Σαν σήμερα το 1843 η πτωχευμένη Ελλάδα αναγκάζεται να υπογράψει το «μνημόνιο»

Οι Έλληνες, στα 190 χρόνια της σύγχρονης ιστορίας τους, έχουν βιώσει την εμπειρία της πτώχευσης συνολικά τέσσερεις φορές. Την
πρώτη το 1827, όταν ο πρώτος κυβερνήτης της Ελλάδας, Ιωάννης
Καποδίστριας, βρέθηκε σε δεινή θέση να μην μπορεί να εξυπηρετήσει τα δύο
δάνεια του Αγώνα που είχαν ληφθεί το 1824 και το 1825 και
κατασπαταλήθηκαν.
Ήταν μια ιδιόμορφη πτώχευση, αφού εκείνη την
περίοδο η Ελλάδα ήταν κράτος “εν τη γενέσει”. Γι’ αυτό και κάποιοι
ιστορικοί υποστηρίζουν ότι η Ναυμαχία του Ναυαρίνου, που κατοχύρωσε την
ανεξαρτησία της χώρας, έγινε και με σκοπό οι δανειστές μας να εισπράξουν
τα λεφτά τους από ένα οργανωμένο κράτος.

Την εξυπηρέτηση του δανείων της Επανάστασης ανέλαβε τελικά η
βασιλεία του Όθωνα το 1832. Πήρε νέο δάνειο 60 εκατομμυρίων δραχμών από
τους αδελφούς Ρότσιλντ (Μάιος 1833), το οποίο οι Άγγλοι το
είχαν αρνηθεί στον “ρωσόφιλο” Καποδίστρια, πριν από πέντε χρόνια. Οι
προστριβές με τους δανειστές ήταν καθημερινό φαινόμενο, η οικονομία δεν
προόδευε, πόροι για την αποπληρωμή του δεν υπήρχαν κι έτσι ο Όθωνας πήρε
σκληρά αντιλαϊκά μέτρα, τα οποία επιτάχυναν τις πολιτικές εξελίξεις και
στις 3 Σεπτεμβρίου 1843 εκδηλώθηκε το στρατιωτικό κίνημα Καλλέργη, που
οδήγησε στην παραχώρηση Συντάγματος από τον βασιλιά. Μετά την Επανάσταση
της 3ης Σεπτεμβρίου, η χώρα μας κήρυξε στάση πληρωμών.

Μόλις το 1879 η Ελλάδα ανέπνευσε οικονομικά από τους πιστωτές της και άρχισε να ξαναδανείζεται από τις ξένες χρηματαγορές.
Τα επόμενα χρόνια ήταν περίοδος έντονης ανάπτυξης, με πρωτεργάτη τον
Χαρίλαο Τρικούπη. Η χώρα δανείστηκε μεγάλα ποσά για έργα υποδομής, όπως ο
σιδηρόδρομος και η διάνοιξη της διώρυγας της Κορίνθου, αλλά και για την
υλοποίηση της Μεγάλης Ιδέας, δηλαδή της απελευθέρωσης των ελληνικών
εδαφών, που ανήκαν στη θνήσκουσα Οθωμανική Αυτοκρατορία.

Η κρίση στη διάθεση της σταφίδας, του βασικού εξαγωγικού προϊόντος της χώρας, επέτεινε το πρόβλημα του χρέους και ο
πρωθυπουργός Χαρίλαος Τρικούπης αναγκάστηκε να αναφωνήσει στη Βουλή
στις 10 Δεκεμβρίου του 1893 το περίφημο «Κύριοι, δυστυχώς
επτωχεύσαμεν!». Η κατάσταση επιδεινώθηκε ακόμη περισσότερο μετά την ήττα των ελληνικών όπλων στον Ελληνοτουρκικό Πόλεμο του 1897, οπότε
η χώρα μπήκε υπό Διεθνή Οικονομικό Έλεγχο (6 Σεπτεμβρίου 1897), με την
επιβολή των γνωστών μονοπωλίων σε σπίρτα, τσιγάρα, οινόπνευμα και άλλα
προϊόντα.

Στις αρχές του 20ου αιώνα η ελληνική οικονομία βελτιώθηκε αισθητά,
αλλά η Μικρασιατική Καταστροφή το 1922 με την εισροή 1,5 εκατομμυρίων
προσφύγων στην Ελλάδα, ανάγκασε τις κυβερνήσεις να καταφύγουν σε δανεισμό για να αντιμετωπίσουν το οξύ πρόβλημα.
Η κρίση του 1929 με το κραχ της Γουόλ Στριτ είχε και τις παρενέργειές
της και στην Ελλάδα. Η δραχμή δέχθηκε μεγάλες πιέσεις, τα συναλλαγματικά
αποθέματα εξανεμίστηκαν και στις 18 Απριλίου 1932 από την Ελβετία, όπου
ευρίσκετο, ο πρωθυπουργός Ελευθέριος Βενιζέλος αναγκάστηκε να κηρύξει
στάση πληρωμών, δηλαδή πτώχευση, την τελευταία εμφανή, προς το παρόν,
στη σύγχρονη ελληνική ιστορία.