«Πρωτάθλημα» ευρω-παραβάσεων |

Κάθε Δευτέρα η «Eφ.Συν.» ενημερώνει τους αναγνώστες της σταθερά μέσα από αυτήν τη σελίδα για ειδήσεις που «γεννιούνται» στα όργανα της θεσμικής Ευρώπης και δεν βρίσκονται στην πρώτη γραμμή της επικαιρότητας

Μπορεί η Ουγγαρία και η Πολωνία να έχουν αναδειχθεί σε «μαύρα πρόβατα» ανάμεσα στις 27 χώρες της Ε.Ε. στην καταστρατήγηση των αρχών του κράτους δικαίου, κυρίως με τις παραβιάσεις της ανεξαρτησίας της Δικαιοσύνης, τις διακρίσεις εις βάρος των ΛΟΑΤΚΙ+ πολιτών και τις επιθέσεις στην ελευθερία του Τύπου, ωστόσο δεν είναι αυτές οι «αρνητικές πρωταθλήτριες» στη μη εφαρμογή ή στην κακή μεταφορά και εφαρμογή της κοινής ευρωπαϊκής νομοθεσίας.

Σύμφωνα με την ετήσια έκθεση της Κομισιόν για την παρακολούθηση της εφαρμογής του Δικαίου της Ε.Ε., που δημοσιοποιήθηκε την περασμένη Παρασκευή, η Ελλάδα είναι μαζί με την Ιταλία, τη Βουλγαρία και τη Μάλτα οι χώρες εναντίον των οποίων κινήθηκαν οι περισσότερες διαδικασίες επί παραβάσει στη διάρκεια το 2020. Οι νέες διαδικασίες επί παραβάσει έχουν όλες τις μορφές: προειδοποιητικές επιστολές, προθεσμίες συμμόρφωσης και παραπομπές στο Δικαστήριο της Ε.Ε.

Παρά το γεγονός ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πήρε υπόψη τις ειδικές και ακραίες συνθήκες που διαμόρφωσε η πανδημία, που σημαίνει ότι έκρινε με σχετική επιείκεια τα κράτη-μέλη για καθυστερήσεις, λανθασμένη μεταφορά ή και κατάφωρη παραβίαση των ευρωπαϊκών οδηγιών και κανονισμών, το 2020 η Κομισιόν κίνησε συνολικά 903 νέες διαδικασίες, αριθμός που σημαίνει αύξηση 13% σε σχέση με το 2019, οπότε είχαν κινηθεί 797 υποθέσεις, ενώ συνολικά έμειναν ανοικτές μέχρι το τέλος του προηγούμενου έτους 1.786 υποθέσεις. Από αυτές, οι 88 (περίπου το 5%) αφορούσαν την Ελλάδα, έναντι 99 της Ισπανίας και 86 της Ιταλίας, αριθμός δυσανάλογα υψηλός σε σχέση με τον πληθυσμό και το ειδικό βάρος της χώρας στην Ε.Ε.

Αναφερόμενη στις ειδικές συνθήκες που διαμόρφωσε η πανδημία -κατά συνέπεια στην «ειδική παραβατικότητα» των χωρών στην αντιμετώπιση της υγειονομικής κρίσης- η έκθεση της Επιτροπής σημειώνει τον υψηλό αριθμό μονομερών περιορισμών στις εξαγωγές φαρμάκων και εξοπλισμού ατομικής προστασίας που εισήγαγαν πολλά κράτη-μέλη, στο όνομα της κάλυψης των αναγκών του εγχώριου πληθυσμού και του υγειονομικού τους προσωπικού, που πάντως παραβιάζει τόσο τους ευρωπαϊκούς κανόνες ελεύθερης διακίνησης των εμπορευμάτων όσο και τις αρχές της αλληλεγγύης μεταξύ των 27 χωρών. Η Κομισιόν αντιμετώπισε με σχετική επιείκεια και χαλαρότητα αυτές τις παραβάσεις, παρότι φλέρταραν επικίνδυνα με τον φαρμακευτικό ανταγωνισμό που καταδίκαζε και ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας.

