Σε κατάσταση πολέμου Αρμενία και Αζερμπαϊτζάν για το Ναγκόρνο-Καραμπάχ

Συγκρούσεις σημειώθηκαν την Κυριακή στην περιοχή του Ναγκόρνο-Καραμπάχ (έναν αρμένικο θύλακα στο έδαφος του Αζερμπαϊτζάν), για τον οποίο βρίσκονται εδώ και καιρό σε διαμάχη η Αρμενία και το Αζερμπαϊτζάν. 

Άμαχοι και στρατιωτικοί σκοτώθηκαν και τραυματίστηκαν στις σφοδρές μάχες, σύμφωνα με τις δύο πλευρές που αλληλοκατηγορούνται για το ποιος ξεκίνησε τις νέες εχθροπραξίες.

Οι συγκρούσεις που ήταν οι χειρότερες από το 2016, αύξησαν την πιθανότητα για έναν νέο πόλεμο σε μια περιοχή που «σιγοβράζει» εδώ και δεκαετίες. Υπενθυμίζεται ότι ο πόλεμος ανάμεσα στα δύο κράτη τελείωσε το 1994, με μια εκεχειρία όμως που ανά διαστήματα παραβιάζεται. 

Σύμφωνα με αξιωματούχους, τουλάχιστον 23 άτομα σκοτώθηκαν από τις εχθροπραξίες. Μεταξύ αυτών μια γυναίκα και ένα παιδί (σύμφωνα με την Αρμενία) και μια πενταμελής οικογένεια (όπως ανέφερε το Αζερμπαϊτζάν).

Ο πρωθυπουργός της Αρμενίας Νικόλ Πασινιάν δήλωσε ότι ο εχθρός της χώρας του, έχει κηρύξει πόλεμο εναντίον του λαού του. «Το αυταρχικό καθεστώς του Αζερμπαϊτζάν έχει κηρύξει για άλλη μια φορά πόλεμο εναντίον του αρμενικού λαού», δήλωσε χαρακτηριστικά, προσθέτοντας ότι «βρισκόμαστε στο χείλος ενός πλήρους πολέμου στον Νότιο Καύκασο, ο οποίος μπορεί να έχει απρόβλεπτες συνέπειες».

Επίσης, κατηγόρησε την Άγκυρα για ανάμειξη και κάλεσε τη διεθνή κοινότητα να διασφαλίσει ότι η Τουρκία δεν θα μεσολαβήσει στη διένεξη των δύο χωρών. Προέτρεψε επίσης τους συμπατριώτες του να δεσμευτούν «ότι δεν θα υποχωρήσουμε ούτε ένα χιλιοστό» από την υπεράσπιση της περιοχής στο Ναγκόρνο-Καραμπάχ.

Αμφότερες οι χώρες κήρυξαν στρατιωτικό νόμο, με την Αρμενία να προχωρά σε γενική κινητοποίηση των στρατευμάτων της. Το Αζερμπαϊτζάν ανακοίνωσε ότι έχουν κηρυχθεί σε «κατάσταση πολέμου» 19 επαρχίες, συμπεριλαμβανομένης και της πρωτεύουσας Μπακού.

Πόλεμος όπλων, πόλεμος λέξεων

Το Υπουργείο Άμυνας της Αρμενίας κατηγόρησε το Αζερμπαϊτζάν ότι ξεκίνησε επιχείρηση βομβαρδισμού εναντίον πολιτικών στόχων. Σύμφωνα με το Ερεβάν, ο στρατός της Αρμενίας απάντησε στις επιθέσεις καταρρίπτοντας τέσσερα στρατιωτικά ελικόπτερα του Αζερμπαϊτζάν, καθώς και 15 αεροσκάφη και 10 άρματα μάχης: ένας ισχυρισμός που διέψευσε το Υπουργείο Άμυνας του Αζερμπαϊτζάν.

«Όλη η ευθύνη γι' αυτό βαραίνει τη στρατιωτική και πολιτική ηγεσία του Αζερμπαϊτζάν", επέμεινε ένας εκπρόσωπος του Υπουργείου Άμυνας της Αρμενίας.

