Ο Θάτσι παραιτήθηκε και παραπέμπεται για εγκλήματα πολέμου

«Δεν θα εμφανιστώ ενώπιον του δικαστηρίου με την ιδιότητα του προέδρου. Ως εκ τούτου, για να προστατεύσω την αξιοπρέπεια της χώρας, παραιτούμαι»... Παράταιρο να επικαλείται την αξιοπρέπεια ένας κατηγορούμενος για εγκλήματα πολέμου και εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας.

Ομως για τον αμετάπειστο στα 52 χρόνια του Χασίμ Θάτσι, μέχρι χθες πρόεδρο του αυτοανακηρυχθέντος ανεξάρτητου Κοσόβου, ήταν «τιμή» η θητεία του ως διοικητή του περιβόητου UCK, τον οποίο συχνά-πυκνά αποκαλεί «την κορυφαία αξία του αλβανικού έθνους».

Η ανακοίνωση της παραίτησης από το προεδρικό αξίωμα, που κατείχε από το 2016, έγινε χθες, με συνέντευξη Τύπου στην Πρίστινα, λίγο μετά την επίσημη απαγγελία κατηγοριών σε βάρος του -καθώς και άλλων Κοσοβάρων αξιωματούχων- από το ειδικό δικαστήριο της Χάγης, που εκδικάζει εγκλήματα του UCK κατά τον πόλεμο του 1998-99 για απόσχιση από την πρώην Γιουγκοσλαβία και μέχρι το 2000. Μετά, δηλαδή, και την καταληκτική 78ήμερη επέμβαση του ΝΑΤΟ.

Δολοφονίες άνω των 100 ατόμων -αντίπαλων Κοσοβάρων Αλβανών, Σέρβων, Ρομά και μελών άλλων εθνοτήτων-, αναγκαστικές εξαφανίσεις, διώξεις και βασανιστήρια είναι μερικές από τις βαριές κατηγορίες για την αιματοβαμμένη εκείνη περίοδο. Στους συγκατηγορούμενους του Θάτσι συμπεριλαμβάνονται ο διάδοχός του στην ηγεσία του Δημοκρατικού Κόμματος του Κοσόβου, πρώην πρόεδρος της Βουλής στην Πρίστινα και πρώην επικεφαλής των κοσοβάρικων υπηρεσιών ασφαλείας, Κάντρι Βεσέλι, ο οποίος επίσης ανακοίνωσε την παραίτησή του και την πρόθεσή του για άμεση μετάβαση στη Χάγη.

«Το βλέπω ως ευκαιρία να απαντήσω επιτέλους στις ψευδείς υπόνοιες και φήμες που κυκλοφορούν εδώ και χρόνια», ανέφερε ανερυθρίαστα σε ανακοίνωσή του ο Βεσέλι. Στο ίδιο μήκος κύματος κινείται και ο Θάτσι, που μέχρι και σήμερα υποστηρίζει ότι είναι αθώος. Επικαλούμενος «εθνικοαπελευθερωτικό πόλεμο», επιμένει ότι ουδέποτε παραβίασε το Διεθνές Δίκαιο. Και χαρακτηρίζει το κατηγορητήριο ως «το ελάχιστο τίμημα που πρέπει να πληρώσουμε για την απελευθέρωση του λαού μας».

Ελπίζει σε κέρδος

Προφανώς ο Θάτσι -που όρισε αντικαταστάτη του τη νυν πρόεδρο της Βουλής, Βιόσα Οζμάνι, μέχρι νεωτέρας- προσδοκά σε ενίσχυση του ηγετικού προφίλ του μέσα από τη δίκη. Οχι τυχαία, η κυβέρνηση του Κοσόβου έσπευσε να εκδώσει ανακοίνωση, τονίζοντας ότι όλοι οι κατηγορούμενοι είναι αθώοι μέχρι την απόδειξη της ενοχής τους.

«Ουδείς μπορεί να κρίνει τον αγώνα μας για την ελευθερία», τόνισε. O UCK, πρόσθεσε, «πολέμησε για την απελευθέρωση της χώρας μας, για την προστασία της πατρίδας και όχι ξένης χώρας. Ως εκ τούτου, έχει τη στήριξη της διεθνούς κοινότητας». Πρόδηλα, ο Θάτσι και η Πρίστινα ποντάρουν ακόμη μία φορά τα «ρέστα» τους στη ρευστή γεωπολιτική συγκυρία...

