Πρωταπριλιά και Ψέματα

Αν και η πρωταπριλιά είναι η μέρα που τα ψέματα και οι φάρσες δικαιολογούνται, πολλοί είναι εκείνοι που κάθε χρόνο «την πατάνε» και πιστεύουν απίστευτες ιστορίες βγαλμένες από τη φαντασία. Είναι αγαπημένη ημέρα των μικρών παιδιών, καθώς σκαρώνουν διάφορα αστεία για να πειράξουν τους γονείς τους φίλους, ακόμα και τους δασκάλους στο σχολείο. Οι μελετητές, ιστορικοί και λαογράφοι διαφωνούν για το πότε και ποιοι καθιέρωσαν τα πρωταπριλιάτικα ψέματα κι έτσι οι εκδοχές είναι δύο

1.Η γαλλική πρωτοχρονιά

Η μετακίνηση της γαλλικής πρωτοχρονιάς προκάλεσε σύγχυση Η πιο διαδεδομένη εκδοχή για την καθιέρωση της Πρωτοχρονιάς γυρνάει στον 16ο στη Γαλλία. Έως το 1564, οι Γάλλοι γιόρταζαν την πρωτοχρονιά, κάθε 1η του Απρίλη, ώστε να είναι κοντά στο Πάσχα, αλλά και να ταυτίζεται με την αναγέννηση της φύσης, που γίνεται την άνοιξη. Εκείνη τη χρονιά, ο βασιλιάς Κάρολος Θ’ αποφάσισε να συμβαδίσει με τις υπόλοιπες Ευρωπαϊκές χώρες και μετέφερε την Πρωτοχρονιά, την 1η Ιανουαρίου.

 Πολλοί, δυσκολεύτηκαν να δεχτούν αυτή την αλλαγή και συνέχισαν να κάνουν πρωτοχρονιά τον Απρίλιο, όπως είχαν συνηθίσει. Οι υπόλοιποι άρχισαν να τους κοροϊδεύουν, να τους κάνουν πλάκες και να τους στέλνουν ψεύτικα δώρα και έτσι η 1η Απριλίου, από πρωτοχρονιά, μετατράπηκε σε ημέρα κοροϊδίας και φάρσας.

2. Τα ψέματα των ψαράδων

  Η δεύτερη εκδοχή σχετίζεται με τους Κέλτες ψαράδες οι οποίοι ξεκινούσαν τη θερινή τους περίοδο ψαρέματος, την πρώτη του Απρίλη, όταν ο χειμώνας είχε τελειώσει και ο καιρός άρχιζε να καλυτερεύει. Οι συνθήκες όμως τις περισσότερες φορές δεν ήταν ιδανικές και η ψαριά ήταν μικρή έως ανύπαρκτη. Οι ψαράδες για να μη ντροπιαστούν έλεγαν διάφορα ψέματα και φανταστικές ιστορίες που δικαιολογούσαν την αποτυχία τους και έτσι η 1η του Απρίλη ταυτίστηκε με το ψέμα και την υπερβολή.

3. Οι γελωτοποιοί βασιλιάδες.

Η πρωταπριλιάτικη εξήγηση Η εκδοχή με τους γελωτοποιούς ήταν φάρσα Η τρίτη εκδοχή έρχεται από τα βυζαντινά χρόνια και την περίοδο της βασιλείας του Μ. Κωνσταντίνου. Σύμφωνα με τον καθηγητή Ιστορίας Τζόζεφ Μπόσκιν, μια ομάδα γελωτοποιών του βασιλιά τόλμησε να ισχυριστεί ότι θα μπορούσε να κυβερνήσει καλύτερα από τον Κωνσταντίνο. Ο βασιλιάς διασκέδασε πολύ με αυτή τη δήλωση και προκάλεσε έναν από τους γελωτοποιούς, τον Κούγκελ, να πάρει τη θέση του για μια ημέρα.

Ο Κούγκελ την ημέρα της διακυβέρνησης του, επέβαλε έναν νόμο, σύμφωνα με τον οποίο, η 1η Απριλίου καθιερωνόταν ως η μέρα αφιερωμένη στο γελοίο και το υπερβολικό. Η διασκεδαστική αυτή εκδοχή δημοσιεύτηκε από το Assosiated Press το 1983. Πολύς κόσμος πίστεψε την ιστορία μέχρι να αποκαλυφθεί ότι επρόκειτο για φάρσα του Μπόσκιν, θύμα της οποίας είχε πέσει και το ίδιο το πρακτορείο.

Η πρωταπριλιά στην Ελλάδα

Όπως συμβαίνει με πολλά ευρωπαϊκά έθιμα που υιοθετεί η ελληνική κοινωνία με το πέρασμα των χρόνων, έτσι έγινε και με τα πρωταπριλιάτικα ψέματα. Η συνήθεια μεταφέρθηκε και στην Ελλάδα, αλλά σύμφωνα με λαογράφους, τα ψέματα, έχουν αποτοπαϊκό χαρακτήρα. Ξορκίζουν δηλαδή το κακό και τις βλαπτικές δυνάμεις, όπως συγκεκριμένα αναφέρει ο λαογράφος Λουκάτος. Πολλοί πιστεύουν ότι αυτός που θα σκαρώσει μια επιτυχημένη φάρσα, θα είναι τυχερός για τον υπόλοιπο χρόνο, ενώ αντίθετα, όποιος πέσει θύμα, θα συνοδεύεται από γρουσουζιά….