Από την πλευρά του,  το Αζερμπαϊτζάν κατηγόρησε τις αρμενικές δυνάμεις ότι ξεκίνησαν «εσκεμμένες και στοχευμένες» επιθέσεις εναντίον του Ναγκόρνο-Καραμπάχ.

«Υπάρχουν αναφορές για νεκρούς και τραυματίες μεταξύ των αμάχων και των στρατιωτών», δήλωσε ο πρόεδρος του Αζερμπαϊτζάν. Παράλληλα, το Μπακού υποστήριξε ότι έχει καταλάβει τουλάχιστον έξι χωριά στην περιοχή. 

Ο ρόλος της Τουρκίας

Η Αρμενία κατηγόρησε την Τουρκία για εμπλοκή και στρατιωτική στήριξη του Αζερμπαϊτζάν. Σημειώνεται ότι το Συριακό Παρατηρητήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (SOHR) –επικαλούμενο «πολύ αξιόπιστες πηγές»– ανέφερε ότι μια ομάδα Σύρων μαχητών που υποστηρίζονται από την Τουρκία, έφτασαν στο Αζερμπαϊτζάν το απόγευμα της Κυριακής, προσθέτοντας ότι υπάρχουν περισσότεροι μαχητές που αναμένουν να αναπτυχθούν.

Επίσης, η δημοσιογράφος Λίντσεϊ Σνελ δημοσίευσε ηχογραφήσεις την περασμένη εβδομάδα, ισχυριζόμενη ότι περίπου 1.000 μαχητές του Ελεύθερου Συριακού Στρατού (TFSA) που υποστηρίζονται από την Τουρκία, επρόκειτο να σταλούν στο Αζερμπαϊτζάν, σημειώνοντας ότι κάποιοι ενδέχεται να είναι ήδη εκεί. 

Σύμφωνα με τη δημοσιογράφο, μαχητές έφτασαν στο Μπακού την Τρίτη, ωστόσο το Υπουργείο Εξωτερικών του Αζερμπαϊτζάν αρνήθηκε κατηγορηματικά τους σχετικούς ισχυρισμούς.

Την Κυριακή, ο Erkin Öncan, δημοσιογράφος της τουρκικής έκδοσης του Sputnik, ανάρτησε ένα ένα βίντεο που φέρεται να δείχνει ότι κομβόι των Σύρων μαχητών κατευθύνονται προς το Ναγκόρνο-Καραμπάχ, επικαλούμενος αναφέροντας "πηγές του Αζερμπαϊτζάν".

Η Τουρκία έχει στείλει Σύρους μισθοφόρους στο Αζερμπαϊτζάν, υποστήριξε και ο ηγέτης του Ναγκόρνο-Καραμπάχ Araik Harutyunyan. Όπως πρόσθεσε, η Άγκυρα τους μετέφερε αεροπορικώς, υπό το πρόσχημα των κοινών στρατιωτικών ασκήσεων που έκανε προ ημερών με το Αζερμπαϊτζάν. 

Το Μπακού απέρριψε τους ισχυρισμούς του Συριακού Παρατηρητηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, ενώ το αρμενικό υπουργείο Άμυνας δήλωσε ότι ελέγχει τις αναφορές για μαχητές από τη Συρία που βρίσκονται στο πλευρό του Αζερμπαϊτζάν.

Σημειώνεται ότι ο Τούρκος πρόεδρος Ταγίπ Ερντογάν διαμήνυσε στους Αρμένιους πως «η ηγεσία σας σας σπρώχνει στην καταστροφή». Μάλιστα, κάλεσε τους Αρμένιους «να πάρουν το μέλλον στα χέρια τους κατά της ηγεσίας τους και κατά αυτών που τους μεταχειρίζονται σαν ανδρείκελα, καλώ και τη διεθνή κοινότητα να σταθεί στο πλευρό του Αζερμπαϊτζάν στη μάχη του κατά της εισβολής και της σκληρής βίας».

