεφαλικό και τον καρκίνο - οι τρεις κυριότερες αιτίες θανάτου.
Τα πράσινα φυτά προμηθεύουν το οξυγόνο που τελικά το μετατρέπουν σε ελεύθερες ρίζες. Ομως τα φυτά ευθύνονται ελάχιστα γι’ αυτές. Οι περισσότερες ελεύθερες ρίζες είναι αποτέλεσμα του καπνίσματος και των πολλών λιπαρών στις τροφές, όπως το κρέας, τα γαλακτοκομικά και το πρόχειρο φαγητό. Μπορούμε όμως εύκολα να προστατευτούμε από αυτές: πρέπει να τρώμε περισσότερες φυτικές τροφές.
Οι φυτικές τροφές μάς προμηθεύουν βιταμίνες, μέταλλα και φυτοχημικά - πολλά από αυτά είναι αντιοξειδωτικά. Τα αντιοξειδωτικά θρεπτικά προστατεύουν τα φυτά από το πολύ οξυγόνο που παράγουν. Σε εμάς τους ανθρώπους, αυτά τα θρεπτικά μπορούν να αντιστρέψουν την οξειδωτική βλάβη απελευθερώνοντας τις ελεύθερες ρίζες.
Τα πιο γνωστά αντιοξειδωτικά είναι οι βιταμίνες C και E, το σελήνιο, η β-καροτίνη, το ανθοκυανούχο άλας, οι χρωστικές ουσίες από τα δαμάσκηνα, τα σταφύλια, τα διάφορα είδη μούρων, τα φρούτα με τα σκούρα χρώματα και το ένζυμο Q10.
Οσο πιο πολλές φυτικές τροφές τρώτε, τόσο πιο πολλά αντιοξειδωτικά συστατικά παίρνετε και τόσο πιο υγιείς και νέοι νιώθετε».
Οι τροφές είναι καλύτερες από τα συμπληρώματα
«Μπορεί να σκεφτείτε: δεν χρειάζεται να τρώω τόσα φυτικά, αφού παίρνω αντιοξειδωτικά συμπληρώματα. Ναι, είμαι υπέρ αυτών γιατί θεωρώ ότι είναι μια καλή και φθηνή λύση, αλλά δεν μπορούν να αντικαταστήσουν τις φυτικές τροφές και δεν μπορούν να αποτρέψουν τη βλάβη που προκαλείται από μια ανθυγιεινή διατροφή.
Τα συμπληρώματα δεν έχουν τις ίνες που περιέχουν τα φυτά και οι οποίες είναι πολύ σημαντικές για τη μακροζωία και την υγεία. Ακόμα και τα καλύτερα συμπληρώματα δεν μας προμηθεύουν τα συστατικά που περιέχουν οι φυτικές τροφές. Πάρτε για παράδειγμα τη βιταμίνη Α. Τα περισσότερα συμπληρώματα έχουν βιταμίνη Α και β-καροτίνη και άλλα καροτενοειδή που μετατρέπονται σε βιταμίνη Α μέσα στον οργανισμό σας (το λυκοπένιο έχει αποδειχτεί άριστο προληπτικό μέτρο κατά του καρκίνου του προστάτη). Τα φυτά περιέχουν 600 καροτενοειδή που δεν θα τα βρείτε σε κανένα συμπλήρωμα ή σε καμιά τροφή. Ο καλύτερος τρόπος για να πάρετε αυτά τα θρεπτικά είναι να τα συμπεριλάβετε σε μια σχεδόν χορτοφαγική διατροφή.
Εκτός αυτού θα πρέπει να σημειωθεί ο τρόπος που η φύση «αποθηκεύει» τα θρεπτικά συστατικά μέσα στα φυτά. Τα διατηρεί σε ισορροπία, με αποτέλεσμα αυτά που παίρνετε να είναι αποδοτικά και ασφαλή - ποσότητες που ο οργανισμός σας και τα γονίδιά σας είναι ικανά να χειριστούν θαυμάσια».