Η Επιτροπή κίνησε επίσης διαδικασίες επί παραβάσει κατά 11 κρατών-μελών για μη προστασία των δικαιωμάτων των καταναλωτών που είχαν αγοράσει οργανωμένα ταξίδια και δεν έλαβαν την προβλεπόμενη αποζημίωση μετά την ακύρωση των ταξιδιών τους λόγω της Covid-19. Σε αυτές περιλαμβάνεται και η Ελλάδα, όπου η κυβέρνηση νομοθέτησε -αρχικά μέσω Πράξης Νομοθετικού Περιεχομένου- το «δικαίωμα» αεροπορικών εταιρειών και τουριστικών επιχειρήσεων να μην αποζημιώσουν τους πελάτες τους για τα ακυρωμένα ταξίδια και ταξιδιωτικά πακέτα τους για περίπου 1,5 χρόνο και να τους καλύψουν αποκλειστικά με «βάουτσερ», παραβιάζοντας τις σχετικές ευρωπαϊκές οδηγίες.

Οι τομείς περιβάλλον, κινητικότητα, μεταφορές και ενέργεια αντιστοιχούν σε πάνω από τις μισές υποθέσεις μη συμμόρφωσης των χωρών στην ευρωπαϊκή νομοθεσία για τις οποίες η Κομισιόν κίνησε διαδικασίες επί παραβάσει. Επίσης, πάνω από τις μισές υποθέσεις αφορούσαν καθυστερημένη μεταφορά στο εθνικό δίκαιο ευρωπαϊκών οδηγιών (από 406 το 2019 σε 599 νέες υποθέσεις το 2020). Σ’ αυτό το πεδίο παραβατικότητας, τα σκήπτρα κρατούν Βέλγιο, Κύπρος και Πορτογαλία.

Τι είναι διαδικασία επί παραβάσει

Οταν η Επιτροπή, που από τις Συνθήκες της Ε.Ε. ορίζεται ως θεματοφύλακας της ευρωπαϊκής νομοθεσίας, διαπιστώνει είτε με δική της έρευνα είτε έπειτα από καταγγελίες πολιτών και οποιουδήποτε ενδιαφερόμενου πιθανή παραβίαση του Δικαίου της Ε.Ε., κινεί την εξής διαδικασία:

■ Πρώτα στέλνει επιστολή στο κράτος-μέλος ζητώντας πρόσθετες πληροφορίες. Το κράτος-μέλος καλείται να στείλει αιτιολογημένη απάντηση συνήθως σε προθεσμία 2 μηνών.

■ Στη συνέχεια, αν κρίνει ότι δεν ικανοποιείται από την απάντηση του κράτους, στέλνει επίσημο αίτημα στο κράτος-μέλος για συμμόρφωση προς το κοινό ευρωπαϊκό δίκαιο, συνήθως σε προθεσμία δύο μηνών.

■ Αν περάσει κι αυτή η προθεσμία χωρίς συμμόρφωση, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή μπορεί να αποφασίσει να παραπέμψει την υπόθεση στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο. Αν μάλιστα το κράτος-μέλος δεν κοινοποιήσει μέτρα έγκαιρης εφαρμογής των διατάξεων μιας οδηγίας, η Επιτροπή μπορεί να ζητήσει από το Δικαστήριο της Ε.Ε. την επιβολή κυρώσεων.

■ Αν το Δικαστήριο κρίνει ότι το κράτος-μέλος έχει παραβιάσει το Δίκαιο της Ε.Ε., οι εθνικές αρχές πρέπει να λάβουν μέτρα για να συμμορφωθούν με την απόφαση του Δικαστηρίου.

■ Αν, παρά την απόφαση του Δικαστηρίου, το κράτος-μέλος εξακολουθεί να μη διορθώνει την κατάσταση, η Επιτροπή μπορεί να το παραπέμψει για δεύτερη φορά στο Δικαστήριο. Στην περίπτωση αυτή η Κομισιόν προτείνει στο Δικαστήριο την επιβολή οικονομικών κυρώσεων, οι οποίες συνίστανται σε ένα κατ’ αποκοπήν ποσό και/ή σε μια ημερήσια αποζημίωση.

■ Το ύψος των κυρώσεων που προτείνει η Επιτροπή υπολογίζεται με βάση τη σπουδαιότητα των κανόνων που παραβιάστηκαν, τις συνέπειες της παραβίασης, την περίοδο μη εφαρμογής της ευρωπαϊκής νομοθεσίας και την ικανότητα του κράτους-μέλους να πληρώσει. Το Δικαστήριο της Ε.Ε. μπορεί να δεχθεί τις προτεινόμενες κυρώσεις ή να προτείνει άλλο, μικρότερο ή μεγαλύτερο ποσό.