Επίσης, ο εκπρόσωπος της τουρκικής προεδρίας καταδίκασε την επίθεση της Αρμενίας εναντίον του Αζερμπαϊτζάν και διαβεβαίωσε πως το Αζερμπαϊτζάν έχει την πλήρη υποστήριξη της Άγκυρας. «Η Αρμενία παραβιάζει την εκεχειρία και επιτίθεται σε περιοχές αμάχων» υποστήριξε ο Ιμπραήμ Καλίν, συμπληρώνοντας ότι «η Τουρκία στέκεται πλήρως αλληλέγγυα με το Αζερμπαϊτζάν και το απόλυτο δικαίωμά του στην αυτοάμυνα».

Διεθνείς αντιδράσεις

ΗΠΑ, Ευρωπαϊκή Ένωση, ΟΗΕ και ΝΑΤΟ ζήτησαν την άμεση κατάπαυση του πυρός στην περιοχή και την επανέναρξη του διαλόγου ανάμεσα στις δύο πλευρές. Μεταξύ άλλων, ο γενικός γραμματέας των Ηνωμένων Εθνών Αντόνιο Γκουτέρες, εκτός από τις εκκλήσεις για παύση πυρός, σκοπεύει να μιλήσει τόσο με τον πρόεδρο του Αζερμπαϊτζάν Ιλχάμ Αλίγιεφ όσο και με τον πρωθυπουργό της Αρμενίας Νικόλ Πασινιάν. «Ο γενικός γραμματέας είναι πολύ ανήσυχος για την πρόσφατη επανάληψη των εχθροπραξιών» και «καταδικάζει την προσφυγή στη βία», δήλωσε ο εκπρόσωπός του Γκουτέρες, Στεφάν Ντουζαρίτς.

Παράλληλα, αξιωματούχοι χωρών επιδόθηκαν σε τηλεφωνικές συνομιλίες, επιχειρώντας να δοθεί διέξοδος μέσω της διπλωματικής οδού. Ιδιαίτερη η κινητικότητα για την Ομάδα του Μινσκ, όπου συμπροεδρεύουν η Γαλλία, η Ρωσία και οι ΗΠΑ, και η οποία συγκροτήθηκε το 1992 με στόχο την επίτευξη μιας ειρηνικής λύσης στο πρόβλημα του Ναγκόρνο-Καραμπάχ.

Μεταξύ άλλων, ο Αρμένιος πρωθυπουργός είχε ξεχωριστές συνομιλίες με τον Γάλλο πρόεδρο Νικολά Σαρκοζί, καθώς και με τον Ρώσο πρόεδρο Βλαντίμιρ Πούτιν. Όπως ανέφερε το Κρεμλίνο, κατά τη συζήτηση τονίστηκε ότι είναι σημαντικό να μην υπάρξει περαιτέρω κλιμάκωση των συγκρούσεων και ότι είναι απαραίτητο να σταματήσει κάθε στρατιωτική δράση.

Επίσης, ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών Μεβλούτ Τσαβούσογλου συνομίλησε με τον ομόλογο του της Ρωσίας, Σεργκέι Λαβρόφ, με τις δύο πλευρές να κάνουν λόγο για την ανάγκη κατάπαυσης του πυρός. 

Τέλος, ο υπουργός Εξωτερικών Νίκος Δένδιας είχε τηλεφωνική επικοινωνία με τον υπουργό Εξωτερικών της Αρμενίας Ζοχράμπ Μνατσακανιάν, κατά την οποία (σύμφωνα με το ελληνικό ΥΠ.ΕΞ.) επιβεβαιώθηκαν οι ισχυροί δεσμοί φιλίας των δύο χωρών. Σύμφωνα με την ίδια πηγή, ο κ. Δένδιας καταδίκασε την απώλεια ζωών και επιβεβαιώθηκε η ετοιμότητα της Ελλάδος να βοηθήσει στις προσπάθειες για άμεση αποκλιμάκωση στο Ναγκόρνο-Καραμπάχ.