Γιατί το φρέσκο είναι καλύτερο
«Ο,τι έτρωγαν οι αρχαίοι μας πρόγονοι ήταν φρέσκο. Είμαι φανατικός οπαδός των φρέσκων προϊόντων και συστήνω να τα καταναλώνετε όσο πιο συχνά μπορείτε.
Η τροφική επεξεργασία και συντήρηση είναι σχετικά πρόσφατες εφευρέσεις. Αν κι έχουν κάποια προνόμια -ονομασία, ασφάλεια, φτηνότερο κοστολόγιο, και μεγαλύτερο απόθεμα τροφών-, όμως το μόνο που προσφέρουν είναι θερμίδες.
Η επεξεργασία απομακρύνει τις ίνες, τις βιταμίνες, τα μέταλλα κι άλλα φυτοχημικά πλεονεκτήματα από τις τροφές και τα αντικαθιστά με ζάχαρη, αλάτι, συντηρητικά, επεξεργασμένα άλευρα και πολύ συχνά επιπλέον λίπος. Με δυο λόγια, όλα αυτά σημαίνουν απομάκρυνση των ινών κι αντικατάσταση αυτών με ελεύθερες ρίζες, οι οποίες είναι αργό δηλητήριο.
Γι’ αυτό προτιμώ φρέσκιες κι ατόφιες τροφές -ολόκληρους σπόρους, ολόκληρα φρούτα, ολόκληρα λαχανικά, όσπρια, μυρωδικά και βότανα-, χωρίς καμιά επεξεργασία.
Ενα άλλο πλεονέκτημα των φρέσκων τροφών είναι ότι αποφεύγετε τα συνθετικά συντηρητικά, τις γενετικά τροποποιημένες τροφές και τα υβρίδια, πράγματα που δεν είναι οικεία στα ανθρώπινα γονίδια.
Μπορεί να περάσουν ακόμη και χρόνια για να συνειδητοποιήσουμε πόσο κακό μάς κάνουν αυτού του είδους οι προηγμένες τροφές. Υποπτεύομαι ότι θα μας κάνουν το ίδιο κακό με τα συνθετικά φαρμακευτικά (όπως είχα πει στο κεφάλαιο 2, τα μισά και περισσότερα από τα φάρμακα βρίσκεται να έχουν παρενέργειες αφού πρώτα έχουν εγκριθεί ως ασφαλή).
Γι’ αυτό προτιμώ να εμπλουτίζω τα γεύματά μου με όσο το δυνατό λιγότερο επεξεργασμένες τροφές και σας συνιστώ να κάνετε κι εσείς το ίδιο».
Διαβάζοντας όλα τα παραπάνω στοιχεία, όπως π.χ. «η κλίμακα δείχνει την ικανότητα της τροφής να εξουδετερώνει την κυτταρική βλάβη που προκαλείται από τις ελεύθερες ρίζες» εύκολα αντιλαμβάνεται κανείς την σημασία της προστασίας του περιβάλλοντος, των οικοσυστημικών λειτουργιών, της δημιουργίας υγιών και εύφορων εδαφών, της προστασίας των υδροφόρων οριζόντων.
Οταν η τροφή, βάσει επιστημονικών τεκμηριωμένων ερευνών, μπορεί να είναι το μέσο πρόληψης για καλή υγεία και ευζωία, καταλαβαίνει κανείς τη ζωτική ανάγκη προστασίας του περιβάλλοντός του πλανήτη ολάκερου.
Η φύση δίνει, έδινε και πάντα θα δίνει ευεργεσίες αρκεί μονάχα να τη σεβαστούμε και να συνειδητοποιήσουμε ότι παίζει τον ίδιο ρόλο στη ζωή μας όπως η μάνα που μας γέννησε και μας ανάθρεψε.