Η αρχική ανακοίνωση κατηγοριών κατά του Θάτσι από τον εισαγγελέα του ειδικού δικαστηρίου έγινε τον περασμένο Ιούνιο, λίγο πριν από την προγραμματισμένη μετάβαση του Κοσοβάρου ηγέτη στον Λευκό Οίκο για προγραμματισμένη συνάντησή του με τον -φιλορώσο, πλην επίδοξο νέο εταίρο της Ε.Ε.- Σέρβο πρόεδρο, Αλεξάνταρ Βούτσιτς.

Μοιραία, η συνάντηση ακυρώθηκε στο παρά πέντε. Καθώς όμως ο πρόεδρος Τραμπ επιζητούσε μια διπλωματική νίκη στην προεκλογική «φαρέτρα» του, κατάφερε -με την παρέμβαση του Αμερικανού πρώην πρέσβη στη Γερμανία, Ρίτσαρντ Γκρένελ- να κανονίσει τελικά τον περασμένο Σεπτέμβριο συνάντηση μεταξύ του Βούτσιτς και του Κοσοβάρου πρωθυπουργού, Αβντούλα Χότι.

Το αποτέλεσμα ήταν μία επί της αρχής συμφωνία για ενίσχυση της διμερούς οικονομικής συνεργασίας. Ενα ετήσιο μορατόριουμ στα αιτήματα της Πρίστινας για ένταξη σε διεθνείς οργανισμούς και στη διπλωματική εκστρατεία της Σερβίας για ανάκληση της αναγνώρισης της ανεξαρτησίας του Κοσόβου από άλλες χώρες. Και ως... ξεκούδουνο μπόνους για το Ισραήλ, προέκυψαν από το πουθενά η μεν δέσμευση του Βελιγραδίου για μεταφορά της σερβικής πρεσβείας από το Τελ Αβίβ στην Ιερουσαλήμ, η δε de facto αναγνώριση της κρατικής οντότητάς του και της Ιερουσαλήμ ως πρωτεύουσάς του από το φιλοτουρκικό, μουσουλμανικής πληθυσμιακής πλειονότητας Κόσοβο.

Με αυτά πλέον ως φόντο, συν τώρα την απαγγελία κατηγοριών και το ανακύψαν εκλογικό θρίλερ στις ΗΠΑ, ο Θάτσι άλλαξε αίφνης ρότα. Κι έτσι, ύστερα από μήνες υπονόμευσης του έργου του ειδικού δικαστηρίου της Χάγης -η σύσταση του οποίου ήταν αποτέλεσμα ασφυκτικών πιέσεων της Ε.Ε. και των ΗΠΑ- έκανε τη χθεσινή επιλογή του.

Η αντίληψη

Κατά τον βαλκανικό ιστότοπο Balkaninsight, φαίνεται ότι, συν τω χρόνω, «πολιτικοί στο Κόσοβο όπως ο Θάτσι θεώρησαν ότι αυτός θα ήταν ένας τρόπος εκπλήρωσης των υποχρεώσεων του νεόκοπου κράτους απέναντι στους δυτικούς υποστηρικτές του, αποδεικνύοντας παράλληλα ότι ο UCK πολέμησε έναν δίκαιο απελευθερωτικό πόλεμο».

Λακωνικά, ο εκπρόσωπος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Πέτερ Στάνο, καλωσόρισε την απόφαση Θάτσι να συμμορφωθεί με τις δικαστικές διαδικασίες.

«Η πλήρης συνεργασία με αυτούς τους θεσμούς είναι απαραίτητη, ως μία σημαντική επίδειξη της δέσμευσης του Κοσόβου απέναντι στο κράτος δικαίου», αρκέστηκε να σχολιάσει χθες, κάνοντας τα στραβά μάτια στη συστηματική παραβίαση των δικαιωμάτων της σερβικής μειονότητας κι επιλέγοντας να εστιάσει το βλέμμα στην ενταξιακή πορεία των Δυτικών Βαλκανίων: μιας γεωπολιτικά ευαίσθητης περιοχής και συνάμα σημαντικού ενεργειακού κόμβου. Τα θύματα του πολέμου και οι εν ζωή συγγενείς τους, εν τω μεταξύ, ακόμη περιμένουν τη δικαίωση, έστω και με καθυστέρηση 20 χρόνων...

Σε κύκλο ο Χασίμ Θάτσι με τον UCK το 1999