Μια ομάδα ερευνητών στο USDA δημιούργησε μια κλίμακα αντιοξειδωτικών συστατικών από μια γκάμα φυτικών τροφών. Ονομάζεται κλίμακα ORAC, λόγω της ικανότητας της απορρόφησης του οξυγόνου των ελεύθερων ριζών. Βασικά, η κλίμακα δείχνει την ικανότητα της τροφής να εξουδετερώνει την κυτταρική βλάβη που προκαλείται από τις ελεύθερες ρίζες. Οσο πιο ψηλό είναι το σκορ, τόσο μεγαλύτερη καρκινική προστασία έχετε.
Στον πίνακα που ακολουθεί, οι τιμές βασίζονται σε μερίδες των 100 γραμμαρίων. Προσέξτε πώς τα ξερά δαμάσκηνα και οι σταφίδες είναι πιο πάνω από τα φρούτα από τα οποία προέρχονται: τα δαμάσκηνα και τα κόκκινα σταφύλια. Κι αυτό γιατί τα δεύτερα περιέχουν μεγάλη ποσότητα νερού.
Πιστεύω ακράδαντα ότι η διατροφή μπορεί να λειτουργήσει και ως προληπτική ιατρική. Επίσης πιστεύω στη νόστιμη διατροφή. Τα αρωματικά βότανα ενισχύουν τη γεύση και την υγεία. Τα περισσότερα έχουν αντιοξειδωτικές ιδιότητες.
Για τους προγόνους μας, που δεν είχαν ψυγείο, τα βότανα σκότωναν τους διάφορους μικροοργανισμούς και προφύλασσαν τα τρόφιμα από την αποσύνθεση. Για μας, τα βότανα προφυλάσσουν από την οξειδωτική βλάβη που προκαλεί καρδιοπάθεια, καρκίνο και εγκεφαλικό.
Προτείνω μια λίστα με βότανα. Τα περισσότερα μπορεί να τα ξέρετε και να τα χρησιμοποιείτε. Αξίζει τον κόπο να ψάξετε και τα υπόλοιπα.Τα φυσικά οργανικά μπαχαρικά μπορεί να είναι πλουσιότερα σε υγιεινά φυτοχημικά. Αφήστε τη μύτη σας να σας οδηγήσει.
Ανηθος ● Βανίλια ● Βασιλικός ● Γαρίφαλο ● Γλυκάνισο ● Δάφνη ● Δεντρολίβανο ● Εστραγκόν ● Ζαφορά ● Θρούμπι ● Θυμάρι ● Κανέλα ● Κάρο το κυμινοειδές ● Κάρδαμο ● Κουρκουμάς ● Κρεμμύδι ● Κύμινο ● Κύμινο μαύρο ● Μαϊντανός ● Μαντζουράνα ● Μάραθος ● Μοσχοκάρυδο ● Μπαχάρι ● Παπαρούνα (σπόροι) ● Πιπέρι μαύρο ● Πιπέρι τσίλι (πάπρικα, καγιέν κι άλλα πιπέρια) ● Πιπερόριζα ● Ρίγανη ● Σέλινο (σπόροι) ● Σινάπι ● Σκόρδο ● Σουσάμι ● Σχοινόπρασο ● Τριγωνέλλα ● Φασκόμηλο
Δώδεκα φυτά με τα περισσότερα πλεονεκτήματα στην ενίσχυση της γενικής υγείας που στηρίζουν την νεανική σφριγηλότητα.
Μύρτιλλο μαύρο (Vaccinium myrtillus) Σπόροι σέλινου (Apium graveolens) Εχινάκεια (Echinacea, διάφορα είδη) Οινοθήρα (Oenothera biennis) Σκόρδο (Allium sativum) Γκίνγκο (Gingo biloba) Σερενόα (Serenoa repens) Κράταιγος (Crataegus monogyna) Αγρια καστανιά (Aesculus hippocastanum) Σίλυβο ή γαϊδουράγκαθο (Silybum marianum) Υπερικό το διάτρητο (Hypericum perforatum) Κουρκουμάς (Curcuma longa)